De Nationale Opera heeft een voor de hand liggende maar heel gelukkige beslissing genomen. Toen de regering aankondigde dat de theaters vanwege de corona-epidemie van vijf uur ’s middags tot vijf uur ’s ochtends gesloten moeten blijven, is besloten alle voorstellingen van Verdi’s opera La Traviata in matinees om te zetten, die om 14.00 uur beginnen en vóór 17.00 uur ophouden. (meer…)
Terwijl het treurige voorspel van de laatste akte van La Traviata klinkt, zien we Violetta op haar sterfbed liggen. Buiten haar kleine kamertje staan de mannen in de rij. Een voor een gaan ze naar binnen om over de stervende Violetta heen te gaan. Achterin de rij valt Germont, de vader van Violetta’s geliefde Alfredo, te ontwaren. In deze scène maakt regisseur Corina van Eijk het meest ongemakkelijk duidelijk waar haar versie van Verdi’s La Traviata (1853) over gaat: de harde, onmenselijke manier waarop met prostituees omgegaan wordt.
Al sinds 1989 voert Opera Spanga in de zomer een opera uit in de weilanden bij het Friese dorpje Spanga. Het publiek zit droog in een grote tent. De houten bankjes bieden weinig comfort, maar de zichtlijnen zijn uitstekend, evenals de akoestiek. Achter het toneel is de tent open en zijn de weidse weilanden van Weststellingwerf te zien. Als het buiten begint te schemeren, kan er zomaar een verdwaalde vleermuis de tent invliegen.
Het is geen gebruikelijke locatie voor een opera, maar deze Traviata valt dan ook allerminst als gebruikelijk te bestempelen. Traditionele operaliefhebbers stellen zich bij La traviata een goed opgeleide, ontwikkelde en verfijnde courtisane voor. Een vrouw waar hoge heren langskwamen voor een goed gesprek en gezelligheid, en voor wie seks haast bijzaak was. Zo niet in Spanga.
Dat Corina van Eijk ervoor kiest om Violetta te presenteren als een hedendaagse sekswerker is geen willekeurige keuze. Verdi wilde het tragische verhaal van de courtisane die haar liefdesgeluk moet opofferen omdat de maatschappij haar als outcast blijft zien, zelf ook niet in een ver verleden plaatsen. Liever wilde hij zijn tijdgenoten laten zien dat dit verhaal ook over hen ging. Dat is dan ook precies wat Van Eijk met haar productie beoogt: ze grijpt La Traviata aan om te laten zien hoe onmenselijk de hedendaagse seksindustrie kan zijn, waarin vrouwen niet meer zijn dan wegwerpartikelen.
Daarin slaagt deze productie wonderwel, niet in de laatste plaats dankzij de prestatie van sopraan Aylin Sezer in de titelrol. Haar Violetta is geen ‘hoer met een gouden hart’, maar een beschadigde vrouw, die al vanaf het begin van de opera overduidelijk een beetje dood van binnen is. Een vrouw voor wie het omhoog trekken van haar jurk en het openknopen van haar bloesje zo ongeveer een automatisme is geworden zodra ze een man ziet.
Door de oprechte liefde van Alfredo komt Violetta heel even tot leven. Maar zodra in de tweede akte vader Germont haar verzoekt haar relatie met Alfredo te beëindigen, valt vooral een pijnlijke leegte in haar blik te ontwaren. Dat Sezer daarbij ook nog eens alle vocale uitdagingen van de rol schijnbaar moeiteloos tackelt, maakt haar prestatie alleen al een bezoek aan Spanga de moeite meer dan waard.
Juan Carlos Echeverry, als Violetta’s geliefde Alfredo, verbleekt zowel qua acteerprestaties als zang naast Sezer. Regelmatig zit hij merkbaar tegen de grenzen van zijn stem aan. Dat geldt niet voor Marcel van Dieren, die een vocaal ijzersterke vader Germont neerzet. Zijn acteerwerk is ook prima, al is zijn karakter in deze productie van Opera Spanga wel erg eendimensionaal: bij Verdi wil Germont weliswaar geen hoer in zijn familie, maar weet hij toch een zekere waardering voor Violetta op te brengen. In Spanga ontbreekt deze waardering: wanneer Violetta hem vraagt om haar als een dochter te omhelzen, wrijft Germont slechts verlekkerd over zijn kruis.
Foto: BUN/Niek van der Oord
ROOIE SIEN IN SPANGA
Het is voer voor massapsychologen dat de schabouwelijke gewrochten die mevrouw Van Eijk sinds 1989 de wereld in slingert, niet op hun juiste waarde geschat worden, dat men de rommel niet onderkent, de lijkenpikkerij, het bedrog, de artistieke incompetentie, de egotripperij en de aan fraude grenzende propaganda voor het “eigentijdse”, maar amateuristische Niets. Eens heeft het giftige zaad van de boodschap dat er in Spanga “iets interessants” gebeurt, wortel geschoten op een door snobs, leugenachtige cultureel-historici, beroepsfeministes, meelopers en subsidieprofessionals bevlekte, inktzwarte verschroeide aarde. De vale gier, het favoriete huisdier van genoemde non-valeurs, bracht de cerebrale zweren en mentale puisten veroorzakende besmetting over op de meest droevige figuur in het vaderlandse culturele klimaat: de operaganger zonder operabagage maar met de loodzware last op de rug van de pathologische dwang der eigentijdse kijk op de dingen.
En dus zitten de beklagenswaardigen, gelijk Job, op een Friese mesthoop naar hobbyïstisch knutselwek te staren dat zij als supplementaire goddelijke straf later ook nog eens met oorlogszuchtig enthousiasme moeten aanprijzen. Ter zake bij de maandagse koffieautomaat bevraagd verklaren zij aan de adjunct-referendaris dat zij in het weekend “iets heel bijzonders hebben meegemaakt”, een van luistermuziek voorzien toneelstuk van Verdi (of was het Van Eijk?) over hoeren. “O, die film van Haanstra”, weet de adjunct-referendaris. “Groupon zeker?”
In 1994 vond een door Van Eijk opgewaardeerde Samson et Dalila plaats in het Operahuis van Nantes. Het daar nog niet geïndoctrineerde Franse publiek, dat zich niet zo makkelijk laat belazeren, scandeerde “Alle Hollanders zijn viezeriken” en “In het cachot met die regisseur, ook al is het een vrouw”.
Alle Hollanders zijn viezeriken. Maar wel spraakmakende en eigentijdse viezeriken.
Naschriftje: De operarecensente die het volgende uit haar pen krijgt: “Traditionele operaliefhebbers stellen zich bij La traviata een goed opgeleide, ontwikkelde en verfijnde courtisane voor”, is in meerdere opzichten beklagenswaardig. Een tipje van de sluier oplichtend: het is Verdi (dat is de componist, dat woord zegt u vast wel iets) die zich bij La Traviata een goed opgeleide, ontwikkelde en verfijnde courtisane “voorstelt”.
Aangerade literatuur: “Opera voor Dummies”van D. Pogue.
http://operagazet.be/recensies/recensies-20162017/nl/la-traviata-door-opera-spanga/
Voor de goede orde olivier kegel houd niet van moderne opera en gaat dan ook zeker niet naar spanga en was daar ook niet bij Traviata. Wat hij er 23 jaar geleden bij in Nantes? Geen idee, Kegel is goed in Google en heeft het handboek voor dummies thuis als hij iets niet weet.
Natuurlijk heeft Kegel dus ook een zeer lyrische mening, die inmiddels door veel mensen niet meer serieus genomen wordt. Kegel weet vooraf toch wel dat het allemaal inferieur en infantiel is wat moderne regiseurs verzinnen. Ik ken hem niet maar ik hoorde dat hij zelden ergens in levende lijve bij opera is (als hij betalen moet ) want geld uitgeven voor opera doet hij liever niet. Hij is volgens mij in iedergeval geen operaliefhebber maar een opera criticus. Er is geen opbouwend woord in zn eindeloze gekakel te ontdekken. Genieten van opera en plezier hebben in opera is voor heel veel mensen gelukkig belangrijk.
In friesland is er 25 jaar opera en daar is men blij mee en trots op.
De mensen in Spanga slagen erin om met elkaar een mooie productie te maken, in een weiland, in een tent, een prachtige sfeer maken en betaalbaar en voor Friezen bij huis. Zo kunnen veel mensen uit het Noorden er van genieten. Gewone mensen, niet zo kritisch als Kegel en misschien weten ze niet eens dat Verdi een een componist is, wat maakt het uit! ze hebben plezier in opera, dat gun ik Olivier Kegel ook.