Als er één stuk is waarop de term running gag van toepassing is, dan is het wel Noises off van Michael Frayn, als Geen paniek! de zesde zomerkomedie van DeLaMar Theater. Niet alleen in details als het constante gezeul met borden sardientjes en gesleep met dozen en tassen. Maar bovenal in de constructie waarbij het publiek daadwerkelijk driemaal dezelfde klucht krijgt voorgeschoteld.

In de eerste akte zien we hoe regisseur Olivier Treffers (Dick van den Toorn) met derderangs acteurs de derderangs klucht Niets aan instudeert. Actrice Kitty van Veen (Tjiske Reidinga) stapelt daarbij fout op fout. Gek wordt Treffers ervan: hoe moeilijk kan het nou zijn om een bord sardientjes te laten staan en een krant mee te nemen nádat je te telefoon hebt opgehangen? En moet Frederik Tol (Guy Clemens) nou echt bij alles zeuren over de motieven van zijn personage? En kan iemand voorkomen dat Joris (Peter Bolhuis) naar de drankfles grijpt? Om alles nog ingewikkelder te maken, heeft Treffers een affaire met zowel regie-assistente Merel (Pauline Greidanus) als met een van de hoofdrolspelers.

Ondanks enkele rake grappen is dit deel voor de pauze te traag. Veel geslaagder is de tweede akte, waarin het publiek een uitvoering van Niets aan meemaakt, waarbij het complete decor is omgedraaid. Dan zien we dat in de wie-komt-door-welke-deur-op-klucht timing alles is, terwijl gelijktijdig de spelers hun onderlinge ruzies uitvechten.

In het derde deel, waarin het decor weer normaal staat, volgt nogmaals de klucht, waarbij als gevolg van onderlinge irritaties alles misgaat. Zeer vermakelijk is daarbij Johanna Hagen als de onverstoorbare actrice Bibi Pasman. Na twee maanden reizen door de provincie, zit zij zo vast in haar rol dat zij niet eens merkt dat haar tegenspeler iets geheel anders zegt dan in het script staat, zij volgt haar cues blindelings. Dit tot steeds grotere wanhoop van Victor Lemaire (Peter Blok) die de al te platte komedie nog enigszins begrijpelijk voor het publiek probeert te houden. Totdat ook hij struikelt en op spectaculaire wijze van de trap valt.

Frayns stuk was in 1982 meteen een hit in Engeland en veroverde een jaar later ook Broadway. Tientallen ensceneringen volgden, ook in ons land, als Allen of Koppen dicht. Tryater maakte in 2001 zelfs een Friese versie: Wát in teater! Verwonderlijk is dit wereldwijde succes niet. Op zijn beste momenten is Noises off namelijk een ingenieuze theatermachine die eenmaal op gang gekomen niet meer te stoppen is.

Cruciaal in deze machinerie zijn de acteurs en voor Geen paniek! heeft regisseur Antoine Uitdehaag de beschikking over een ijzersterke cast die voortreffelijk op elkaar is ingespeeld. Het is juist daarom zo jammer dat hij ze voortdurend in hetzelfde register laat spelen. Het onderscheid tussen de personages in de klucht en de acteurs achter de schermen komt zo te weinig uit de verf om van Geen paniek! een echt sprankelende komedie te maken.

Foto: Leo van Velzen