De zitting van zijn stoel is nog warm. Professor Lorentz is eventjes weg en wij mogen in zijn werkkamer snuffelen. Acteurs Dennis Rudge en Dorien van Gent laten ons de Millionaire zien, een prachtige machine waarop Lorentz acht jaar lang berekeningen uitvoerde die nodig waren om de Afsluitdijk te kunnen aanleggen.

We hebben dan reeds een college achter de rug in het prachtige minutieus nagebouwde Lorentz Lab in het Teylers Museum, waar de natuurkundige tussen 1909 en 1928 werkte. We komen te weten dat Lorentz een belangrijke bijdrage leverde aan de relativiteitstheorie van Albert Einstein, die op de begrafenis van Lorentz –waarvoor extra treinen reden! – memoreerde dat hij ‘de grootste en beste mens was’ die hij ooit heeft ontmoet. Ook noemde Einstein hem een levend kunstwerk.

Ontwerper en theatermaker Rieks Swarte ontwikkelde op verzoek van het oudste museum van Nederland een theatrale tour, genaamd De Lorentz Formule, die het werk van Hendrik Lorentz op lichtvoetig schoolse wijze tot leven brengt. Rik van den Bos schreef een levendige, zeer amusante tekst vol wetenswaardigheden die drie keer per dag door twee acteurs, uit een poule van acht, een jaar lang wordt gespeeld. Het is een groot genot om deze geschiedenisles te ondergaan in een van de mooiste musea van Nederland. De combinatie van de locatie en het verhaal stimuleren je verbeeldingskracht enorm.

De naam Lorentz kennen de meeste mensen alleen van straten of pleinen die naar hem zijn vernoemd. Dat hij de Nobelprijs won en tot de topwetenschappers van zijn tijd behoorde, weten maar weinigen. De tour bevat ook enkele eenvoudige, mooie proefjes en eindigt knallend met een demonstratie van de replica van de originele elektriseermachine die in 1784 werd gebouwd in opdracht van het Teylers Museum.

Het is een grote verdienste van Swarte en Van den Bos dat de ingewikkelde theorieën met spanning en humor aaneengesmeed zijn tot een speels, onderhoudend, maar ook spannend en daardoor geniaal theatraal college. De naïviteit en verwondering, een vaste waarde binnen de theatertaal van Swarte, werken zeer aanstekelijk. De Lorentz Formule boeit van de eerste tot de laatste minuut, ook door het enthousiaste spel van de acteurs.

[Op deze foto (Sanne Peper) staan acteurs Lotje van Lunteren en Freerk Bos die ook de theatrale tour spelen.]