Rodrigo García werd in 1964 geboren in Buenos Aires, maar werkt sinds 1986 in Spanje. Zijn beeldende voorstellingen oogsten waardering en verzet. In Golgotha picnic lag het toneel vol met broodjes hamburger. De protesten van gekwetste katholieken bij de theaters waren soms zo fel dat er beveiliging nodig was. Tegen 4 komen de dierenvrienden in het geweer, net zoals toen hij eerder een levende kreeft op het podium kookte. Provocatie is brandstof voor García. Hij trekt lijnen tussen zijn taferelen en de wereld.
Langs een blok savon de Marseille, veel larger than life, komen de vier acteurs harmonieus op. Ze dragen een soort spinnenweb met belletjes erin en proberen eensgezind en subtiel de draden te ontwarren. Maar kennelijk is de mens niet geschikt voor dit soort eendrachtige samenwerking. Het wordt een vechtpartij, het etherische web wordt kapotgetrokken en de belletjes rollen over de grond.
Op de lage muur achter op het podium verschijnen uitspraken waarin alles naast elkaar kan voorkomen: Plato en een pizzapunt, een explosie in Gods hand en het onvermogen om basilicumplanten in leven te houden. Het gekreun van toptennissters is de opmaat voor een acteur die de beeldenwand als oefenmuurtje gebruikt en zijn tennisballen afvuurt op het centrum van het schilderij L’origine du monde van Gustave Courbet: het vrouwelijk geslachtsdeel als oorsprong van de wereld. Bij elke rake bal ontploft het even. Heel af en toe verschijnt er een flits van een moderne variant: veel minder harig. Twee meisjes zitten bij de kapper en laten zich kappen en opmaken op een manier waar ze te jong voor zijn.
De kippen en hanen die het logo zijn geworden van de voorstelling zijn dan al op het toneel. Aan hun poten zijn sportschoenen vastgemaakt die kennelijk zoveel gewicht hebben dat ze redelijk stil blijven zitten. Ze zijn ook gekozen op handelbaarheid: een kip laat zich zonder veel protest in een acteursbroek stoppen. Als de spelers de dieren te doortastend regisseren, verlaten de eerste toeschouwers de zaal. Een gitarist verstopt zich in een gevilde wolf en stuurt zijn gierende klanken door de ruimte.
De voorstelling is dan pas een half uurtje onderweg – het spectaculairste en levendigste deel. Daarna volgt een blok publieksparticipatie. Eerst een dansles op het toneel waaraan een toeschouwer of dertig wel wil meedoen. Dan blijft er één jongeman over. Die mag Núria Lloansi interviewen, allebei in slaapzakken. Hij doet het uitstekend, praat gezellig over eten. Zij vraagt hem al snel of hij ook van doggy style houdt. Zij wel.
De meisjes van de video komen live op, in korte jurkjes en met hun glamouruiterlijk. Ze dansen verleidelijk en nippen aan cocktails. Garcia probeert de kijker met deze Lolitameisjes een schuldige blik aan te wrijven. Ook het gesol met kippen dient er natuurlijk voor om ons moralisme onderuit te schoppen: een beetje slepen met een paar kippen stelt helemaal niks voor tegenover het massale leed van de dieren in de consumptie-industrie. En om wreedheid in tekenfilms lachen we ons een hoedje, dus waarom is dat dan anders zo’n probleem?
Een samoerai komt de meisjes een lang verhaal vertellen met weinig samenhang, dat begint met een klokkenwinkel en eindigt met het verbranden van katten en ouderen die eigenlijk ook dood moeten. De andere acteurs vermaken zich glibberend in de zeep uit Marseille.
De kracht van García ligt in zijn vermogen originele beelden te verzinnen en te koppelen. Als het gaat om tekst en het vertellen van een samenhangend verhaal, is hij minder sterk. Hij pikt van allerlei avantgardismen wat mee: dada, Brechts epische theater, Artauds theater van de wreedheid, de sexuele bevrijding van de hippies, het slopen van de vierde wand. Is daarmee zijn manier van theater maken achterhaald of retro? Dat hoeft niet. Met de ingrediënten die García gebruikt, valt best een sterke voorstelling te maken. Met 4 is dat niet helemaal gelukt.
Foto: Marc Ginot
Beste Dick,
Dank voor je recensie. Je beschrijft de vele elementen van de voorstelling op een wijze waardoor mensen die er niet bij waren een beeld kunnen vormen. Toch was dit een voorstelling waarin de beelden die je schetst niet meer zijn dan de oppervlakte van diepe, diepe zeeën. De teksten die jij onsamenhangend noemt (voor mij totaal geen probleem als de samenhang die de regisseur heeft willen aanbrengen niet als zodanig geinterpreteerd wordt) vond ik van een zeer hoge kwaliteit. De scene van de ridder met de lolita’s en het verhaal van zijn absurde coming-of-age raakte existentiele thema’s als eenzaamheid, onmogelijkheid tot liefde en de onafwendbare dood op een poetisch krachtige wijze. De combinatie van deze oude man die de interesse van de jonge, opgemaakte meisjes niet kan vasthouden was voor mij de kern van de voorstelling.
Er werden zo veel lagen aangeraakt in de relatie tussen de beelden en de (soms slecht vertaalde) poetische, associatieve en duistere teksten. Ik vind dat je die in je laatste alinea toch echt te kort doet.
Hartelijke groeten