In het minifestival Enfants Terribles geeft Frascati kinderen een podium. In verschillende projecten reflecteren zij – soms bewust, soms niet – op de wereld van de volwassenen. In Homo Ludens gaan ze samen met De Warme Winkel zelfs aan de slag met Huizinga. 

Hoofdvoorstelling van Enfants Terribles was Five Easy Pieces van Milo Rau, een performance die stof deed oplaaien in heel Europa. Rau ging aan de slag met een van de grootste trauma’s van België – kinderverkrachter en moordenaar Marc Dutroux – en dan nog met kinderen. Je moet van goede huize komen, wil je ook maar in de buurt komen van de impact van deze voorstelling. Alles wat je met kinderen maakt en in de context plaatst van dit meesterwerk, staat al snel in de schaduw. Daar leed het contextprogramma van Enfants Terribles wel enigszins onder.

De kracht van Five Easy Pieces, dat ik voor de gelegenheid nog maar eens zag, zit hem in het feit dat Rau nergens psychologiseert en het machtsspel consequent doortrekt. ‘Theater is een marionettenspel met mensen’, zegt een van de kinderen aan het begin van het stuk. Rau maakt inzichtelijk hoe volwassenen de touwtjes in handen hebben door een volwassen persoon op scene te zetten die de kinderen en publique regisseert. Vooral het transparante concept is de kracht van dit gewaagde werk met kinderen.

Waar de strategie van De Warme Winkel en hun presentatie Homo Ludens precies toe moet leiden, werd me minder duidelijk afgelopen weekend. In elk geval doken zij een poosje het repetitielokaal in met kinderen. Zachtjes sluipen we die ruimte binnen, we krijgen instructies, kleurige kleren moeten uit want we mogen vooral het spel van de kinderen niet storen. Het toneel ligt intussen bezaait met fel gekleurde spullen, we zitten achter een wand van gaas en mogen het geheel stilletjes ‘observeren’.

Homo Ludens is geïnspireerd op het werk van academicus Johan Huizinga en diens gelijknamige boek, waarin hij stelt dat spel de basis is van alle cultuur. Met een analyse van begrippen als spel, spelregels en spelbrekers bevraagt hij de ernst van de politiek. Overigens is die tekst hyperactueel in de context van de huidige wereldpolitiek. Teksten uit het boek – soms nog in oud Hollands – worden op de achterwand geprojecteerd terwijl Vincent Rietveld en Mara van Vlijmen als twee softe therapeuten opzichtig structuur proberen te geven aan een groep spelende kinderen. Elk kind krijgt een rol en dan kan het spel beginnen.

We zijn getuigen van een gespeeld spel, dat een dialoog aangaat met de teksten van Huizinga. Humor en ernst zijn bij De Warme Winkel vanouds nauw met elkaar verbonden, maar het is een verbond dat niet op dezelfde manier begrepen wordt door de kinderen, zoveel is wel duidelijk. Dat dit tegelijk een bepaalde laag geeft aan deze performance, is grappig, maar van de kinderen zelf zien we eigenlijk weinig. ‘U heeft toch hopelijk niet hoeven te betalen’, merkt een van de ouders in de zaal op, die vooral gevuld is met familie. Overeind blijft de speelse anarchie van De Warme Winkel, maar daarmee is ook alles wel gezegd.

Boeiender waren de korte voorstellingen die een aantal makers – Emke Idema, Nicole Beutler, Thomas Dudkiewicz en Annica Muller & Barnaby Savage (Just another propgecy) – voor de gelegenheid had gemaakt met kinderen in het contextprogramma My Future Life. Ze werden begeleid door Alexandra Broeder. Of dat nodig is voor een maker als Beutler, die toch al een zeer succesvolle voorstelling heeft gemaakt met Vlaamse jongeren (Liefdesverdriet – fABULEUS) is wel een vraag, maar de kinderen stonden stevig op de bühne en met flinke lappen tekst soms. In een monoloque interieur, die een speelse dialoog aangaat met het publiek, bereidt Noah Parris zich fluisterend voor op een fictief toekomstig optreden. De kleine Ruby Jonker ontpopte zich in haar solo – gesproken in ferm Engels – tot een potentaat in eenhoornkostuum. Over spel en politiek gesproken, Trump was er niets bij.

Foto: Jean van Lingen