De festivals Brandhaarden (rondom een baanbrekend internationaal theaterhuis) en Brandstichter (rondom een internationaal gevierd theatermaker) in de Amsterdamse Stadsschouwburg zijn altijd vooraanstaande theaterevenementen. Dit jaar is het de beurt aan het Berlijnse collectief Rimini Protokoll dat als Brandstichter 2017 de schouwburg in bezit neemt. Het theatercollectief, gevestigd in het theater Hebbel Am Ufer, heeft zich sinds 2000 een vaste plaats veroverd in het Europese theater.

De groep, die geleid wordt door het driemanschap Helgard Haug, Daniel Wetzel en Stefan Kaegi, maakt vooral actueel documentair en geëngageerd toneel. Ze werken niet met professionele toneelspelers, maar voornamelijk met mensen die direct betrokken zijn bij de onderwerpen waarover hun voorstellingen gaan. Deze spelers of medewerkers genieten het voordeel van het onopgesmukte, het ongeoefende. Daardoor is de zeggingskracht van de voorstellingen groot, soms op het rauwe en ruwe af. De drie inspiratoren van Rimini Protokoll noemen zichzelf ‘auteurs-dramaturgen’. Gezamenlijk bedenken ze hun voorstellingen.

De groep beperkt zich niet tot theater alleen, ook installaties, hoorspelen en films behoren tot het repertoire. Voordat de ‘auteurs-dramaturgen’ aan het werk gaan, spreken ze af onder welke voorwaarden en in welke vorm ze een voorstelling gaan gieten. Ze stellen een protocol op, vandaar de naam. Enkele voorbeelden van dit ‘echte’ acteren zijn bijvoorbeeld Cargo Sofia-X over Bulgaarse vrachtwagenchauffeurs en de voorstelling Call Cutta in a Box, waarin medewerkers van een callcenter uit India aan het woord komen.

In Amsterdam was het collectief eerder te zien in de voorstelling 100% Amsterdam (2014) waarin vijf dagen lang honderd echte Amsterdammers op het podium stonden, vertellend over hun leven en hun stad. Onder de naam 100% gevolgd door de naam van een stad ging de voorstelling de hele wereld over, telkens in een andere entourage.

Enkele tips voor Brandstichter 2017:

Adolf Hitler: Mein Kampf, Band 1 & 2
In oktober 2016 maakte uitgeverij Prometheus bekend dat ze een Nederlandse vertaling van Adold Hitlers Mein Kampf wil uitbrengen. Het copyright is in dat jaar komen te vervallen. De Duitse wetenschappelijke editie van begin 2016 deed veel stof opwaaien in Duitsland. In de voorstelling Adold Hitler: Mein Kampf, Band 1 & 2 doorbreekt het Rimini Protokoll een taboe: de spelers brengen het omstreden haatgeschrift ten tonele onder andere met een antiquarisch boekbinder, een Turks-Duitse rapper en een Israëlier die Mein Kampf ooit las als een managementboek. Ook is er een blinde nieuwslezer aanwezig die het boek in braille voorleest. Afijn, tal van personages die de discussie uitlokken. Herkenbaarheid is niet ver weg: de dreiging van het populisme is onmiskenbaar aanwezig tussen kaften van Mein Kampf.
7 en 8 feb, Stadsschouwburg, Amsterdam

Nachlass – Pièces sans personnes
Filosofen hebben het dikwijls benadrukt: we zullen het moment van de dood nooit kennen. Als we nog leven, kennen we de dood niet en als we dood zijn, ja , dan weten we het evenmin. Juist over dit wijsgerige dilemma gaat de voorstelling Nachlass ofwel Nalatenschap. De voorstelling speelt zich af in het Machinegebouw van de Westergasfabriek en speelt meerdere keren per dag. Regisseur Stefan Kaegi, decorbouwer Dominic Huber en filmmaker Bruno Deville volgden mensen tijdens de laatste dagen van hun leven. Dit is geen voorstelling in de traditionele betekenis, zoals niets van het Rimini Protokoll. Er zijn bijvoorbeeld geen acteurs, de toeschouwers dwalen door een ruimte waarin de spullen en dierbare voorwerpen van de overledenen liggen, alsmede videoboodschappen.
8 t/m 19 feb, Westergasfabriek, Amsterdam. 

Situation Rooms – Ein Multi Player Video-Stück
Uitgangspunt van deze voorstelling is de befaamde foto die in de Situation Room van het Witte Huis werd genomen door fotograaf Pete Souza. Het ogenblik is historisch: dertien aanwezigen zijn getuige van de uitschakeling van Osama Bin Laden in Pakistan. In Situation Rooms brengt Rimini Protokoll twintig mensen samen wier levensloop bepaald is door wapengeweld. Ze zijn afkomstig uit de hele wereld. Het publiek loopt door de verschillende kamers met iPad en koptelefoon en volgt een eigen route. Achter dit verhaal gaat het verhaal schuil van de internationale wapenhandel, gepersonifieerd door wapenfabriek Heckler & Koch. Iedere veertien minuten wordt iemand gedood door een kogel uit een wapen van deze firma.
9 t/m 16 feb, Stadsschouwburg, Amsterdam

Foto Adolf Hitler: Mein Kampf, Band 1 & 2: Candy Welz