De programmering van het Holland Festival kent dit jaar een relatief groot aandeel Nederlands toneel, met een speciale focus op acteurscollectief Wunderbaum, dat een wrap up van hun vierjarige project The New Forest geeft. De 69e editie van het Amsterdamse festival, dit jaar van 4 tot en met 26 juni, telt 12 wereldpremières en 41 Nederlandse premières. Op het […]
In Melancholia zet Theater Basel negentien jongeren in een bad vol sentimentele oude muziek. Het contrast is spannend en troostrijk, temeer omdat de jonge generatie er in vol ornaat mag zijn, als zichzelf. Het is vooral de muziek die beklijft, alsof de jeugd nog niet genoeg gewicht heeft voor een gelijkopgaande battle met deze doorleefde muziek boordevol historie.
Het zijn maar liefst negentien jongeren. Samen met de muzikanten komen ze op en nemen ze plaats op het toneel van Muziekgebouw aan het IJ, dat eigenlijk te krap is voor deze productie, want naast de grote groep jongeren bestaat de cast ook nog eens uit achttien muzikanten en zangers. Theater Basel pak uit, Melancholia is een prestigeproject waarin de opera-afdeling van het theatergezelschap samenwerking zocht met Junges Theater Basel. Dit jongerengezelschap maakt wel vaker vernieuwende producties die het internationaal goed doen. De Vlaamse choreograaf Ives Thuwis is er regelmatig te gast.
Op muzikaal gebied wordt er samengewerkt met het Zwitserse La Cetra, onder leiding van Andrea Marcon, specialist op het gebied van oude muziek. De regie is in handen van Sebastian Nübling, die inmiddels vaste regisseur is van het Berlijnse Maxim Gorki Theater. Vorig jaar zagen we tijdens het Holland Festival nog een regie van zijn hand met dit uiterst cultureel diverse ensemble. Melancholia is een overwegend Zwitserse aangelegenheid waarin Nübling en Thuwis heden en verleden met elkaar verbinden en in het begrip melancholie duiken. Er zijn zestiende- en zeventiende-eeuwse liederen gekozen met teksten die tot de verbeelding spreken. Meerdere liederen van Monteverdi zijn geselecteerd, maar ook van Purcell (‘Not All my Tormants’) en Dowland (‘Time Stands Still’). Die selectie alleen al maakt de avond tot een hoogtepunt.
De muzikale uitvoering met de zeer begaafde, jonge zangers mag er zijn en countertenor Tim Mead steelt de show. Thuwis en Nübling plaatsen hem te midden van het gehele ensemble en laat hem tussendoor lang schrijven op een stuk papier tegen de wand, dat daardoor transformeert van een dagboekbladzijde tot een zwart kunstwerk. Over zwarte gedachtes gesproken! Mooie en subtiele vondst, die de jeugdige somberheid goed verbeeldt. Melancholia vertrekt vanuit een serie tableaus, daartussendoor verweeft de regie een reeks solo’s waarin de individuele jongeren ‘zichtbaar’ worden. Nübling en Thuwis zijn redelijk vrij omgegaan met hun inbreng, wat maakt dat sommigen van hen prominenter aanwezig zijn dan anderen.
De aanvankelijke inbreng van abstracte bewegingen en korte choreografieën wordt niet consequent doorgevoerd, waardoor het stuk gaandeweg de avond wat wegglijdt. Behendig wordt het digitale leven geïntegreerd, dankzij de aanwezige camera en het gebruik van mobiele telefoons. Zo wordt een van de liederen live opgenomen en weer afgepeeld via de telefoons van de jongeren. Knap hoe de regie die moderne elementen heel natuurlijk vervlecht. Nog mooier zijn de tableaus van de jongeren achter een doorzichtig doek dat een nieuwe ruimte creëert op het achtertoneel. Het lijken wel dia’s. Eigenlijk hadden Thuwis en Nübling nog veel consequenter kunnen spelen met de wisselwerking tussen beeld en beweging. Soms lijdde de voorstelling onder zijn kwantitatieve vertrekpunt. Zoveel mensen op het toneel managen is immers een kunst an sich.
Foto: Sandra Then
