Via onze vrijwel onbeperkte toegang tot internet en televisie, worden we voortdurend geconfronteerd met armoede, rampen en wanhoop. Nieuwsberichten druppelen bijna non-stop binnen; niet alleen tijdens het half uurtje dat we bewust naar het journaal kijken, de dagelijkse nieuwsstroom via generlei kanalen is niet te stoppen. Met de video-installatieserie Guilty Landscapes, die aftrapt op het SPRING Festival, speelt Dries Verhoeven met onze verhoudingen tot de slachtoffers die we zo breed uitgemeten in het nieuws tegenkomen.

Hangzhou, China. Een lange, rommelige gang van een grote weeffabriek, waar vrouwen voortdurend aan het werk zijn. In de eerste episode van Guilty Landscapes stap je in je eentje een lege, witte ruimte binnen – een compleet gestripte kunstgalerie tussen het Janskerkhof en Domplein – waarvan de achterwand een groot projectiescherm is, met daarop een weverij geprojecteerd. We kennen de beelden, ze zitten in ons collectief geheugen: hardwerkende vrouwen die voor een hongerloontje lange dagen maken.

Verhoeven stelt de vraag wat dergelijke beelden nog voor effect hebben. In hoeverre verhouden we ons nog daadwerkelijk tot de dagelijkse portie ellende die we via de media over ons uitgesmeerd krijgen? Hoe gemakkelijk is het te vergeten dat die vrouwen – die van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat in een weeffabriek werken – mensen van vlees en bloed zijn?

Totdat een van de vrouwen in het midden van de gang gaat staan en je recht aankijkt. Ineens ben je niet meer de veilige observator maar wordt er teruggekeken, en bovendien op ons gereageerd. De rollen omgekeerd. Met minimale middelen, puur door fysieke communicatie, ontstaat er een levensechte verbintenis. In een korte (bovendien virtuele) ontmoeting, misschien duurt het in totaal maar een minuut of vijf, wordt de hele nieuwsbeleving in een nieuw perspectief gezet.

Guilty Landscapes is een vierdelige serie video-installaties, waarvan het eerste deel nu te zien is op SPRING Performing Arts Festival in Utrecht. De andere drie delen zijn verderop in het jaar te zien in Berlijn (Foreign Affairs), Den Bosch (Theaterfestival Boulevard) en Eindhoven (Dutch Design Week). Deze eerste episode is een korte maar indrukwekkende ontmoeting, waarin Verhoeven tornt met de rol van de toeschouwer – niet alleen binnen de kaders van deze videoperformance, maar breder getrokken. Hij wijst ons op onze vluchtige betrokkenheid tot grootschalig leed en nodigt ons uit daaraan voorbij te gaan; en dat binnen het korte tijdsbestek van misschien een kwartiertje in totaal.

Het wordt bovendien interessant om te kijken in hoeverre de verschillende delen uit deze serie op elkaar gaan inwerken, en hoe hun individuele verhalen samen een collectief verhaal uitdragen. Dat is nog iets om op terug te komen.

Foto: Willem Popelier