Een festivalopening is altijd een evenwichtsoefening. Hoe zorg je ervoor dat je de diversiteit en kwaliteit van je programma recht doet in de beperkte tijd die je hebt? Hoe stel je je sponsors, subsidiegevers en andere bobo’s tevreden met enige glamour en spektakel zonder de artistieke inhoud geweld aan te doen? Helaas liet Cinedans dit jaar de balans wat te ver naar het vermaak doorslaan.

Het blijft adembenemend, de enorme omvang van de centrale ruimte van EYE. Vanwege de grote afstanden en hoogteverschillen voelt het bijna Escherachtig, alsof je ogen je voor de gek houden. Een unieke plek voor een performance dus, en choreografe Mouna Laroussi, die de openingsavond van Cinedans 2016 mag inluiden, maakt dan ook gretig gebruik van deze mogelijkheid. Het gebruik van afstand en perspectief is echter bijzonderder dan de danstaal zelf, waarin beatboxing, hiphop en break-invloeden centraal staan. In combinatie met de gelikte aankleding, met kostuums van de jonge modeontwerper Judith van Vliet, levert het een flashy maar niet erg uitdagende start van de avond op.

Die insteek wordt voortgezet in de rest van het programma. In de filmzaal wordt het programma gepresenteerd door Isolde Hallensleben, die met een hoge energie de verschillende onderdelen aan elkaar verbindt. Daarmee is het contrast met de openingsspeech van festivaldirecteur Martine Dekker echter erg groot: door haar monotone tekstoverdracht is de inhoud van haar lezing lastig te volgen. Dat is des te meer een gemiste kans omdat Dekker belangrijke opmerkingen maakt over de opheffing van het Mediafonds per 1 januari 2017, een belangrijke partner van het festival en ook van o.a. Cinekid en IDFA. Het is het zoveelste voorbeeld van een ondoordachte bezuiniging die direct raakt aan kwaliteitsverbetering binnen de culturele sector.

Het compilatieprogramma van korte films, trailers en fragmenten dat de hoofdmoot vormt van de opening wordt overheerst door snel gemonteerde groepsdans, vaak in verlaten industriële omgevingen, met een stevige beat eronder. De toegankelijkheid van het materiaal lijkt te primeren over de inhoudelijke verdieping, maar de (fragmenten van) documentaires die vertoond worden bieden gelukkig verlichting: met name de korte film Keeping Balance van Bernhard Wenger, waarin een Duitse jonge vrouw wordt gevolgd die er een kunst van heeft gemaakt om staand op snelle kermisattracties haar evenwicht te bewaren, is oorspronkelijk en ontroerend; de originele benadering van het onderwerp dans laat de relevantie van het festival veel sterker zien dan het voorspelbare vakmanschap dat elders centraal staat.

Als slot van de avond is er in de ontvangsthal de presentatie van Chair_Jump_Chute, de nieuwe installatie van Marloeke van der Vlugt. Zij richt zich in haar werk op interactieve creaties, waarin de deelnemer met zijn of haar lichaam het werk zelf beïnvloedt. Chair_Jump_Chute is gebaseerd op Antic Meet, een klassieke choreografie van Merce Cunningham, waarin de kostuums van de dansers (een stoel als rugzak, een trui met lange mouwen en vier parachute-achtige jurken) en de muziek van John Cage met elkaar in interactie treden.

Twee dansers trekken de stoel en de trui aan en begeven zich op het speelvlak; door op bepaalde manieren te bewegen beïnvloeden ze zowel de muziek als de parachute-achtige gewaden die in de ruimte zijn opgehangen. Het lawaai van de kletsende genodigden dat de muziek van Cage overstemt en de onduidelijke samenhang tussen beweging, beeld en geluid dat nog eens wordt vertroebeld door technische problemen veroorzaakt door de grote hoeveelheid mobiele telefoons, zorgen er echter voor dat de aard en bedoeling van het werk op de openingsavond volledig onduidelijk blijft.

Bij een vervolgbezoek een dag later wordt duidelijk waar het fout ging: Chair_Jump_Chute is bij uitstek een werk dat je zelf moet ervaren. Met de stoel op je rug of de mouwen om je lijf ga je als vanzelf experimenteren met de bewegingen en voel je je zelfs als uitermate ongetalenteerde danser (zoals ondergetekende) even onderdeel van een groter geheel waarin je acties in continue verbintenis staan met de muziek en de andere ‘dansers’ (de parachutes dus). Vanwege de plaatsing van het werk helemaal bovenin de ruimte geeft het bovendien een machtig gevoel om je gêne te overwinnen en het volle café onderaan de trap even te vergeten.

Bij mijn herhaalbezoek was bovendien de kleine cabine vrij waarin de inzendingen voor de online competitie 60 Seconds Dance worden vertoond. Deze compilatie toont wel degelijk de enorme rijkdom en variatie die Cinedans te bieden heeft: iedere minuut krijg je weer een heel nieuw universum voorgeschoteld. Het is jammer van de teleurstellende openingsavond, maar ongetwijfeld is het festival de resterende dagen veel meer de moeite waard, nu er geen honderden VIPs meer vermaakt hoeven te worden.

Foto Chair_Jump_Chute van Marloeke van der Vlugt: Hanne Nijhuis