Orkater en Het Balletorkest, die liggen elkaar wel. Dat bleek al uit Alice in Wonderland van een paar jaar geleden. Dus lag een nieuwe samenwerking voor de hand. Het Orkest opperde Paulus de Boskabouter, maar het Orkaterduo Leopold Witte en Geert Lageveen voelde meer voor Hans en Grietje. Gelukkig maar. Met twee in de steek gelaten kinderen kun je meer dan met een kabouter, een raaf en een terror-oehoe. Zeker als je de kinderen een hedendaagse jas aantrekt. En de heks ook natuurlijk.
In het sprookje van de gebroeders Grimm laten de vader en de stiefmoeder Hans en Grietje twee keer aan hun lot over. Dat is in de familievoorstelling De Terugkeer van Hans en Grietje niet anders. De twee aandoenlijke kleintjes (gespeeld door twee kinderen uit een poule van kleine Grietjes en Hansjes) eten gezellig de koeloejoek die vader (Geert Lageveen) heeft meegebracht. De kleine Grietje speelt prachtig viool en maakt haar moeder (Annet Malherbe) daarmee gelukkig.
Hans bakt er niks van (‘Hoe vind je zelf dat het gaat?’) en een kind dat zijn ouders zo teleurstelt, dat moet maar weg. Wreed en grappig tegelijk. ‘Jij valt me al zo lang zo ontzettend tegen,’ aldus de moeder voordat ze Hans de deur wijst. Vader vindt het ‘heel akelig’ maar heeft thuis weinig in te brengen en steekt dus geen poot uit. Grietje kiest de kant van haar broer, uiteraard.
Maar een jaar later zijn ze terug, hebben Hans en Grietje een enorme groeispurt doorgemaakt (‘Grietje heeft al tietjes,’ aldus haar broer) en nemen Elise Schaap en Pepijn Schoneveld de rol van de kinderen over. Ze krijgen de crisis voor de kiezen. Niks gelukkige jeugd. Vader raakt zijn baan kwijt en terwijl moeder aan een slaapkuur begint gaat hij met zijn laatste tientje iets leuks doen met de kinderen in de stad. En laat ze daar achter.
Orkater is de samentrekking van orkest en theater. Prachtig hoe die twee ook samensmelten als de leden van het Balletorkest de hectiek van de stad verbeelden. Mozart spelen en druk heen en weer lopen tegelijk, ga er maar aanstaan. En dat zonder bladmuziek of dirigent. Slechts twee dagen samen repeteren van theatermakers en orkest gingen hieraan vooraf.
Het 45-koppige orkest duikt in De terugkeer van Hans en Grietje in wisselende samenstelling op: van strijkkwartet tot rockband, van blazersensemble tot symfonieorkest, al naargelang het verhaal daarom vraagt. Dat verhaal is niet altijd even helder en ontbeert samenhang.
Decor- en kostuumontwerper Dieuweke van Reij maakt er een prachtig plaatjesboek van, dat zeker (150 kostuums!). Zoals in de scène in het Chinees restaurant waar de vader van Hans en Grietje altijd zijn koejoeloek haalde. De eigenaar komt zijn belofte niet na de kinderen naar huis te brengen en zet ze in plaats daarvan aan het werk in de keuken, waar de slagwerksectie van het orkest zich, uitgedost met Chinese hangsnorren, uitleeft op potten en pannen. De kinderen houden het strenge regime na een tijdje wel weer voor gezien en kunnen gewoon vertrekken.
Als de kinderen daarna bij hun opa de weg naar huis gaan vragen, volgt een onduidelijke scène. Het kromgetrokken oudje (Lageveen) weet niet veel meer te berde te brengen dan dat we vooral in beweging moeten blijven, maar paradoxaal genoeg gaat daar de vaart uit het verhaal. Al spelen leden van het Balletorkest er nog zo mooi Tabula Rasa van Arvo Pärt bij.
Een staalkaart van klassieke-muziektoppers omlijst de voorstelling. Van Ravel tot Ligeti, van Schubert tot Zappa. En de heerlijke Bloemenwals uit de Notenkraker. De nieuwe stukken van Orkaters huiscomponist Erik van der Horst vormen het cement. En zelf speelt hij enthousiast mee.
De Hans en Grietje van Witte en Lageveen zijn een hecht duo, op een manier zoals alleen broer en zus dat kunnen zijn. Elkaar aantrekkend en afstotend. Als ze elkaar kwijtraken en Elise Schaap als Grietje zingt dat ze Hans mist, komt dat uit haar tenen. En uiteraard zijn de twee voordurend met elkaar in competitie. Dat van die viool van het begin zit Hans nog altijd niet lekker, dus als hij eindelijk de kans krijgt ergens goed in te zijn, grijpt hij die met beide handen aan. Hij gaat voor de hoofdprijs, de barbecue, in een tv-show die Vreet je Vet! heet. Het snoephuisje van de heks is hier een schaal vol spekkies. Ja kinderen, dik zijn wordt ‘beloond’. Maar niet heus. Winnaar Hans is de gebraden haan.
Tv-ster/heks Vera de Zwart (Malherbe) knalt er een overtuigende Naturträne van Nina Hagen uit, begeleid door het volledige orkest in gele en roze kostuums, terwijl ze de onnozele Hans langzaam laat garen op de barbecue. Gelukkig heeft hij zijn zusje nog, die de heks in dit geval letterlijk het onderspit laat delven op de laatste tonen van Stravinsky’s Vuurvogel.
En uiteraard kunnen Hans en Grietje daarna alleen nog maar hun liefde voor elkaar uitzingen en lang en ontzettend gelukkig leven.
Foto: Ben van Duin
