Het Engelse woord ‘debris’ is onlosmakelijk verbonden met 9/11. Het is ook de titel van het dramadebuut van de Iers-Engelse Dennis Kelly uit 2003, in het Nederlands vertaald als Puin. Met poëtische taal roept Kelly een postapocalyptische wereld op waarin een broer en zus ronddwalen. Moeder overleed, vader drinkt. Ze zijn door god verlaten in een wereld van armoede, misbruik en verwaarlozing. De Bosnisch-Nederlandse Daria Bukvic (22) die onlangs afstudeerde in Maastricht, regisseerde de tekst. Vanja Rukavina en Naomi Velissariou spelen de broer en zus.

Aan het begin van Puin beschrijft de jongen hoe hij op zijn zestiende verjaardag thuiskomt en zijn vader aan het kruis genageld vindt. Een grotesk beeld van een bizarre ‘vaderzelfmoord’, waarmee lijden, schuld en zonde op de schouders van de kinderen wordt geladen. Voor hen doet niet de werkelijkheid ertoe, maar dat wat waar zou kunnen zijn. In hun fantasieën wordt het lijden zichtbaar, maar ook hanteerbaar.

Bukvic plaatste de acteurs dicht op het publiek. Het decor vormt een houten gevel met kozijnen, waarin bij aanvang beelden zijn te zien van Amerikaanse televisiedominees. Later verschijnen de schimmen van twee kinderen die op een bepaald moment door het decor naar binnen stappen, alsof ze inbreken in de realiteit van het theater.

De tekst bevat vooral beschrijving, nauwelijks actie, en het is mooi hoe Velissariou en Rukavina met beheerste lichamen en sterke tekstbehandeling een naargeestig Wonderland oproepen. Dat ze hun verhalen (waarmee ze zowel de personages als zichzelf bestaansrecht geven) via het publiek uitspelen, werkt krachtig.

In een interview vertelt Bukvic over haar persoonlijke engagement en het noodzakelijke geloof in de kracht van fantasie. De keuze voor Puin lijkt wat dat betreft vanzelfsprekend. Lastiger is de letterlijke analogie met religie en gezin in de Amerikaanse televisiecultuur en de confrontatie met de kinderen. Het is een verdubbeling die het aflegt tegen Kelly’s beeldrijke taal. De gekruisigde vader, opgeroepen in de verbeelding van de toeschouwer, is gevaarlijker dan de televisiedominee. En hoe zoet de kinderen ook zijn, de onschuld wordt belichaamd door de baby die de zoon uit het puin redt.

foto: Anna van Kooij