In het Nederlandse vlakkevloerentoneel is een realistisch kitchen sink-achtig decor tegenwoordig een zeldzaamheid. Maar als het publiek bij Isidlamlilo (The Fire Eater) de zaal binnenkomt, zit de actrice in een gedetailleerd ingerichte kamer te mijmeren bij wat vermoedelijk een bijbel is, die opengeslagen naast haar ligt op haar met dekens en kussens bedekte bed. (meer…)
‘You will be no popular girl.’ We horen over een voice-over de innerlijke monoloog van een eenzame man die fantaseert over zijn ideale geliefde. ‘You will be no pretend girl.’ Parallel aan de tekst komt een danser langzaam tot leven. Ze kruipt en kronkelt over de aanvankelijk vrijwel totaal verduisterde speelvloer. Soms trekt ze zich terug achter een trom met een metalen verlengstuk, waarin ze haar hoofd vastklemt.
Men of Meat and Fire van Gaja Caruso ging in oktober in première in het Grand Theatre in Groningen, en werd herhaald tijdens het festival Explore the North in Leeuwarden. Caruso is een Sloveense danser en choreograaf. Eerder behoorde ze tot de Poetic Disasters Club van Club Guy & Roni, die ook Men of Meat and Fire mogelijk hielp maken, samen met Station Noord en het Grand Theatre.
Na Peach Season (2023), bedoelt Caruso haar tweede avondvullende voorstelling ‘als de belichaming van het hoofd van een incel’ ofwel involuntary celibate – een man die hunkert naar een liefdespartner, maar die niet kan vinden. In 2023 vond ze ‘een dagboek van een man vol reflecties’ op The Game van Neil Strauss, een incel die aan zijn eenzaamheid wist te ontsnappen door zich te bekwamen in de verleidingstrucs van de pickup artist.
‘Ik zie eenzaamheid, misogynie, zelfhaat, verschrikkelijke gender-gerelateerde moorden (femicide) als hoofdstukken van hetzelfde verhaal: de crisis van mannelijkheid’, zegt Caruso er zelf over in een toelichting op de website. Met Men of Meat and Fire onderzoekt zij ‘de geest van een buitenstaander die op een dag een moordenaar zou kunnen worden’. Ze wil ‘bijdragen aan het begrijpen hoe we deze mensen kunnen helpen en hoe we hun radicalisering kunnen stoppen’.
We horen de incel vertellen, we zien Caruso dansen – zie daar de ingrediënten van Men of Meat and Fire, begeleid door minimale muziek. De man spreekt het ene moment bezwerend tot zijn imaginaire geliefde (‘You’re no geek but you will be my genius. You’re my perfect cute little alt girl’) dan weer vertelt hij over zichzelf: ‘As long as I can remember, I had no friends, no girlfriends, no money.’
In het begin is Caruso genderneutraal gekleed en geschminkt. Is zij de man? Of diens gedroomde geliefde, die voor hem danst om hem te helpen en zijn radicalisering te stoppen? Haar personage is of wordt een vrouw, als Caruso ergens halverwege haar kleren uittrekt, en de voorstelling naakt uitdanst. Dat laatste deel lijkt ook heel erg over haarzelf te gaan – de danser die haar eigen lichaam onderzoekt, haar eigen relatie met dat lijf, en haar relaties met mannen.
Dat is wel iets van deze tijd: makers die zeggen vergeten of gemarginaliseerde anderen een stem te willen geven – Lost Voices was het thema van Explore the North 2024 – maar die het uiteindelijk niet kunnen laten hun eigen stem te laten horen. Daarbij ligt het tempo laag, en is noch de choreografie in Men of Meat and Fire, noch het zelf en anderen hatende sombermansproza heel spannend. De voorstelling duurt bijna een uur, en dat is echt veel te lang.
Foto: HALIE, Clara Franke