Tobi Kooiman legt bij de start van Best of 2 uit wat we kunnen verwachten: hij voelt zich, zegt hij, wel thuis ‘in deze context’, maar verder hoort hij overal nét niet bij. Dat wordt het centrale thema, terwijl hij met zijn grappen zal afwisselen tussen toegankelijk en niche. In de resulterende kabbelende voorstelling zonder verrassingen analyseert hij waar het wringt tussen hem en mensen zo uiteenlopend als wiskundigen, woke-mensen, echtparen en koorballen.

Kooiman won in 2019 de publieksprijs op Cameretten. Zijn debuut Best Of volgde na de coronaperiode en werd direct op tv uitgezonden. Hij lijkt met zijn geruststellend simpele energie, die moet compenseren voor een moeilijke studiekeuze (wiskunde), wel wat op Tim Fransen, maar dan met de thema’s van Jan Beuving en zonder gewichtige rode draad. Soms houdt hij zijn hoofd een beetje scheef of spreidt zijn armen wijd uit, terwijl hij ogenschijnlijk logische redeneringen houdt om onverwachte conclusies te trekken, verder slentert hij nonchalant over het podium.

De vijfendertigjarige cabaretier gaat in dit vervolgprogramma verschillende groeperingen af waar hij bijna, maar niet helemaal in past. Daar zitten een paar leuke voorbeelden tussen. Zo is hij hipster op grond van zijn aanzienlijke hoeveelheid spaarkaarten van de ecoplaza en de woke-gedachte dat er geen verschil is tussen mannen en vrouwen. Toch past hij er niet bij, omdat hij eerder ‘flexanist’ is: een veganist zonder ruggengraat, die één uitzondering maakt op zijn dieet. Vlees. Ook een verklaring over waarom complete eerlijkheid in zijn huwelijk zo goed werkt, schept een vrolijk beeld van zijn leven.

De nadrukkelijke zoektocht om af te wisselen tussen toegankelijk en niche en zo ook de ‘laagopgeleiden racisten’ erbij te houden, werkt echter vooral verwarrend. Hij doet laatdunkend over zijn eigen hoogopgeleide achtergrond en beweert tussen de slimme mensen relatief dom te zijn geweest, heeft ondertussen wel weer gymnasium gedaan. Herhaaldelijk benadrukt hij hoe afgrijselijk Jesse Klaver is (alsof je daar het label ‘laagopgeleide racisten’ mee kunt goedmaken?), maar hij bewaart de weinig actuele toelichting (een verwarrende verkiezingsposter) te lang om nog voldoende context te geven bij alle eerdere wroeging. In dat soort gevallen hebben de ambitie om iedereen te bedienen en de categorieën die hij daarvoor heeft gekozen als ongemakkelijk neveneffect dat ook het publiek niet echt bij elkaar komt; waar wil Kooiman zelf eigenlijk überhaupt bij horen?

Waar Best of 2 vooral last van heeft, is dat een serie losse verhalen die het goed hebben gedaan in de context van een stand-upclub, niet direct een boeiend cabaretprogramma opleveren. De bedaarde wiskundige is een charmante, maar weinig dynamische verteller en één beweeglijke uitspatting (zijn ervaring met ‘clubben’) is niet genoeg om op de première mijn aandacht vast te houden tot het eind. Dat zou in de loop van de tournee natuurlijk nog wel kunnen groeien.

Foto’s: Jaap Reedijk