Mirrors

In Mirrors, de eerste lange voorstelling die Donna Chittick maakt voor Backbone, probeert de choreograaf zich te verhouden tot de hoeveelheid digitale informatie die mensen dagelijks binnenkrijgen, en de chaos die dat veroorzaakt.

Het Amsterdamse hiphopgezelschap BackBone werd opgericht en uitgebouwd door Alida Dors. Nadat zij de veelbesproken overstap maakte naar het directeurschap van Theater Rotterdam, droeg Dors de artistieke leiding van Backbone over aan Donna Chittick. Een logische keuze: Chittick volgde haar opleiding aan Dors’ hiphopschool Solid Ground Movement, waarna ze zich in het gezelschap ontpopte als prominent danser en assistent-choreograaf. Met die achtergrond is het niet verwonderlijk dat het dansidioom dat Chittick hanteert in Mirrors voortborduurt op de rauwe en militante stijl die we van BackBone hebben leren kennen, door de jaren heen.

De vier dansers in Mirrors – drie vrouwen en een man – hebben in de openingsscène een zwarte kous over het hoofd getrokken, waardoor hun gezicht onherkenbaar is. Aan weerszijden staan op statieven mobiele ledlampen opgesteld, maar die lijken vaker uit te staan dan aan.

Het podium blijft de hele voorstelling door tamelijk duister en dat geldt ook voor de sfeer. Het sounddesign van DJ Lovesupreme zou je filmisch kunnen noemen, met veel dreigende geluidsflarden. Het duurt zeker een kwartier voordat er iets van een dansbare puls te horen valt. Ook komen er regelmatig gesproken gesproken teksten voorbij, zo te horen ontleend aan Amerikaanse podcasts of kabelnieuws. Een als mantra herhaald zinnetje: ‘Erken dat niets perfect is.’

Het verzet tegen een door de buitenwereld opgedrongen ideaalbeeld komt in de choreografie terug als een worsteling. Zowel individueel als in groepjes zien we de performers regelmatig in een onaangename kramp schieten. Daartegenover staan meerdere scènes die – inmiddels met herkenbare gezichten – in het teken staan van weerbaarheid en naar buiten gerichte energie. Met katachtig gebogen ruggen en gebalde vuisten boksen de dansers erop los, soms tegen elkaar en soms tegen een voor de kijker onzichtbare vijand. 

In de programmatoelichting beschrijft Chittick de persoonlijke worsteling die haar inspireerde. ‘Op een gegeven moment merkte ik hoe onzeker ik werd van sociale media. (…) Niet alleen mentaal, maar ook fysiek begon het zijn tol te eisen. Ik moest eruit stappen, ontvolgen, unpluggen. Door me ervan los te maken kreeg ik weer adem en rust.’ Het meest expliciet is die thematiek uitgewerkt in een fraaie scène waarin een van de danseressen in het licht van een mobiele lamp expressieve moves danst, alsof zij een TikTokfilmpje opneemt. En dat op verschillende plaatsen op het podium, steeds opnieuw en ook steeds manischer.

De relatie met de thematiek is in de rest van de voorstelling wat lastiger te traceren. Op zich is dat geen probleem, want al te letterlijk is ook onwenselijk. Maar door het ontbreken van een heldere dramatische lijn valt wel op dat geluidsontwerp, licht en dansmateriaal weinig uitschieters laten zien en horen in dynamiek en energie.

Als reflectie op sociale media vind ik Mirrors niet heel overtuigend, maar ik meen er een onderstroom in te herkennen die bij mij wel resoneert. De westerse wereld bevindt zich in een fase waarbij zwaarbevochten verworvenheden op gebied van sociale rechtvaardigheid, ecologie en emancipatie van gemarginaliseerde groepen zwaar onder druk staan.

In Mirrors voel ik de moedeloosheid die dat kan oproepen, het opgedrongen gevoel dat weerstand bieden zinloos is. De strijdbare poses van de dansers komen over als precies dat: poses. Energie die zich nergens op kan richten, klappen die worden uitgedeeld zonder doel te raken. En er zit ook iets moois en romantisch in: strijdend ten onder gaan, machteloos, maar zeker niet hopeloos.

Maar ja, het kan ook het goed zijn dat ik dat alles in deze door Chittick voorgehouden spiegel zie omdat ik dat er graag in wil zien, in deze sombere periode.

Foto’s: Sjoerd Derine