Twee scholieren nemen in Zender, de nieuwe truckvoorstelling Theater Sonnevanck en Theater Oostpool met hiphoptheatercollectief Dieheleding maakte, de piratenzender van een van hun docenten over. Maar ze botsen over de juiste aanpak: wilde speculaties of bij de feiten blijven?

In de intieme setting in de vrachtwagen is een radiostudio opgetuigd: apparatuur aan de linkerkant, microfoons aan rails aan het plafond en een lang bureau waarachter de discjockeys naar hartenlust heen en weer kunnen rollen op hun stoelen. Voorzichtig sluipt Jens (Steven Ivo) de studio binnen – hij is op zoek naar zijn favoriete docent, die ‘vanwege persoonlijke omstandigheden’ niet meer op school is en ook al dagen niet meer op apps reageert.

Van de docent is geen spoor te bekennen. Wel komt hij Joeri (Julie Mughunda) tegen, een medescholier die hij nog nooit eerder heeft gezien. Joeri, een complotdenker van het niveautje ‘ik stel toch alleen maar vragen?’,  weet Jens al snel te verleiden om dan maar zelf radio te gaan maken, en zo op zoek te gaan naar de waarheid.

In Zender staat centraal hoe gemakkelijk het is om integriteit in te ruilen voor ‘alternatieve feiten’. Op aandringen van Joeri én vanwege het totale gebrek aan transparantie van de machthebbers (in dit geval: de schoolleiding), verandert Jens langzaam van kritische onderzoeksjournalist naar provocerende shock jock, zeker als het aantal luisteraars gestaag toeneemt zodra hij zich minder genuanceerd uitlaat. Het is interessant om dat principe zich ook live met het jongerenpubliek te zien voltrekken: de aandacht van de scholieren neemt zienderogen toe naarmate Jens en Joeri zich meer laten gaan.

Daar speelt ook de theatervorm een rol in: zoals in alle voorstellingen van Dieheleding is het een mix van teksttheater, spoken word en hiphop, en de meest opzwepende raps sluiten perfect aan bij de momenten waarop de hoofdpersonages zich het meest kritisch over de macht uitlaten. Op die momenten gooit het publiek ook spontaan de handen in de lucht en deint mee op de beat.

Zoeken naar concentratie
In rustigere scènes is het vaak zoeken naar de concentratie. Dit was verreweg de meest rumoerige truckvoorstelling die ik ooit heb bijgewoond – vooral een groepje meiden op de achterste rij praat voortdurend op hoge toon dwars door de voorstelling heen. Dat de acteurs (zichtbaar uitgeput na de voorstelling) zich overtuigend staande weten te houden is lovenswaardig.

In de thematiek van de voorstelling past het echter uitstekend. De meiden weten perfect wat ze doen – het is openlijke rebellie tegen de herhaalde pogingen van hun docenten om ze tot zwijgen te manen, waarbij ze elkaar flink opzwepen. Het is een ongescripte versie van de verslavende adrenaline van rebellie, waar ook Jens en Joeri aan ten prooi vallen.

Naarmate de voorstelling vordert komt de nadruk meer op Joeri’s eenzaamheid te liggen, en hoe die samenhangt met zijn keuzes als radiomaker. Hij is een buitenbeentje dat in de verdwenen docent zijn enige bondgenoot had. Zowel de integere manier van waarheidsvinding als de rustgevende overzichtelijkheid van complottheorieën zijn voor hem een manier om houvast te vinden in zijn leven.

Die noodzaak om enige orde aan te brengen in de manier waarop we de wereld begrijpen, en de daarmee samenhangende interne strijd tussen feiten en de verleiding van ons welgevallige fictie, is voor iedereen in het publiek herkenbaar.

Foto: Sanne Peper