Op 23 juni hielden we in het Plein Theater een middag om schrijver, regisseur en filmmaker Gita Hacham te eren en te herdenken.
In ons theater heeft Gita vanaf 2019 tot 2021 haar eigen schrijfgroep geleid met bewoners uit Amsterdam en omstreken. Ook tijdens de pandemie gingen ze door, en schreven ze monologen die uiteindelijk werden verfilmd – deze ‘tijdscapsules’ zijn online nog te zien. Gita wilde graag een ‘huis’ en ik hoop dat we haar dat, hoewel tijdelijk, hebben gegeven. Ze was sterk in haar visie en in haar vakvrouwschap: ze werkte met mensen uit alle lagen van de samenleving, met ieder een eigen verhaal en leven, en ze tilde hen op naar het kunstenaarschap. Hiermee inspireerde ze sinds 2019 ook de nieuwe visie van ons theater, en het open karakter ervan dat we voeren heden ten dage. We herdenken met deze korte impressies nog even samen het bijzondere werk en sprankelende leven van haar. Haar credo was: diversiteit is een mindset.
Berith Danse
Een paar weken voor haar overlijden hadden Gita en ik het erover hoe weerbarstig het culturele veld is. Een onderwerp dat de laatste jaren vaker bij haar ter sprake kwam. Want ondanks haar lange staat van dienst, bleek het lastig ideeën en plannen te pitchen bij diverse theaters. Het maakte haar boos weer afgewezen te worden. Het maakte haar wantrouwend. Na een stilte keek ze me aan en zei: ‘Wie gaat mij herinneren als ik er niet meer ben?’
Zelf ken ik Gita sinds de jaren negentig. We bezochten elkaars voorstellingen. De laatste vijf jaren hebben we intensief samengewerkt in #Nieuwe Stukken van Fonds Podiumkunsten en Letterenfonds, waar zij aankomende toneelschrijvers op bevlogen wijze een artistieke stem gaf. Ze vond het belangrijk het theater te verrijken vanuit een niet-wit perspectief. In haar leven en werk was Gita een groot voorvechter van diversiteit en inclusie. Zij was hierin een pionier en heeft velen geïnspireerd. Voor mij was zij bovenal een kunstenaar pur sang. In poëzie, regie, het schrijven van toneelteksten en filmscenario’s, spoken word, het maken van films en beeldend werk. Een zeer veelzijdige vrouw. Een vrouw met een missie.
Wulan Dumatubun
Gita ziet mensen, en heeft velen een artistieke stem gegeven. Ook aan mij als oud student ITS DNA waar Gita toneelschrijven doceerde. Hier een mooi herinnering.
Gita pakt mijn tekst erbij. Er staat veel bij geschreven. Complimenten, denk ik. Wat goed denk ik, veel complimenten. Ik mag één zin houden. Woedend ben ik. Een week lang. Hoezo is ze zo kritisch? Ze mag mij niet. Ik herschrijf de tekst, werk de hele week keihard. Week erna, weer les. Ik lees mijn herschreven monoloog. Gita schiet vol. En geeft een groot compliment. ‘Zie je Maarten? Veel beter.’ Gita ziet mij. Voor wie ik ben en voor wat ik kan.’
Jaren later ben ik eigenaar van PresentU. Ik neem me voor Gita een podium te geven.
2023. We zoeken een nieuwe trainer. We geven trainingen in Spreken, Woorden en Gedrag met acteurs en cabaretiers. Ik vraag Gita om bij ons te komen werken. Ja Gita, jij bent The Storm. Van de training die ik met je geef, waar ik de enige ben die wel in Nederland is geboren en waar jij de hele groep kracht geeft, je zegt tegen deelnemers: accepteer geen vervelende opmerkingen over je Nederlands, je hebt een tweede taal, je bent rijk.
Dan Het Grote Weerstand event, er zijn honderd mensen. Elite mensen. Ik vraag Gita het event af te sluiten met haar gedicht Vrees ons. Ze vindt het spannend. ‘Wat gaan die mensen denken, pas ik hier wel?’ Ze doet Vrees ons. Driekwart van de zaal huilt. Na afloop staat er een rij als bij een voetballer. Gita deelt handtekeningen uit. Gita straalt.
Maarten van den Berg
Wij zien jou Gita. We hadden je nog veel langer willen zien. Het is nog niet af. Maar zolang jouw teksten gespeeld en gesproken worden blijven wij je zien.
Dank dat je ons hebt gezien. Tot ziens, sampai ketemu lagi!
Maarten van den Berg, PresentU
Wulan Dumatubun, performer, gamelanspeler, adviseur, coach
Berith Danse, directeur en programmeur Plein Theater
Dossiers
