In lijn met oudejaars-, verkiezings- en ramadanconferences brengt Jeffrey Spalburg dit jaar een Keti Koti conference, bedoeld om op een laagdrempelige manier stil te staan bij de afschaffing van de slavernij. ‘Om vooruit te kunnen, moet je achteruit kijken’, is het credo van de avond. Omlijst met komische video’s en luchtige observaties, is de conference met name een welkome les over het ontstaan van racisme.

In het Bijlmer Parktheater is de airco stuk, dus als Spalburg in zijn oranje voetbalshirt het podium opkomt, is het al gezellig warm in de zaal. Nog vol van de EK-wedstrijd, waarin Nederland zo’n vijf minuten geleden verloor tegen Oostenrijk, moet DJ Phantom hem zo nu en dan souffleren vanuit zijn booth op het podium. Het is informeel, losjes – en dat is handig als je momenteel in Nederland over racisme wil praten.

Bij de start drukt hij de witte mensen in de zaal (dat zijn er deze avond erg weinig) op het hart dat ze zich niet verantwoordelijk hoeven voelen voor de slavernijgeschiedenis. ‘Daar waren jullie niet bij. Dat was 400 jaar geleden.’ Iets dat je in het daaropvolgende uur goed moet onthouden. In de regie van Maarten van Hinte begint Spalburg goedgehumeurd, maar naarmate de historische naaistreken zich opstapelen, verliest begrijpelijkerwijs zelfs de redelijkste man af en toe zijn verbindende toon.

Zijn geschiedenisles is op belangrijke momenten serieus, zoals bij de vaststelling dat van de 300.000 totslaafgemaakten die in Suriname aankwamen, er maar 33.000 in leven bleven. Dit soort harde feiten worden afgewisseld met luchtige uitstapjes, veelal gethematiseerd rondom de Europa League (van slavernij, welteverstaan). Een leuke vondst is een moderne twist op de investeringspitch van de WIC en VOC (gemaakt door VJ Bikkel); lijkend op een social media advertentie van een bekakte crypto-jongeman met zijn ‘geniale nieuwe formule’, staat nu de oplossing voor ‘klagend, duur personeel’ centraal.

Al deze geschiedenis heeft een nasleep in het heden en daar ziet de dubbelbloedige cabaretier wel een verantwoordelijkheid voor ons. Als zoon van een zwarte vader en witte moeder draagt Spalburg beide kanten van de slavernijgeschiedenis in zich, toch krijgt zijn achtjarige zoontje op het voetbalveld nog steeds te horen dat hij ‘terug moet naar zijn eigen land’. Een krachtige persoonlijke anekdote over hoe hij met zijn witte moeder door de stad loopt, is zowel komisch als schrijnend – de grootste bevrijdende lach van de avond bewaart hij tot het laatst.

De conference had wat meer try-outs kunnen gebruiken, maar het initiatief staat als een huis. Sommige geschiedenissen zijn te belangrijk om na je diploma-uitreiking nooit meer op terug te hoeven komen – de impact ervan is te groot. Keti Koti is dodenherdenking en Bevrijdingsdag in één en Spalburg laat met zijn conference zien hoe we daar voortaan bij stil kunnen staan.

Foto’s: Jeremy Paesch