In For Real smeedt ‘muzikaal journalist’ Andrea Voets podcast, muziek en publieksinteractie tot een intrigerend geheel. Door een hele resem vrouwen over systemisch seksisme te laten spreken creëert ze ruimte voor hun stem, en die van het publiek.

‘When I started as a female author, there were these men who came to me, meaning very well, in a soft, patronizing voice who said “you know these novels with ideas. Maybe you should leave it to the boys. Just write a story next time.”’ Als Gaea Schoeters vertelt over het begin van haar carrière, kun je de woede nog in haar stem horen. Het seksisme waar ze tot op de dag vandaag mee te maken krijgt, zo zegt ze, heeft te maken met het feit dat ‘everything around us is […] a result of a male dominated way of thinking.’

Schoeters is slechts een van de veertien stemmen die aan het woord komt in de voorstelling For Real van harpist, componist en ‘muzikaal journalist’ Andrea Voets. Voets sprak in totaal veertien vrouwen van sterk uiteenlopende achtergronden en nationaliteiten over de rol die seksisme in hun leven heeft gespeeld, en de vraag hoe daarmee om te gaan, of verandering in te bewerkstelligen. Van zestig uur materiaal smeedde ze een podcast, die in de theaterzaal begeleid wordt door live muziek van Voets en drie andere muzikanten. Als publiek zitten we er in een cirkel omheen en worden we enkele malen uitgenodigd om onze eigen ervaringen te komen delen.

Zo ontstaat een bijzondere combinatie van talkshow en concert. De veelheid aan stemmen heeft daarbij voordelen en nadelen. Aan de ene kant leidt het tot een montage die veelal bestaat uit losse flodders die nergens worden uitgediept. De teksten bestaan voor ongeveer de helft uit persoonlijke ervaringen van seksisme en voor de helft uit de maatschappelijke of politieke analyse daarvan, en vooral op dat laatste vlak laat de voorstelling kansen liggen. Steeds worden er interessante zaken slechts even aangestipt alvorens alweer naar de volgende spreker over te springen.

Dat is zeker in het geval van Schoeters jammer, omdat zij enkele vrij dubieuze uitspraken doet. Zo zegt ze dat vrouwen als groep niet met ‘minderheden’ over een kam zouden moeten worden geschoren, omdat ze 50 procent van de bevolking zijn – maar zonder verdere uitleg klinkt het alsof ze dan vindt dat andere gemarginaliseerde groepen minder aanspraak op gelijke rechten zouden mogen maken, aangezien zij wel degelijk een demografische minderheid vormen. Het kan goed dat ze het veel genuanceerder bedoelt, maar de voorstelling graaft nooit dieper dan dit soort oneliners.

De focus op breedte in plaats van diepte dient echter ook ene belangrijk doel. Door zo veel verschillende stemmen aan het woord te laten maakt Voets het systemische seksisme in onze samenleving pijnlijk voelbaar en onontkoombaar, en creëert ze een theatrale ruimte waarin het aanwezige publiek collectief stilstaat bij dit onrecht. De composities die ze samen met zanger/fluitist Sarah Jeffery en violist/gitarist George Dumitriu maakte en ten gehore brengt, voegen daar nog een spannende laag aan toe: de stukken zijn steeds verrassend, en schakelen dynamisch tussen dreiging, strijdbaarheid en rouw.

De uitwerking van dit alles wordt kristalhelder op de momenten dat het publiek zelf wordt uitgenodigd om bevraagd te worden over hun eigen ervaringen. Ook deze interviews zijn eigenlijk te kort om tot een diepere laag door te dringen, maar het gaat er vooral om hoe kwetsbaar de geïnterviewden zich durven op te stellen, en de solidariteit die dat oplevert met de rest van het publiek. Zo bouwt Voets gestaag aan een ruimte waarin de stem van vrouwen serieus wordt genomen; de grote kracht van For Real is uiteindelijk de tijdelijke feministische gemeenschap die er in de zaal wordt gecreëerd.

Foto: O. Photo