Vijftig jaar na de hoogtijdagen van disco is er weinig algemene kennis overgebleven van haar revolutionaire geschiedenis. In plaats van de cultureel diverse LGBTQIA+cultuur waarin disco in de jaren zestig haar subversieve oorsprong vond, denken we tegenwoordig bij disco veelal aan commerciële glittermuziek voor jonge John Travolta’s. (meer…)
Rood licht en rookmachines flitsen aan en ‘Ntianu Stuger maakt haar sensationele entree als Queen Angelito. In de kleine zaal van Bellevue die voor de voorstelling Queen Angelito getransformeerd is naar een jazzclub, wacht het publiek; wijn- en bierglazen rusten in verwachtingsvolle handen, gedimde tafellichtjes maken de sfeer af.
Queen Angelito flaneert over het podium in haar zwarte bontjas en haar divaesque zonnebril en verleidt het publiek met fenomenaal gezang. Vanavond zal Stuger tweemaal een heldin worden: eenmaal als een gevierde ster en eenmaal als de kwetsbare vrouw daaronder.
De naam Queen Angelito is gebaseerd op het nummer Angelitos Negros van Eartha Kitt. Een nummer waarin Kitt zich afvraagt waarom kunstenaars alleen witte engelen schilderen. Angelito is de mannelijke vorm van ‘engel (-tje)’ in het Spaans, dus Queen Angelito is voor Stuger een overstijging van het binaire. Dat Eartha Kitt een inspiratiebron vormde voor de maker wordt snel duidelijk: met soortgelijke intense blikken, gespin van haar stem, subtiel gezwier van haar lichaam en een overtuigende podiumprésence bevraagt en bezingt Queen Angelito de liefde. Tussendoor breekt Stuger veel theatrale codes door directe interactie met het publiek, soms tot op het punt van ongemak, maar met haar charmante en komische personage blijft ze het publiek voor zich winnen.
Langzamerhand breekt de charmante en zelfverzekerde Queen Angelito open en begint ze haar schaduwzijden te tonen: als zelfingenomen oprichter van de The Divine Community©. Een treffende sketch waarin ze ratelend, tegen de grens van waanzin aan, de suprematie van zelfliefde verkondigt: Here you’ll learn that while loneliness can be painful, true solitude will bring you utter and complete peace. Because it will teach you to detach. Het is een treffende satire over het groeiende individualisme binnen veel (online) spirituele gemeenschappen, waarin een narcistische zelfliefde de boventoon schijnt te voeren, losgekoppeld van collectieve liefde en verantwoordelijkheid. Haar zelfverzekerde persona verweeft ze met persoonlijke vertellingen waarin haar vader en haar geliefde haar verlaten, waardoor de pijn van de sterke Queen Angelito evenzeer naar voren komt.
Middels een abrupte verandering van Engels naar Nederlands, komt een nieuw personage tevoorschijn onder alle glitter en glamour: een kwetsbare vrouw die denkbeeldige gesprekken voert met bell hooks – intentioneel geschreven zonder hoofdletters – en die reflecteert op liefde en overgave. Het decor (Ruben Wijnstok) dat al die tijd deed denken aan de vogelkooien die gebruikt worden in Burlesque shows, een kooi waarbinnen Queen Angelito geëerd werd, transformeert zonder licht en rook naar een sober stalen omhulsel waarbinnen het nieuwe personage vast lijkt te zitten. Vast in de maatschappelijke kaders. Vast in haar eigen mentale omlijstingen. De enige manier om daaruit los te breken lijkt misschien een overgave te zijn aan haar emotioneel relaas.
Een voorstelling recenseren die breekt met zoveel theatrale codes en die uitnodigt tot het ervaren van volledige kwetsbaarheid en overgave, vraagt wellicht om een recensent die zich ook durft over te geven en te breken met codes uit het eigen vak:
ik word wakker en de voorstelling zit nog steeds in mijn hoofd. Ik denk aan het moment van het lege bierglas op het podium en het lichaam van Stuger dat van het podium afloopt: ‘Niet naar mij kijken, kijk naar het glas’, instrueert ze. Het glas op het podium is niet halfleeg, ook niet halfvol, het is volledig leeg en tegelijkertijd vol van de verbeelding van het patriarchaat waarlangs de actrice ons meeneemt in haar vocale uiteenzetting. Een symbolisch object als metafoor voor een construct dat álle genders gevangenhoudt, benadrukt ze.
Het fragment waarin Stuger zich inbeeldt dat bell hooks haar psycholoog is, is denk ik voor veel generatiegenoten een herkenbaar scenario. (Hoe vaak ik me niet hetzelfde heb ingebeeld met soortgelijke feministische schrijvers.) Als je bekend bent met het werk van bell hooks zie je ook hoe immens gelaagd en vernuftig Stuger haar teksten heeft verwerkt tot een caleidoscopisch script en tot een voorstelling waarin de viering van een veelzijdige zelf centraal staat. Ik merk dat het veel met mij doet dat het werk van een zwarte feminist het referentiekader is waarnaar gerefereerd wordt in een theatervoorstelling. En ik vind het een verademing dat dit gebeurt op een wijze die niet te moralistisch of pedagogisch is.
Queen Angelito is wat mij betreft de theatrale poëtica van een jazzy feminisme.
Foto: Bas de Brouwer