Het openingsbeeld van Revisor is simpel, maar grijpt meteen de aandacht. Er staan een deur en een ouderwets bureau op het toneel. Figuur 1 zit voorovergebogen te schrijven, figuur 2 staat bij de deur. ‘Figuur 1 kijkt op van de tafel, beweegt zijn linkerarm, staat op. Figuur 2 kijkt over zijn schouder, draait zich om’, klinkt het uit een voice-over. Aan de hand van teksten worden de karakters geïntroduceerd en ontvouwt zich een gecompliceerd verhaal. (meer…)
Vooraf opgenomen dialogen die door de performers worden beantwoord met lipsynchronisatie en sterk uitvergrote lichaamstaal. Het is de signatuur van het Canadese gezelschap Kidd Pivot. Na het indrukwekkende rouwverwerkingsdrama Betroffenheit en de absurdistische Gogol-bewerking Revisor nemen choreograaf Crystal Pite en acteur/schrijver Jonathon Young de toeschouwer in Assembly Hall mee naar een verveloos buurthuis, waar meningsverschillen op uiteenlopende manieren worden uitgevochten.
Acht mensen zijn bijeen gekomen voor de jaarvergadering van The Benevolent and Protective Order. Deze amateurclub, die zich toelegt op het naspelen van middeleeuwse verhalen, staat op het punt zichzelf op te heffen. Daar is binnen het bestuur verzet tegen, ondanks oplopende schulden en een teruglopend ledental.
De overdreven formele behandeling van notulen en vergaderregels wordt in al zijn potsierlijkheid komisch uitvergroot. Erg geestig is de scène waarin een overenthousiast bestuurslid samen met de hyperactieve vicevoorzitter het nieuwe ledenwervingsplan uiteenzet. Wat natuurlijk weinig zin heeft tijdens een opheffingsvergadering.
In het aftandse buurthuis waar de Orde bijeenkomt hangt een basketbalnet hoog boven een klein podiumpje. Op dat binnentoneel zien we taferelen uit Quest Fest, de jaarlijkse heropvoering van een ridderverhaal. Gezet op de triomfantelijke tonen van Tsjaikovski’s ‘Eerste Pianoconcert’ gaan geharnaste figuren elkaar te lijf met lansen en zwaarden. Het contrast is groot met het procedurele gemiereneuk tijdens de jaarvergadering.
Het is verleidelijk om deze tegenstelling in Assembly Hall uit te leggen als een metafoor voor de ontwikkelingen in Orbáns Hongarije, Trumpiaans Amerika en verwildersend Nederland, waar steeds meer mensen bereid blijken om democratische en rechtsstatelijke processen af te schaffen ten faveure van kordatere vormen van besluitvorming, waaronder geweld. Wie niet mee wil gaan in die lezing zit trouwens ook goed, want Pite en Young houden hun gelaagde vertelling open voor meerdere interpretaties.
Aanvankelijk is de grens tussen jaarvergadering en ridderepos vrij scherp, maar steeds vaker sijpelen elementen uit beide verhalen door in beide werelden. Een belangrijke roldrager van die vermenging is het karakter Dave, die zijn rol binnen het bestuur omschrijft als ‘alles wat maar nodig is’. Deze weifelende figuur vraagt zich hardop af wat hij op de vergadering te zoeken heeft. Net zoals hij zich in de rol van de dolende ridder geen houding weet aan te nemen wanneer hij belandt aan het hof van een fataal verwonde koning.
In een verhaallijn die losjes gebaseerd is op de legende van Percival laat Dave-de-ridder zijn kans liggen om het koninkrijk te redden. Als boodschapper tussen werkelijkheid en fantasie is Dave een interessante figuur, maar zijn betekenis in het geheel wordt wat mij betreft nogal vertroebeld doordat verschillende scènes er op zinspelen dat Dave stervend is, of zelf al eerder dood is gegaan. Dat element maakt zijn rol voor mij niet duidelijker – maar misschien heb ik iets gemist.
In het grotere geheel van de voorstelling is dat overigens detailkritiek. Assembly Hall overrompelt van begin tot eind. Niet alleen met de vlotgebekte dialogen (die in ITA in het Nederlands boventiteld zijn). Maar ook met de soms tegen het cartooneske aanleunende bewegingstaal, die door de uiterst flexibele leden van Kidd Pivot tot in de puntjes wordt beheerst. De minutieus geënsceneerde riddertaferelen in het binnentoneeltje zijn tegelijkertijd episch én komisch en de groepschoreografieën die af en toe een oogwenk stilstaan in tableux vivants zijn spectaculair.
Adembenemend is bijvoorbeeld het moment waarop een tafel vol spijzen omver wordt geworpen, waarna alles even in de vlucht lijkt te bevriezen. Met Assembly Hall hebben Pite en Young een intrigerende theatervoorstelling afgeleverd, die door zijn vele mogelijke betekenislagen uitnodigt tot uitgebreid nabeschouwen. Naar wens met of zonder notulen.
Foto: Michael Slobodian