Publiek geheim in Utrecht is dat je in een specifieke bioscoop in de binnenstad nooit popcorn moet bestellen, omdat er eens een dode rat in de popcornmachine is aangetroffen. In Rattus vertellen twee ratten over hun bioscoopbezoek na de release van Ratatouille – even hingen de ratten als filmsterren op posters door de hele stad. Maar meestal worden de knaagdieren vermeden, gedemoniseerd en verjaagd. Rattus is een rafelige ode aan het ongedierte, verteld vanuit de ratten die na sluitingstijd de kroegen overnemen.
Performers Tamar van de Cruesli en Louky van Eijkelenburg, sluipen tijdens het Café Theater Festival in Utrecht snuffelend door café Willem Slok, op zoek naar iets te knagen. Ze slepen dikke rattenstaarten over de houten vloer achter zich aan. Een ritmisch ‘eten, neuken, sterven’ verklankt hun hartenklop; ze leven sober en instinctief. Maar in de maatschappij is geen plaats voor ze: met klemmen, katten of kooien wordt hun plek in de stad duidelijk gemaakt. Als ze in de hoek van de kroeg een dode soortgenoot vastgeklonken in een val vinden, tuigen ze een heuse uitvaartceremonie op.
Rattus gaat natuurlijk niet over ratten, maar over de onaangepasten en verschoppelingen die zich in de maatschappij ophouden, de uitgespuugden. Ze worden het liefst ver weggestopt, onzichtbaar gemaakt, maar hebben net zo goed recht op een plek in de stad. Hoe willen we hier als maatschappij mee omgaan? Welke verharding levert het stugge wij-zij-denken op, waar eindigt het als iedereen die niet aan de norm voldoet, al dan niet metaforisch wordt verdelgd?
Een interessant uitgangspunt, dat bij collectief Nachtelijk Gespuis in een wat uitwaaierende montage van chansons en losse korte scènetjes resulteert. Rattus bestaat uit veel losse ideetjes die per saldo vaak een herhaling van zetten zijn. De voorstelling zou zeker baat hebben gehad bij een strakkere opbouw en scherpere materiaalselectie. De korte scènetjes vervliegen vaak door gebrek aan focus en energie. Daar staat tegenover dat de makers muzikaal veel te bieden hebben, en dat in deze korte cafévoorstelling ook goed uitbuiten.
Rattus is een rehabilitatie van de ‘ratten’ die de stad mede kleur geven, hoe graag we ook van ze willen wegkijken, een viering van zij die categorisch weigeren zich te conformeren. ‘Een rat is klein maar leeft groot, een rat vindt geluk in de goot.’
Foto: Floor Mulder
Lees hier alle minirecensies over het Café Theater Festival 2024 in Utrecht.
