‘Ik ga vanavond keiharde grappen maken over gender, woke en feministen en als je daar een probleem in ziet, dan klopt dat: jij had hier niet in de zaal moeten zitten’. Met deze rode lap voor de ogen van de verdwaalde feministen in de zaal, zet Javier Guzman de toon voor Laatste Wissel. Hij claimt pocherig dat hij al jaren probeert zichzelf te laten cancellen, maar zonder succes. Dat is geen wonder. Zo keihard zijn die grappen niet.

Guzman vraagt zich af of hij een racist is als hij een zwarte jongen zou vertellen dat hij slecht is in beatboxen, past voornaamwoorden direct (weliswaar nadrukkelijk) aan als iemand aangesproken wil worden met ‘hen’ en is teleurgesteld dat hij woke en grappig nog niet met elkaar heeft kunnen verbinden. Is hij wel echt op zoek naar polarisatie en keihard zijn? Eerder zoekt hij naar heldere gedragsregels en rust aan zijn hoofd. 

Dat hij heeft besloten om hier een lijn van te maken in zijn programma, is misschien niet zo handig geweest. Heeft hij het over die drie onderwerpen, dan komt er een tegenstrijdige argumentatie, verwarring over de keren dat hij feedback kreeg en een dwangmatige punchline over hoe vrouwen verhalen vertellen en de auto inparkeren. Jammer dat die stokoude moppen nog steeds een effectieve noodgreep zijn om de lachers weer bij de les te krijgen.

Leuker en harder is hij als het over hemzelf gaat. Zijn vorige tournee blies hij af, omdat hij in een diepe depressie zat, waarover hij ons nu bijpraat. Zijn fantasieën over wat de grappigste manier zou zijn om zelfmoord te plegen (bij de buren thuis, in de babykamer misschien?) zijn keihard en ongemakkelijk. Biecht hij op wat voor knusse dingen hij zegt als hij in zichzelf praat, dan contrasteert dat prettig met zijn cynische, gefrustreerde levenshouding. Met zijn acteertalent houdt hij de hele zaal voor het lapje, leidt hij ambulancebroeders om de tuin en neemt hij ons mee in een nachtelijk avontuur op zoek naar inbrekers. 

Toch is het aantal hoogtepunten te laag. De chagrijnige comedian spreekt warrig en onsamenhangend en werkt zijn verhalen niet goed uit. Als geheel lijkt het programma – net als zijn onheilspellende decor – van de lukraak aan elkaar geknoopte touwtjes aan elkaar te hangen. Een onzeker lichtplan – soms begint het licht te veranderen en dan, o nee, toch weer niet – doet tijdens de première ook niet veel goed.  

In totaal duurt het hooguit zeventig minuten, maar ja, wat hij in totaal heeft meegemaakt in de jaren die dit programma beslaat, is ook een kort lijstje. Als je dat ook nog eens chronologisch doorneemt, is er weinig spannends van te maken. Dat neemt niet weg dat het voor Guzman en zijn fans een belangrijk programma is: hij leeft, hij blijft optreden en hij wenst zijn publiek veel ‘succes ermee’. 

Foto: Jessica Sam