Ik lig op mijn rug op een houten vlonder, onder een tentvormig houten frame. Door een koptelefoon hoor ik een man vertellen hoe hij ooit een hut bouwde in de wildernis, van de aarde, bladeren en takken die hij daar vond. ’s Nachts kon hij niet slapen, uit angst dat zijn hut zou bezwijken onder de regen, en hem zou bedelven onder ‘een paar honderd kilo aarde en hout’. (meer…)
Tijdens festival Explore the North stelde Michelle Samba in De Kanselarij een drumstel op, omgeven door trommels die in twee rechte rijen aan touwen boven de grond zweven. Het drumstel is omgeven door karaffen met rood water dat bloed moet verbeelden, en opzij staat een tafel met eveneens rode bonbons, koekjes, radijzen en kerstomaatjes.
Explore afficheert What’s Up als ‘installatie + performances’. Maar de ‘installatie’ aan het begin, volgens het programma een uitbeelding van ‘de vijf versies’ van Samba’s performance reeks Hit Me Baby One More Time, is niet meer dan de hierboven beschreven opstelling. Er gebeurt verder niets, behalve dan dat Samba rondloopt om zich door haar toeschouwers te laten bevragen, als die daartoe de behoefte voelen.
Dan kruipt zij achter haar drums en begint de performance. Eerst heeft zij de spelregels uitgelegd: anything goes, eigenlijk. Het publiek mag met haar meetrommelen op het hangende slagwerk, en gooien en smijten met het voedsel op de tafel en de karaffen bloedwater. Langs deze weg, aldus het programma, wil Samba bereiken dat wij ‘ons verdiepen in de nuances van het mens zijn’, en hoopt zij ‘een omgeving te creëren waarin alle aanwezigen zich op een dieper niveau kunnen verbinden’.
In Leeuwarden duurde het heel lang voordat de toeschouwers in actie kwamen. Sommigen schreven dat na afloop toe aan de gereserveerdheid die onderdeel zou zijn van de Friese volksaard, maar dat is een cliché, en in dit verband irrelevant bovendien. Het is aan de kunstenaar om haar publiek, ongeacht hun al of niet illusoire volksaard, te verleiden tot zulke ingrijpende interventies in haar eigen performance, om die als het ware onontkoombaar te maken, zodat zij hun ingrepen met overgave en overtuiging zullen uitvoeren. Een simpele uitnodiging volstaat niet.
Pas nadat de eerste zo’n karaf bloedwater had durven uitkieperen over de drums van Samba, die onverstoorbaar bleef doortrommelen, volgden er meer schapen over deze dam. Maar bij het zesde of zevende schaap heb je dat ook wel weer gezien – of gedaan. Samba is een krachtige performer, en een goede slagwerker, maar in What’s Up zit te weinig dramatische ontwikkeling. Een uur is dan een lange zit.
Foto: Marc Henri Queré
