Het was een curieus onderdeel van deze – grotendeels afgelaste en gedeeltelijk online gestreamde – editie van het Holland Festival: This evening’s performance has not been cancelled. Een voorstelling, nee, happening, of misschien eerder een interactieve uitzending per telefoon over vele operavoorstellingen die vanwege het coronavirus niet kunnen doorgaan in Europa, in maart, april, mei, juni en wie weet nog veel langer. (meer…)
Een voorstelling is als sneeuw. Ze kan veranderen in water of ijs, maar vroeg of laat verdwijnt ze. De enigen die de voorstelling zullen herinneren zijn degenen die haar gezien hebben, en die zullen uiteindelijk ook verdwijnen. De woorden van regisseurskoppel Paul Zimet en Ellen Maddow raken de kern van The Following Evening. Het leven en het theater zijn vluchtige fenomenen. Ze vinden plaats in het hier en nu, en daarna blijven alleen de schimmen over.
Zimet en Maddow worden geregisseerd door Abigail Prowde en Michael Silverstone, die hen ook tegenspel bieden in de tweede helft van de voorstelling. De overeenkomsten en verschillen tussen deze twee kunstenaarskoppels zijn interessant. Beide hebben hun carrières opgebouwd in het Off-Off Broadway circuit van New York, delen hun persoonlijke en artistieke leven samen en zijn de oprichters van succesvolle theatergezelschappen: The Talking Band en 600 HIGHWAYMEN.
Maar waar Prowde en Silverstone 600 HIGHWAYMEN in 2009 hebben opgericht, staan Zimet en Maddow al bijna vijftig jaar aan het roer van The Talking Band. Het ene stel zijn veertigers die, in de woorden van Maddow, nog veel leven voor zich hebben, terwijl het andere stel tachtigers zijn die terug kunnen kijken op een rijk leven in het theater.
Zimet en Maddow hebben niet alleen de opbloei van de naoorlogse avant-garde in New York meegemaakt, maar ook gezien hoe onherroepelijk de stad veranderd is. Zimet herinnert zich een tijd waarin de stad nog van bakstenen en cement was gemaakt en hij niet in elk glazen gebouw zijn reflectie zag. Hij denkt aan koffiezaakjes die veranderden in delicatessenzaakjes, dan weer een andere vorm aannamen om vervolgens opnieuw een koffiezaakje te worden. Het huis waar een overleden vriendin heeft gewoond, zal voor de volgende bewoner geen enkel spoor meer achterlaten van haar bestaan. Alles in de stad is tijdelijk.
Prowde en Silverstone spelen een dienende rol in het verhaal van het oudere stel. Ze treden op als hun regisseurs, gesprekspartners en jongere versies en kiezen voor een esthetiek die de vergankelijkheid van het theater extra benadrukt. Het lijkt alsof we bij een eerste repetitie aanschuiven, waarin alles nog uitgeprobeerd wordt. De mis-en-scène is bewust te zichtbaar en de teksten klinken bewust alsof ze voor een eerste keer verkend worden. De kunstmatigheid van de enscenering benadrukt dat het een constructie is waar we naar kijken. Een constructie die verdwijnt zodra het is opgevoerd.
Bovendien maakt de stijl van een repetitie de al vage lijn tussen theater en persoonlijk leven nog vager. Als Zimet en Maddow zich hun eerste appartement in New York herinneren is het theater nooit ver weg. Al snel gaan de herinneringen over kleine ruzies over artistieke keuzes of duikt er een zin op uit een van de vele voorstellingen die Maddow gespeeld of geschreven heeft. Omdat dit alles zich afspeelt in een repetitie waarin Prowde en Silverstone soms optreden als regisseurs, weet je niet meer waar de wereld van theater eindigt en die van de echte wereld begint.
Het theater, de stad, het leven: in The Following Evening zijn ze allemaal onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Ze zijn allemaal even vergankelijk en alleen in de herinnering kunnen ze weer even tot leven komen. Het ophalen van die herinneringen heeft in deze voorstelling iets magisch. Als Zimet nauwkeurig een rit door het New York uit zijn verleden voor de geest haalt, geholpen door een abstracte bewegingstaal en een hypnotische soundscape van Avi Amon en Ryan Gamblin, ga je even voor je zien hoe de stad er in die tijd uit gezien heeft. En dan is het weer weg.
Foto: Maria Baranova