Het optimisme vooraf was hartverwarmend, maar opbeurende woorden als ‘het festival is groener’ en ‘het programma zit als vanouds vol met muziek, theater, literatuur en kunst’ konden niet verhullen dat FestiValderAa een behoorlijk aderlating heeft moeten ondergaan. Met het gedwongen moeten schrappen van het centrale festivalterrein op het Schipborger Zand, vanwege de aangescherpte stikstofmaatregelen, is het hart uit het festival gerukt. Waar eerder, te midden van overvloedige horeca, duizenden bezoekers genoten van grote namen op het hoofdpodium, heerst nu de stilte van de heidegrond.
Het voelt verschrikkelijk oneerlijk. Grote stikstofuitstoters als de landbouw en de grote industrieën blijven er maar mee wegkomen, een lief festival als FestiValderAa moet zichzelf, na tien jaar, helemaal opnieuw uitvinden. Gelukkig is de organisatie niet ál te lief. Zondagochtend besloot directeur Vanja van Guldener, na overleg met de rest van haar team, om het concert van cellokwartet Mare Nostrum te verplaatsen naar ‘het verboden terrein’. Meer dan honderd liefhebbers genoten in de weelderige natuur van het optreden. Het was een duidelijk statement van de organisatie dat hopelijk de onzinnigheid van de maatregel ter discussie stelt.
Zonder het hart mist het festival zijn pleisterplaats, een plek waar je tussen de voorstellingen en concerten even kan verwijlen. De twee bedachte alternatieve festivalhartjes voldeden bij lange na niet aan die voorwaarde. De zogenaamde Aa Hub bleek niet meer dan een stukje asfalt met een ijscokarretje, de tweede locatie, pal naast een hotel in Zeegse, was iets beter maar bescheiden in omvang. Vooralsnog blijft het behelpen.
Ook het programma lijkt geleden te hebben onder het energie- en tijdrovende geharrewar. Naast de (voorlopig) laatste opvoeringen van de goed ontvangen noordelijke voorstellingen Ik zou liever Angel heten van Productiehuis Mevrouw Ogterop en Terecht van Wabi Sabi Theater, viel vooral de intensieve samenwerking met Station Noord op. Deze netwerkorganisatie voor de ontwikkeling van podiumkunsttalent in Noord Nederland was betrokken bij maar liefst vijf producties op het festival. Van een audio- en een VR-installatie en een schrijfworkshop tot een inkijkje in het maakproces van een voorstelling over de invloed van de tijd op onze huid. Die laatste, Interim van Nina Iggy, is nog verre van af maar intrigeerde nu al in zijn beklemmende beelden.
Van vaste waarde op FestiValderAa is De Noorderlingen. Met haar productiegroep komt regisseur Lotte Lohrengel steevast met een fraaie bewegingstheatervoorstelling en dat is dit jaar niet anders. Helaas, vanwege dat stikstofgedoe, niet in de open lucht maar in een grote schuur. Dezelfde groep die eerder het overrompelende Onder het Melkwoud bracht neemt ons nu onder de misleidende titel Luwte mee in een woeste storm. Luwte? Windstil is het nergens in deze kolkende orkaan van blaffende mannen, vallende vrouwen, priemende blikken en woeste ritmes. De personages botsen, vinden elkaar, zijn afwisselend krachtig en zwak. Ik had werkelijk geen idee waar ik naar zat te kijken, maar kon tegelijkertijd mijn ogen niet afhouden van al die krachtige individuen die elke vezel van hun lichaam leken te beheersen. In een begeleidende tekst staat ‘Er was een samenhang. Nu warboelt alles’. Een perfecte samenvatting.
Theateropleiding Loods 13 uit Emmen reed met een huifkar over een zandweggetje heen en weer tussen de twee festivalhartjes. Het publiek kreeg via een koptelefoon poëtische teksten te horen over de vergankelijkheid der dingen. Tussen de tijd bood een licht-absurdistische kijk op de werkelijkheid. Vier wonderbaarlijke personages doken voortdurend op in het struikgewas of rond de huifkar: een soort krankzinnige variant op Monty Python’s Bicycle Repair Man, een vlindervrouw, een eenzame bruid en een tragische reizigster. Het leverde een heerlijk tochtje op, vol verrassingen. En, niet onbelangrijk, Tussen de tijd bood ons een kijkje op de prachtige omgeving. Zodat er toch nog iets voelbaar was van wat FestiValderAa zo bijzonder maakt.
Foto: Ronnie Zeemering – Tussen de tijd van Loods 13
