Op 22 juni 2023 beleefde Farming van Ted Hearne zijn wereldpremière in de boerenschuur van King Oaks Farm in Pennsylvania, VS. Op foto’s zien we het koor The Crossing in een kale ruimte onder stalen steunbalken. De Europese première was in De Schuur in Haarlem, in de vlakkevloerzaal.
De opvoering in Nederland is tevens het openingsconcert van het koorfestival The Big Sing. Farming is een schitterend, compact koorconert met sterke theatrale elementen, gedirigeerd door Donald Nally. Regisseur Ashley Tata verbindt dramatische handeling soepel en krachtig met de stemmen van 24 vocalisten.
Voor het libretto koos componist Ted Haerne teksten van zowel de religieuze denker William Penn als van Amazon-oprichter Jeff Bezos. Penn (1644-1718) is de geestelijke grondlegger van de staat Pennsylvania waar hij in de jaren 1681-1683 een zogenoemde ‘compassievolle kolonisatie’ stichtte, wat betekent dat hij de nieuw aangekomen Europeanen in goede harmonie wilde laten leven met de oorspronkelijke bewoners van Amerika, de native Americans.
De brieven die Penn schreef aan de Kings of the Indians zijn getuigenissen van goede bedoelingen – al werkte hij natuurlijk mee aan de kolonisering van het land van de oorspronkelijke bewoners. Hij schreef bijvoorbeeld een tekst als deze: ‘And the people I send/ Are of the same mind/ And shall in all things/ Behave themselves accordingly.’ Tegenover de handreiking die Penn de natives biedt, plaatst Hearne de kapitalistische intenties van Bezos in zijn keynotes, zoals terug te vinden op Facebook, over de nieuwste technologische ontwikkelingen om zoveel mogelijk economisch resultaat te boeken. Een citaat: ‘We think we can empower/ developers with a whole new kind of technology/ And make it into a really profitable business/ For ourselves.’
Vooral dat laatste ‘for ourselves’ markeert een wereld van verschil tussen 1681 en 2006. Tijdens het concert is de tekst niet of nauwelijks te verstaan, dus die moeten we naderhand nalezen in het tekstboek. De zangers zijn gekleed in het hardroze, wit en paars, met roze of witte laarzen aan. Felle kleuren die sterk contrasteren met de agriculturele inzet van met name de passages uit de brieven van Penn, die schrijft over weilanden, over lucht, water, grondsoort, de seizoen.
In wezen gaat Farming over het landschap dat uitgeput raakt door de grootschalige, hedendaagse productiemethoden. Hearne en dirigent Nally, die van grote invloed is op het resultaat, kiezen in inhoudelijk en muzikaal opzicht de vorm van een dialoog tussen beide protagonisten, Penn versus Bezos. Ofwel de landelijke wereld versus de digitale wereld.
Achter het koor, helaas betrekkelijk onzichtbaar opgesteld, bevindt zich het ensemble van zes musici met twee gitaren, twee keyboards, percussie plus een groot aandeel elektronica. Dat die opstelling in visueel opzicht weggedrukt is, is erg jammer, want de muziek is indringend. Je wilt zien wie op welk moment de toetsen bedient, de gitaarsnaren aanslaat, de drums laat klinken.
Hearnes muzikale idioom is een rijk, eclectisch palet van stijlen. Voor de briefpassages uit de zeventiende eeuw van Penn put hij uit strakke, heldere renaissanceharmonieën die hij vervolgens laat exploderen in heftige gitaarsoli en dynamisch toetsenwerk. Briljant is de song waarin de koorleden een iPad laten zien met daarop emoji’s (lachende gezichtjes, duim omhoog, hartjes) die er alleen maar op gericht zijn om de koopkracht te bevorderen en ons, gebruikers, een sensatie van feelgood te geven. Iedereen gebruikt ze dagelijks, maar in de context van 24 koorleden die tegelijkertijd hun iPad aan het publiek tonen, krijgt het ook iets sarcastisch en antikapitalistisch: ‘Kijk, hiermee amuseren we ons.’ Niet alleen Amazon ook Uber Eats stimuleert de behoeftes van de gebruiker, ofwel ’to meet customer needs’.
De koorleden bewegen zich in strakke choreografie over het podium. Soms richten ze zich frontaal tot het publiek, dan weer vormen ze duetten die in samenspel zingen en acteren. In muzikaal opzicht is Farming een extreem krachtige compositie die je overweldigt met een rijkdom aan power, om in stijl te blijven. De song ‘We’re actively monitoring’, gebaseerd op een tweet van Uber Eats, is een scherpe analyse van hoe techbedrijven ons digitale gedrag volgen, analyseren en daarvan gebruik maken. Zij weten alles over ons en de consument laat dat toe, sterker: draagt daartoe bij. In dat opzicht is Farming een productie die bewustwording wil stimuleren. Daarom is de keuze van componist Hearne en dirigent Nally voor het gebruik van tweets van nu zo slim: zo werken techbedrijven dus.
Foto: Melle Meivogel
