Onder de noemer ‘Theater voor Keti Koti’ vertellen theatermakers door heel Nederland ieder jaar rond 1 juli verhalen die reflecteren op Keti Koti (‘verbroken ketenen’) en de weerslag daarvan op onze samenleving van vandaag. Omdat het dit jaar 150 jaar geleden is dat Nederland de slavernij in de voormalige koloniën afschafte, is de programmering in veel theaters uitgebreider dan ooit. Theaterkrant stipt een aantal voorstellingen aan.

Ik zeg toch sorry – Aluin, Raymi Sambo Maakt
Zes acteurs komen bij elkaar om de viering van de afschaffing van de slavernij in 1863 na te spelen. Ze schakelen heen en weer tussen ‘zichzelf’ en de historische personages die op de viering het woord voeren. Tijdens de voorstelling wordt langzaam pijnlijk duidelijk wat het inleven in deze historische personages doet met de acteurs zelf, hoe ze zich tot het onderwerp verhouden in deze tijd en of het van invloed is op hun onderlinge verhoudingen. Marijn Lems schrijft in zijn recensie op Theaterkrant dat ‘de voorstelling tegelijkertijd functioneert als hilarische buikpijnsatire én als vlijmscherp drama’.
29, 30 juni en 1 juli in De Schuur, Haarlem

Het waarom beantwoord en Gevelgezichten – Mathieu Wijdeven
Mathieu Wijdeven toont dit jaar oud en nieuw werk tijdens Keti Koti. In de reprise van Het waarom beantwoord doet Wijdeven een poging om zijn betovergrootvader, de Surinaamse schrijver G.G.T. Rustwijk, opnieuw tot leven te wekken. ‘Wijdeven toont zich een aimabele performer, die het persoonlijke, historische en maatschappelijke verknoopt tot een boeiende solovoorstelling’, schreef Sander Janssens in zijn recensie op Theaterkrant. In 2022 won de voorstelling de Toneelschrijfprijs. Dit jaar schreef Wijdeven in opdracht van Kunstmin een theaterstuk over het koloniaal verleden van Dordrecht, waarin de minder rooskleurige zijde van de suikerhandel wordt besproken. Carmen van Mulier maakt hiervan een muzikale vertelling.
29, 30 juni in Frascati, Amsterdam (Het waarom beantwoord) / 1 juli in Kunstmin, Dordrecht (Gevelgezichten) 

Koken met Amba (6+) – de Veenfabriek
In deze muzikale en smakelijke voorstelling, geregisseerd door Nita Kersten, wordt de familiegeschiedenis van de tienjarige Amba verteld aan de hand van de Surinaamse keuken. Begeleid door swingende liedjes met percussie, piano en trombone wordt het spoor gevolgd van Amba’s familie terug in de tijd: van Nederland via Suriname naar West-Afrika. Amba’s oma (Jacintha Groen) maakt heerlijke Surinaamse verjaardagstraktaties! Gina Miroula noemt het een ‘prachtige jeugdtheatervoorstelling’ in haar recensie op Theaterkrant, ‘waarin de interactie met de zaal waanzinnig is’.
1 juli in Paradijstheater, Den Haag / 2 juli in Caprera in Bloemendaal

Granm’ma – Wensley Piqué/ROSE Stories
Wensley Piqué bezocht zijn oma voor het eerst sinds lange tijd in Paramaribo en werd verrast door haar nooit verloren levenslust die ze, ondanks barre omstandigheden, had behouden. In deze poppenvoorstelling verbeeldt hij hoe hij zijn grootmoeder op liefdevolle wijze begeleidt in haar laatste levensfase. Piqué speelt tegelijk twee poppen en de kleinzoon. ‘Op 9 november zag ik in Chassé Theater in Breda hoe een hele zaal vergat dat die oma een pop was,’ schrijft Wendy Lubberding in haar recensie op Theaterkrant.
28, 29, 30 juni in Theater Bellevue, Amsterdam

Schijn – Maas theater en dans
Met hiphop danstheater belicht Maas theater en dans het koloniale verleden van Nederland. Rappend en bouncend op de beat stuiteren Jasmin en Meis door de klas en tonen dat dit geen geschiedenisles over vroeger is. Dit gaat over nu, over jou, en over hoe onze levens nog steeds worden gevormd door ons verleden. De voorstelling gaat bloedserieuze onderwerpen niet uit de weg, maar samen lachen ook niet.
29 juni in Maaspodium, Rotterdam / 30 juni in CC Amstel, Amsterdam / 1 juli in Podium Sprits, Utrecht

Tijd zal ons leren – Het Nationale Theater, Romana Vrede
Na een podcast, talkshow en tv-programma, eert Romana Vrede in het theater een aantal vergeten verzetshelden tegen de slavernij. Het zijn verhalen over Afrika, de Amerika’s en de Caraïben, maar ook uit Europa en Azië. Over Tula, de Marrons, One-Tété Lohkay, de Bandanezen, Georges Biassou, Dutty Boukman en nog vele andere verzetshelden. Met livemuziek van OTION en een regie van Erik Whien (Sea Wall, Every Brilliant Thing).
29 juni t/m 8 juli in De Koninklijke Schouwburg, Den Haag

Biskoewit Verkade – Nel Lekatompessy
Actrice Nel Lekatompessy werd geboren in kamp Vught en groeide op in verschillende barakkenkampen. Haar Molukse oma Ne, die zich zorgen maakte over haar onbekende kleinkinderen, stuurde toen een rijkelijk gevuld Verkadeblik naar haar op. Aan de hand van de reis die dat historische Verkadeblik heeft afgelegd, vertelt Lekatompessy over de dag dat haar ouders vanuit het verre Indonesië in de haven van Rotterdam aankwamen. De verwarring, het wachten op de grote terugkeer, hun dromen, hun eenzaamheid, hun verlangen en hun heimwee naar de geboortegrond.
1 juli in Theater Het Pakhuis, Hoorn

Un dia nobo – Pier21, Untold, Volksoperahuis, Stadsschouwburg De Harmonie
Een witte en zwarte suppoost zijn belast met de beveiliging van een koloniaal schilderij waarop een zwarte bediende staat afgebeeld, wat behoorlijke spanning tussen de twee veroorzaakt. De bediende komt tot leven en neemt de beveiligers mee langs de slavernijgeschiedenis van Curaçao, Suriname, Afrika en Friesland. Met zang en dans van Untold. Recensent Andre Reeder noemt het in zijn recensie op Theaterkrant een ‘mooi initiatief om vanuit de twee perspectieven theater te maken, ook vanuit de specifieke provincie Friesland’. De voorstelling speelt voor een enorme keramieken lijst in de tuin van het voormalige stadspaleis Princessehof van Maria Louise van Hessen-Kassel, die meerdere bedienden van Afrikaanse afkomst in dienst had.
T/m 9 juli in Tuin Keramiekmuseum Princessehof, Leeuwarden

Mijn (on)oprechte excuses – Het Zuidelijk Toneel
Op 19 december 2022 bood minister-president Mark Rutte, namens de Nederlandse staat, zijn excuses aan voor het Nederlandse slavernijverleden. Tijdens deze voorstelling word je meegenomen in wat het betekent om sorry te zeggen. Wat voor impact heeft het op jou, op degene naast je en op de rest van de mensen in de ruimte? Kan je sorry zeggen voor iets wat je niet hebt gedaan? Kan je sorry zeggen voor iets wat je niet hebt meegemaakt? En wat is de impact van sorry zeggen als je het niet meent?
1 juli in Het Zuidelijk Toneel, Tilburg

Desi Fu Yeye – Theater Rotterdam
‘Medicijn voor de ziel’, dat is de betekenis van Dresi fu yeye , vertaald naar het Nederlands vanuit het Sranantongo. Op deze avond staan herdenking én heling centraal. Diaspora Wellhouse verzorgt een aantal rituelen met het publiek. Sedrig Verwoert danst samen met Alanna Archibald het duet THE RITUAL, waarin hij identiteit onderzoekt als iets cultureels, seksueels en fysieks, op muziek van Phantom Wizard & Ranie Ribeiro. Verder zijn er muzikale acts van onder anderen Rass King en Poliana Vieira. Gloria Wekker & Fenneke Wekker gaan met Alida Dors in gesprek over de invloed van de koloniale geschiedenis op hun leven. En Munganyende draagt een essay voor.
30 juni in TR Schouwburg, Rotterdam

Voor of na veel van de bovenstaande voorstellingen serveert KIP REPUBLIC Free Heri Heri: een gerecht dat door veel tot slaaf gemaakten op plantages over de hele wereld tijdens de trans-Atlantische slavenhandel werd gekookt. Omdat een zoet Keti Koti gebakje nog ontbreekt, organiseert Theater Rotterdam op 1 juli een Cake Off. Het doel is dat de winnende lekkernij vanaf 2023 in Rotterdam én daarbuiten verkrijgbaar is rond de Keti Koti maand.

Tijdens de manifestatie ‘Theater voor Keti Koti’ is nog veel meer te doen. Kijk voor het volledige theaterprogramma op theatervoorketikoti.nl.

Foto: Sanne Peper – Ik zeg toch sorry van Aluin, Raymi Sambo Maakt