Romeo en Julia

Liefde is de moeilijkste puzzel die er bestaat, ook al zijn er maar twee stukjes. Het is een van de vele wijsheden die pater Lorenzo te berde brengt in Shakespeares Romeo en Julia. De man grossiert werkelijk in vloeiende aforismen waarmee hij voortdurend te kennen geeft over een diep inzicht in de menselijke natuur te beschikken. De opgewonden standjes in zijn omgeving maken hem de pis niet lauw. Hij een baken van rust en mededogen, voortdurend in de weer het tumult om hem heen te bezweren en zo nodig een handje te helpen om een en ander in goede banen te leiden.

Die kwaliteiten komen hem goed van pas nu hij met een nog gecompliceerdere kwestie te maken krijgt dan acht jaar geleden. Toen, in de adaptatie die Shakespearetheater Diever in 2015 van Romeo & Julia maakte, kwam Romeo hem opgewonden lastigvallen met de mededeling dat hij zijn geliefde Rosalinde aan de kant had geschoven voor de betoverende Julia. En ja, ze hadden ook al gekust. Of hij hun diezelfde dag nog kon trouwen?

In deze genderfluïde tijden blijkt het allemaal nog wat ingewikkelder te kunnen. Regisseur en bewerker Jack Nieborg laat, via een misverstand, Romeo verliefd worden op twee mensen tegelijk. Want wat was er gebeurd? Tijdens het feest van de Capuletti’s had Romeo met Rosalinde’s sjaaltje om zijn schouders staan wachten toen Paris, die een oogje op haar had, haar meende te herkennen. Maar Rosalinde was Romeo. Lang verhaal kort: Romeo zoent met Paris, waarna ze als een blok voor elkaar vallen. De ingewikkelde puzzel die liefde heet bestond nu ineens niet uit twee maar uit drie stukjes. Want Romeo hield ook nog zielsveel van Rosalinde.

En Julia? Die komt in het hele stuk niet meer voor. Dat wil zeggen: als personage. In de verwarring die ontstaat na hun kus, zegt Romeo tegen Paris: ‘Noem mij maar Julia.’ Immers: what’s in a name? Dus nu was hij Romeo en Julia ineen.

Je zou wellicht verwachten dat Nieborg van deze identiteitsshift een statement zou hebben gemaakt, maar daar is geen sprake van. Alles in de voorstelling staat in dienst van het oorspronkelijke verhaal, dat in een moordend (no pun intended) tempo wordt verteld. Er wordt niet sentimenteel gedaan over een lijk meer of minder. De slachtoffers die onderweg vallen zijn collateral damage. Het draait uiteindelijk niet eens om de innerlijke verscheurdheid van Romeo, maar vooral om hoe er moet worden gedeald met die ingewikkelde driehoeksverhouding. Sterker nog: het is juist de vanzelfsprekendheid van Romeo’s biseksualiteit die van deze Romeo en Julia eerder een komedie dan een tragedie maken.

In Leon van Esveld kent Romeo de ideale vertolker. Zijn weelderige krullen geven hem precies de feminiene uitstraling die het aannemelijk maakt dat Paris hem aanvankelijk voor Rosalinde houdt. Hij is de spil van deze voorstelling, om hem heen kolkt en zwiert het dat het een aard heeft. Met Edwin Frei als enige rustpunt. De manier waarop hij pater Lorenzo gestalte geeft is ongehoord knap. De ruimdenkende geestelijke kan zacht zalvend of streng vermanend zijn, hij is altijd overtuigend. Diametraal daartegenover staat in een hilarische scène moeder Capuletti. Als een ware dragonder gaat ze tekeer tegen haar personeel. Philippien Bos briest, snuift, sneert en fleemt.

Dat ook de slotscène een onverwachte ontknoping oplevert, zal na het voorafgaande niet verbazen. Om te weten hoe die driehoeksverhouding zich aan het eind oplost zal u toch echt zelf naar Diever moeten afreizen. De prachtig gekostumeerde voorstelling in het Globetheater is het ritje meer dan waard.

Foto: Koen Timmerman