Elegantie, sierlijkheid en geometrie: dat zijn de sleutelwoorden van Four Seasons door Het Nationale Ballet in samenwerking met het Holland Festival. Twee Britse choreografen, Christopher Wheeldon en David Dawson, tonen zich daarbij zielsverwant met Hans van Manens meesterlijke Grosse Fuge (1971), dat eerder tijdens het festival een herneming kreeg. (meer…)
Het gaat goed met de Braziliaanse choreograaf Samir Calixto. Tot nu toe werden zijn voorstellingen, gemaakt in de stal van Productiehuis Korzo, met veel enthousiasme ontvangen. Zijn laatste productie Four seasons, een avondvullend duet met danseres Irena Misirlić, werd genomineerd voor een Zwaan voor de meest indrukwekkende productie van afgelopen seizoen.
Diep dondergerommel kondigt onheil aan, een danseres beweegt terwijl naast haar in een hoek op het achtertoneel een groter figuur onbeweeglijk stil staat in een summier licht. Pas als Vivaldi’s muziek aanvangt komt hij in beweging. Het is een begin dat de choreografie markeert. Calixto’s Four seasons is een onrustig spel tussen virtuoze beweging en bevriezing. Een spannende dialoog ook tussen muziek en dans, want op momenten dat de muziek versnelt houden de dansers hun passen in, om de beweging weer op te pakken als de muziekcompositie zich naar binnen keert.
In hun doorschijnende kostuum, dat Calixto overigens beter staat dan Irena Misirlić, bewegen de twee dansers voornamelijk unisono in een geel belichte ruimte, die van boven tot onder is afgezet met witte doeken. Af en toe strijkt het licht over de vloer, die dan een bijna goudkleurig gloed krijgt. Calixto’s danstaal is er een van academische en dus technische perfectie, maar laat hier en daar ook ruimte voor commentaar, bijvoorbeeld wanneer de handen of het lijf wild schudden op de muziek en Vivaldi’s noten daardoor even een heel eigentijdse kleur krijgen. Gewaagd zijn die momenten maar doordat ze drijven op een emotie die ook de muziek beoogt, kan Calixto dit soort uitstapjes maken.
Een choreografie, een duet nog wel, maken op Vivaldi’s Vier jaargetijden, dat is geen sinecure. Gevaarlijk is het om in clichés te belanden, nog lastiger is het om de boog gespannen te houden in Vivaldi’s grillige muzikale achtbaan. Hoewel het duet in het laatste deel spanning mist, houdt de choreografie zich staande. Dit vooral omdat Calixto trouw blijft aan de relatie tussen muziek en dans. Het spel tussen bevriezing en beweging, het steeds opnieuw moeten beginnen, put de twee uiteindelijk uit, een toestand die vooral Calixto letterlijk zichtbaar maakt door zich op de grond te werpen, te hijgen en te puffen. De emotionele reis drijft de twee ten slotte uiteen en dansers Irena Misirlić blijft alleen achter.
Samir Calixto liet in Winterreise al zien hoe groot zijn passie is voor de klassieke muziek en dat doet hij in Four seasons opnieuw. De nominatie is een mooie honorering van zijn kwaliteit. Welke stappen maak je als relatief jong choreograaf na zo’n hoogtepunt, dat is nu de vraag. Iets voor de drie grote gezelschappen om zich eens over te buigen.
Foto: Robert Benschop