Hoe verder nu het ITS is weggevallen? Een groep studenten van de Toneelacademie Maastricht nam vorig jaar het heft in eigen handen met een eigen Festival Gemaakt, toen nog noodgedwongen online. Afgelopen weekend was de eerste live editie. Het ambitieuze festival presenteerde dertig afstudeerproducties van de Toneelacademie Maastricht, naast een aantal films en installaties. Er volgt nog een tournee langs verschillende steden. Theaterkrant doet verslag van het makersprogramma. Deel 2: experimentele performers.

Speels duel
Ein schweigespiel van Tabor Idema en David Roos, afstuderend aan respectievelijk de performance- en acteursopleiding, is een intrigerend, sober duet geïnspireerd door teksten van Dostojevski (m.n. De gebroeders Karamazov). Stilte en muziek, spreken en zwijgen; Idema en Roos gaan een dialoog aan waarin zij ieders fascinatie tot in het uiterste doorvoeren. Het resultaat is een merkwaardig duel, waarin de twee elkaar met een krassende pen en strijkstok ‘bevechten’ of moet ik zeggen ‘beschrijven’ of ‘bespelen’. Het zijn pogingen tot elkaar door te dringen, soms bijna letterlijk. De ruimte met daarin slechts een piano is inspiratiebron. Alle krochten, hoeken en gaten van de theaterzaal van de Toneelacademie (inclusief de trappen) krijgen een functie in dit even speelse als geheimzinnige werk.

David Roos liet nog een staaltje zien tijdens Festival Gemaakt. In de solo De mythe van Pygmalion verplaatst hij zich in de rol van een beeldhouder. Met de muziek van Beethoven als tegenspeler bevraagt hij thema’s als schoonheid en seksualiteit in een overweldigende, dynamische en zeer muzikale lecture-performance waarin muziek en tekst compleet samenvallen. De mythe van Pygmalion is ook een diepzinnige verhandeling over eenzaamheid en kunstenaarschap. Waar haalt die jonge Roos het vandaan? Huist in hem dan een oude ziel? Overtuigd, begeesterd en met een vleugje zelfrelativering brengt Roos zijn solo. Hoezo onderzoek? Gelukkig kan hij zelf ook spotten met de status van dit hoogstandje.

Duister landschap
Van een hele andere orde, maar minstens even experimenteel, is het werk van Boris de Klerk, die met zijn soundscapes al aansluiting vond in het professionele veld (o.a. bij Corpo Maquina). Cesuur is een performance waarin geluid en licht op elkaar reageren. Een man leunt tegen een achterwand, op de voorgrond ligt een vrouw languit op de grond. Terwijl zij (Mitzi Beesemer) spelend met een ultraklein microfoontje geluiden produceert en daarmee het summiere licht beïnvloedt (een samenwerking met scenograaf Erik van de Wijdeven), loopt de man (Ies Kaczmarek) bijna onmerkbaar op de achtergrond op en neer met een stuk hout op zijn hoofd. Cesuur toont een duister landschap van beproevingen.

De pijp van een standaard laten klinken als een trompet, dat is wat De Klerk ook kan. Op mysterieuze wijze transformeert hij steeds de ruimte. De tweede performance van zijn hand, er is geen ritme er is regen in de eindregie Olivier M. Herter, heeft een interactief karakter. Zes bezoekers creëren hun eigen geluid dankzij een microfoon in de ruimte, waarin zij zich bevinden. Tot plots de ruimte wordt overgenomen, als het licht uitgaat en vanuit het donker een stem en een schaduw verschijnen. Stotterende, poëtische teksten onthullen hoe het personage worstelt met de stemmen in zijn hoofd. De beleving is zo intens, alsof we zelf in zijn hoofd gekropen zijn. er is geen ritme er is regen is een korte zintuiglijke performance, even speels als melancholiek.

Film
Noodgedwongen grepen studenten naar andere middelen tijdens corona, dat is zichtbaar in het programma. Fantoompijn is een poëtische zwartwit-film van Amber Rozema, een afzwaaiend regie-student met veel affiniteit in de beeldende kunst (zowel tekenen als film). De leegte na de dood, hoe verbeeldt je die? Rozema zocht naar antwoorden samen met haar acteurs, Paulien Foest en Merlijn de Meyer Engelbeen.

Nina Marte Wilson toont twee films. In Voort etc. en nul, opnieuw animeert ze zichzelf door middel van foto’s en prints. Wat is ultieme vrijheid? Wilson zet de zoektocht in met hardcuts en poëtische zachtheid. Het resultaat is een theatrale film vol speelse zelfreflectie. De korte film Woestijnroos creëerde ze tijdens een residentie in Kreta. Het is een kleurig, beeldend gedicht vol natuurschoon; waarin ze zich laat inspireren door haar omgeving. Ook in deze film speelt Wilson weer met geprojecteerde tekst vol zelfreflectie, zo ontstaat een monoloog interieur. Al is het een eenzaam avontuur, verandering van omgeving heelt de ziel. Dat is voelbaar, ook voor de kijker. 

Foto: Ein schweigespiel van Tabor Idema en David Roos, foto Ies Kaczmarek