Traditioneel brengt het Theaterjaarboek de critici-enquête. Deze verzameling van lijstjes met seizoensfavorieten biedt een waardevol overzicht van de belangrijkste voorstellingen en ontwikkelingen volgens de beroepskijkers. Vanwege de beperkingen dit seizoen vroegen we minder naar individuele prestaties en meer naar de waargenomen ontwikkelingen.
Hanny Alkema – Trouw
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen.
1. Verdriet is het ding met veren bij Theater Rotterdam mede omdat je beseft hoezeer theater acteurs met een groots schakelend talent als Jacob Derwig nodig heeft.
2. Oom Wanja bij NNT vanwege de lekker onorthodoxe aanpak van regisseuse Liliane Brakema.
3. Istanbul door Stichting Nieuwe Helden om de beeldende kracht van een muzikaal instrumentarium.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Als Michaël Bloos nog eens zoiets moois als Istanbul weet te maken/verzinnen, mag hij zo heten.
Ergerlijkste theaterervaring:
Dat een comfortabel gesubsidieerd gezelschap als ITA zijn losse acteurs/actrices de laan uitstuurt en ook verder geen enkele poging doet om de armlastigen in het theaterveld te steunen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De hoop dat het begrip ‘inclusief’ langzamerhand afgeschaft wordt, omdat het vanzelf spreekt.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Laura van Dolron, die het maximum van vijftig toeschouwers verkleinde tot een eenkoppig publiek en het eenzame (covid)gevoel wist om te vormen tot een intiem samenzijn.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Creativiteit tegen de klippen op, hopelijk ook als die klippen er niet meer zijn.
Max Arian – De Groene Amsterdammer, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
1. Age of Rage, overrompelende en verrassende bewerking door ITA van de Griekse tragedies over en om de Trojaanse oorlog met speciale nadruk op de kinderen als slachtoffers van het geweld.
2. Die ersten Menschen, vrijwel onbekende opera van de heel jong gesneuvelde Duitse componist Rudi Stephan, bij DNO in een strakke vormgeving, erg mooi gezongen, inhoudelijk zeer interessant.
3. Die sieben Todsünden van Kurt Weill en Bertolt Brecht gestreamd door DNO met Eva-Maria Westbroek en Anna Drijver, indringend geregisseerd door Ola Mafaalani.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Sopraan Annette Dasch, in Duitsland allang bekend, maar voor Nederland een nieuwkomer als de hartstochtelijke Eva-figuur in Die ersten Menschen en twee maanden later als de gevoelige hofdame Ghita in de ongevoelige wereld van het Spaanse hof in Der Zwerg van Alexander Zemlinsky bij DNO in de enigsins overtrokken regie van Nanouk Leopold.
Ergerlijkste theaterervaring:
Het rare en steeds veranderende gerommel met briefjes en QR-codes, bedoeld om ons het theaterbezoek helemaal tegen te maken?
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De veelvuldige streamings door verschillende operahuizen, behalve DNO ook Opera Zuid (een minimalistische L’elisir d’amore op een studentenkamer), Opera2day (verwarrende The Mad King), Parijs (Aïda op interessante manier met een Aïda-pop geregisseerd door Lotte de Beer), Aix-en-Provence (met name de wereldpremière van Innocence van Kaija Saariaho, geregisseerd door Simon Stone).
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Er zijn er gelukkig meerdere: Wende in Carré, met Wende’s kaleidoscoop; ITA met telkens verrassingen, bijvoorbeeld Romeinse Tragedies als theatersoap op tv; DNO met allerlei pogingen, ook al waren ze niet allemaal helemaal geslaagd; De Munt uit Brussel, dat vanouds voor mooie tv-uitzendingen zorgt.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Het streamen van (vaak peperdure) opera’s, zodat ze voor iedereen bereikbaar worden.
Extra: een kleine voorstelling ter plekke in Almen, bij Zutphen, op de markt of als het regent in de eeuwenoude kerk: De heks van Almen, dat een nieuw licht werpt op een vergeten onderwerp: de eeuwenlange heksenvervolgingen, ook in Nederland.
Nuno Blijboom – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
1. Eindelijk de laatste delen kunnen zien van het imposante twaalfluik Missie Márquez. Karlijn Kistemaker heeft een indrukwekkende bewerking van Honderd jaar eenzaamheid gemaakt en de coronapandemie daar op een bijzonder sterkte manier in verwerkt.
2. De wandeling door het Alkmaarse PEN-dorp om bij de speelplek van Deze plek bestaat niet te komen. Een grotendeels overgroeid kantorendorp met voornamelijk brutalistische architectuur dat het best te omschrijven valt als een inkijkje in hoe een postapocalyptisch Nederland eruit zou zien.
3. Zien met hoe gigantisch veel plezier Viktor Griffioen (Orkater) op het podium zijn liefde en fascinatie voor Johnny Cash met het publiek deelt.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Het duo Femke Arnouts en Lara van Hoof.
Ergerlijkste theaterervaring:
De totale minachting van Hugo de Jonge richting de theater- en cultuursector met zijn opmerking dat je net zo goed een dvd op kan zetten.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Dat diversiteit eindelijk meer lijkt te betekenen dan af en toe een niet-witte acteur in de cast op te nemen.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
De vele mogelijkheden om voorstellingen ook thuis en/of niet-live te kunnen bekijken. Veel mensen met een kwetsbare gezondheid of mobiliteitsproblemen hebben tijdens deze pandemie voorstellingen kunnen zien die ze anders nooit hadden kunnen bezoeken.
Aybala Carlak – Het Parool
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
1. Mens Boom Dier – Gouden Haas. Heel gevatte, intelligente voorstelling over klimaatproblematiek, mét goede doch subtiele humor.
2. Beyond – Can Bora & Ufuk Senel. Twee Turkse makers die homo-erotiek naar een hoger level tillen. Goed gebruik van licht en props, een natuurlijk tempo, unieke symboliek, mooie (dans)bewegingen, zonder woorden maar met mooi geluid.Spuug van God – Willem de Bruin. Inhoudelijk niet zo sterk, maar als een soort filmische videoclip opgenomen en gestreamd op Oerol. De moderne, wat stoerdere aanpak wordt gewaardeerd.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Kiriko Mechanicus (disclaimer: is een vriendin) en Just van Bommel wisten in Thank you for your beauty hun talent voor filmregie mooi in te zetten en ons op een andere manier naar theater te laten kijken.
Ergerlijkste theaterervaring:
Ik heb het idee (dit heb ik dus niet gestaafd, het is een observatie) dat onder het mom van diversiteit de drempel voor het ontvangen van subsidies lager is komen te liggen. Dat is jammer, want dan beland je dus in een vicieuze cirkel waarbij de theatervoorstellingen van Turkse/Marokkaanse/Surinaamse (jonge) makers relatief van minder goede kwaliteit zijn.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Online meer experimenteren.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Het Nationale Theater deed het vol optimisme.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Meer multimediaal denken.
Tuur Devens – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
1. De installatie van Fien Leysen en Manu Siebens, Numi Yaldati (Slaap, mijn meisje).
2. Peeping Tom, Kind.
3. Berlin, Wie wordt oud. Hilarische installatie in een kale vergaderruimte, zonder spelers. Een kort visueel hoorspel met existentiële onderlaag.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Tristan Feyten. Zijn masterproof aan Luca Drama School of Arts (B) was veel belovend.
Ergerlijkste theaterervaring:
Ik ben boos op mensen uit de culturele sector die roepen om de sector gezamenlijk te redden, en zelf niet solidair zijn door zich niet te laten vaccineren!
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Een nieuwe bijzondere combinatie van (streaming) film/video en theater die direct contact tussen toeschouwer en spelers suggereert.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
De Koe, The courage to be Disliked (film, video, rechtstreekse opname, theater) met Natali Broods; en ook Benjamin Verdonck met zijn expotheater (Regenboog, Waldeinsamkeit) en die met zijn spulletjes en klein theater de straat opging en speelde voor passerend publiek.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Dat soort de combinatie van film en theater (zie boven). En ook de speciale filmversie (Jaco Van Dormael) van KVS-theaterproducties als Madame Bovary, met Maaike Neuville en Koen De Sutter.
Henri Drost – Theaterkrant, Scènes
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
- Sonnevanck/Oostpool, Crazy stupid.
- BonteHond, Wie deed het.
- Maas theater en dans, LIJF010
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
NNT/Club Guy & Roni
Annette Embrechts – de Volkskrant, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Het overweldigende kunstproject Universal Tongue van beeldend kunstenaar Anouk Kruithof: een online rubricering van zowat alle dansstijlen ter wereld, met opnamen uit alle (uit)hoeken van de wereld: parades op pleinen, ceremonies op sportvelden, feestjes op stranden, voorstellingen op podia, solo’s op straatstenen. Gedanst door profs, amateurs, massa’s, eenlingen, duo’s. Met of zonder baby’s, bejaarden, tieners, dieren, motoren. Maakt niet uit, als het maar ritmisch beweegt in de ruimte. Voor iedereen vrij te raadplegen op universaltongue.com. Op sommige festivals kun je je onderdompelen in bijbehorende video-installatie van acht schermen met 32 uur aan muzikaal gemonteerde dansfilms. En anders is het wachten tot Museum Voorlinden de installatie heeft aangekocht.
- The Big Crying van Marco Goecke door Nederlands Danstheater 2: onvoorstelbaar knap hoe het deze choreograaf is gelukt in razendsnel afgewisselde dansscènes de onpeilbare emoties te vangen achter verse rouw versus onhandig medeleven.
- Alles naar de hemel van Tg. Winterberg en Feikes Huis, een liefdevolle mokerslag in klei over bovenmenselijke vragen met onmogelijke antwoorden; plastische en tegelijk intieme voorstelling over duivelse dilemma’s wanneer afwijkingen worden geconstateerd bij een nog ongeboren kindje.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Is acteur, danser, performer Jesse Mensah (27) nog een nieuwkomer te noemen? Vooruit, omdat hij zich ook steeds meer op het grote podium laat zien. Eén brok eigentijdse beweeglijkheid. En dan kan hij ook nog zingen.
Ergerlijkste theaterervaring:
Honderd keer refreshen en nog niet kunnen inloggen bij een livestream vanwege technische kinderziekten in online omgevingen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De bewustwording dat solidariteit van levensbelang is (ook binnen de cultuursector).
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
NITEhotel.nl van Club Guy & Roni en Noord Nederlands Toneel.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Het grenzeloos denken tussen on- en offline, tussen kunstdisciplines en tussen mondiaal verkeer. Skype-interviews, streamingsfaciliteiten, on-demand-vertoningen, chatten-na-afloop, digitale platforms, ze verdienen allemaal verdere ontwikkeling.
Dominique Engers – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
Finale Amsterdams Kleinkunst Festival 2020. Indrukwekkend, omdat het het AKF gelukt is de finale te laten doorgaan, omdat het een finale was met drie prachtige, veelbelovende, totaal verschillende jonge finalisten. En omdat het zeer ontroerend was hen bevlogen te zien spelen met maar dertig man publiek in de zaal en via een livestream na zoveel maanden niet in het theater te hebben kunnen zitten. Een magische, geweldige avond, die mij weer deed voelen waarom ik zoveel van theater en kleinkunst houd.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Ik heb er twee: Lotte Velvet, winnares AKF 2020 èn n00b, winnaars AKF 2021.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Twee voorstellingen van een uur zonder pauze op één avond, met een vroege en een late shift.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Amsterdams Kleinkunst Festival, het enige grote cabaretfestival dat tijdens corona is doorgegaan en binnen een halfjaar maar liefst twee edities heeft geproduceerd, linksom, rechtsom, digitaal, en op anderhalve meter met een livestream. Grote bewondering voor hun flexibiliteit en inspanningen.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Twee voorstellingen van een uur zonder pauze op één avond, met een vroege en een late shift.
Kester Freriks – NRC, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Koliek van Rainald Goetz door Theater Utrecht. Spel: Vincent van der Valk. Regie en muziek: Thibaud Delpeut. Een voorstelling met de impact van een hartenkreet, als schreeuw tegen isolement en lockdown. Telkens uitgesteld, uiteindelijk in Theater Frascati gespeeld.
- De eeuw van mijn moeder door Het Nationale Theater. Tekst en regie: Eric de Vroedt. Afrekening van de zoon als schrijver en regisseur van een Indische moeder die vooral innemend is, vertolkt door Esther Scheldwacht.
- Nacht door Tryater. Briljant antwoord op de anderhalvemeterregel. Eerst zien we een film waarop acteurs het land in trekken. Vervolgens staat Nynke Heeg voor me in een weiland in Friesland, helemaal alleen. Ze speelt, gaat op de grond liggen, vertolkt een verwarde vrouw. Ik maar denken: ‘Stel dat iemand dit ziet, wat zal die ervan vinden?’ Zo’n gedachte nooit eerder gehad in een voorstelling.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Dansblok, Leiden.
Ergerlijkste theaterervaring:
Een falende regering als het gaat om ondersteuning van en begrip voor de culturele sector, met onverschillige cultuurminister Ingrid van Engelshoven (D66) als nummer één voor haar voortdurende wanprestaties.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De ontdekking door tal van gezelschappen van theater in de natuur en de bedreigde natuur, zoals voorstellingen tijdens Karavaan en door Toneelgroep Jan Vos.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Karavaan Festival.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
De souplesse waarmee sommige gezelschappen, onder meer Internationaal Theater Amsterdam en Het Nationale Ballet, om de grootste te noemen, in staat waren tot streaming die ‘voelde’ als een echte voorstelling.
Joris Henquet – de Volkskrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Spring Awakening door OpusOne. Een geweldig moment, om na lange tijd thuiszitten weer zo’n goede musical te ondergaan. OpusOne weet met pril talent een vlammende, professionele productie neer te zetten. Prettig dat je in het nieuwe DeLaMar West heel dicht op de actie zit.
- Rocky Horror Show door De Graaf & Cornelissen. Lekkere rocksongs, brutale humor, uitbundige kostuums; het werd tijd dat de horror-culthit uit Engeland en de VS naar Nederland kwam. De casting kan niet beter, met Ellen Pieters als Magenta en Sven Ratzke als de geflipte Dr. Frank-N-Furter.
- De andere oudejaars door Jan Beuving, Patrick Nederkoorn en Tom Dicke. Met Schuif gezellig aan, een knap openingslied van veertien minuten, was de toon meteen gezet voor een originele, literair-muzikale terugblik op rampjaar 2020. Zonde dat dit trio hun oudejaarsconference niet voor volle zalen kon spelen. Gelukkig is er een tv-registratie.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Het cabaretduo n00b, gevormd door Laura Bakker en Isabelle Kafando, dat terecht de AKF Sonneveldprijs won.
Ergerlijkste theaterervaring:
Al die veelbelovende premières die moesten worden geannuleerd of uitgesteld.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Musicalproducenten maken grote toekomstplannen en kondigen talloze interessante projecten aan.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Uit Amerika: komiek Bo Burnham maakte met Netflix-special Inside de beste cabaretshow over de lockdown – vanuit zijn tuinhuisje!
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Theaters die flexibeler zijn gaan programmeren, kort van tevoren een nieuwe voorstelling kunnen inplannen.
Hein Janssen – de Volkskrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Verdriet is een ding met veren door Theater Rotterdam, regie Erik Whien. Heel lang is een theateravond niet zo goed, zo mooi en zo fantasierijk geweest. Jacob Derwig excelleert wederom in voorstelling over rouw en rouwverwerking. Samen met Jesse Mensah en Romijn Scholten vormt hij een onvergetelijk gezinnetje.
- De zaak Shell van Anoek Nuyens en Rebekka de Wit/Frascati Producties. Vanwege de urgentie, het niet belerend zijn, en de heldere uitleg.
- Florian Myjer vanwege zijn voorstellingen Mephisto Park en Lady Chatterley’s Lover – altijd mooi, altijd zinnenprikkelend en persoonlijk theater, met onverwachte wendingen.
- Karavaan Festival; locatietheater in Noord-Holland, over boeren, burgers en eigenzinnige buitenlui. Heerlijk de provincie in!
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Jesse Mensah.
Ergerlijkste theaterervaring:
Voor het eerst dit jaar geen ergernis: op het podium deed iedereen zijn best, achter de schermen was het erg gezellig! Volgend jaar weer ergernis: beloofd.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De manier waarop voorstellingen door streaming voor een breder publiek toegankelijk worden. Er gaat niets boven in (dus niet bovenin) een theaterzaal zitten, maar dit helpt wel.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Karavaan Festival; locatietheater in Noord-Holland, over boeren, burgers en eigenzinnige buitenlui. Sluiten, doorgaan, opstarten en tenslotte: heerlijk de provincie in!
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Streaming en nog betere tv-registraties van voorstellingen.
Sander Janssens – NRC, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen.
- De zaak Shell was de belangrijkste voorstelling van dit seizoen, over het belangrijkste thema van deze tijd: het klimaat – en de gedeelde verantwoordelijkheid die we daarin hebben.
- De meester en Margarita blies me omver: de jonge makers van Konvooi (Orkater/De Nieuwkomers) hebben zich hiermee definitief op de kaart gezet als veelzijdige theatermakers die met minimale middelen angstaanjagend en wonderschoon totaaltheater maken.
- Het aangrijpende, alerte en hartverscheurende spel van Emmanuel Ohene Boafo in Sea Wall, in regie van Erik Whien.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Met A Portrait of the Artist in Red, Yellow and Blue debuteerde Caro Derkx bij Frascati Producties met intelligent, trefzeker en bijzonder grappig mockumentary-theater, dat met veel gevoel voor detail en fantasie de grote vraagstukken van deze tijd onderzocht: wanneer staat de leugen in dienst van de waarheid?
Ergerlijkste theaterervaring:
Dat lijkt me duidelijk: het zwalkbeleid ten aanzien van de coronamaatregelen voor de cultuursector. De willekeur en het gemak waarmee zalen weer deels of helemaal op slot werden gezet, zonder wezenlijke onderbouwing, was (is) schadelijk en ronduit pijnlijk.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Het Queer Theater Festival in Amsterdam. Op naar een nationale editie komend jaar!
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Scenografenduo Marloes & Wikke transformeerde de drie zalen in De Harmonie in Leeuwarden tot indoor-natuurlocaties – coronabestendig zonder dat je die coronamaatregelen voortdurend in je maag gespitst krijgt en bovendien voorzien van zonsondergang, duinlandschap of stadsskyline. En dat allemaal warm en droog, wat wil je nog meer?
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
ITALive, met dan hopelijk een nog wat groter aandeel aan voorstellingen van andere makers/huizen op het programma.
Vincent Kouters – Volkskrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Broeders, verheft u ter vrijheid! van Dries Verhoeven. Mysterieuze en adembenemende installatie over de onafwendbare robotisering van de mens.
- Ik… eh ik (6+) van Het Houten Huis. Leuk, licht en perfect uitgevoerd inkijkje in ieders alledaagse angstdromen, voor jong en oud.
- Sea Wall van Het Nationale Theater. Verpletterende vertelkunst van toneelschrijver Simon Stephens en acteur Emmanuel Ohene Boafo.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Jesse Mensah
Ergerlijkste theaterervaring:
Hoe laconiek Oostpool aanvankelijk omging met het schandaal rondom Marcus Azzini
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De technologische doorbraak die nu eindelijk ook het theater heeft bereikt.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
NNT met hun NITE Delivery-dozen, waarmee ze theater bij de mensen thuisbezorgden.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Kwalitatief hoogstaande (live)streams van theater, zoals die van ITAlive.
Marijn Lems – NRC, Theaterkrant, Cultureel Persbureau
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen.
- Op de zomerfestivals Over Het IJ, Karavaan en Boulevard voelde het voor het eerst in lange tijd weer alsof je je echt in theater kon onderdompelen. Het gevoel van vitaliteit werd nog versterkt door de uitstekende programmering van de festivals, die ruim aandacht boden aan nieuwe makers en geluiden
- In A God that can dance ging ik bij Marieke Giebels op bezoek, die me uitnodigde om samen met haar een kluizenaarsbestaan te leiden. De intimiteit en geborgenheid die ze in deze een-op-een-voorstelling wist te creëren is ongeëvenaard, en voelde des te waardevoller in tijden van social distancing.
- In augustus zag ik in twee weken de twee beste voorstellingen van het jaar. Davy Pieters maakte met Do not look back with regret het perfecte rouwritueel in een periode die getekend werd door alle vormen van verlies. En Florian Myjer, Lisa Verbelen en Marieke de Zwaan lieten in hun magistrale bewerking van Lady Chatterley’s lover hun persoonlijke levens op boeiende wijze in botsing komen met de receptiegeschiedenis van de beroemde roman.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Isabelle Kafando was niet alleen adembenemend in het prachtige QUAKE van DOX en Theater Utrecht, ze maakte ook indruk als een van de twee kernleden van het komische duo n00b. En Joeri Heegstra (collectief Opening Statement) schreef en regisseerde een angstaanjagend toekomstbeeld in Class warfare forever en maakte ook de monoloog POWER, waarin hij Youth For Climate NL-oprichter Inez Nuijten regisseerde in een woedende en vitale monoloog over de klimaatcrisis.
Ergerlijkste theaterervaring:
Age of Rage van Ivo van Hove. Zelfs als de wereld in brand staat gaan Van Hove en zijn organisatie onverstoorbaar door met bakken geld weggooien om compleet oppervlakkig en potsierlijk kitscherig theater te maken. Het meest ergerlijke is nog wel dat Van Hove en Versweyveld het zelf vast reuze actueel vinden allemaal, gezien de gratuïte videobeelden van moderne oorlogen op de achtergrond.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Professionele opnames van voorstellingen die vervolgens op de publieke omroep te zien zijn. Wel nog even werken aan de bizar late uitzendtijden.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Nineties Productions bouwde voor hun Nineties Lab een digitale publieksomgeving die écht theaterbezoek verbazingwekkend dicht benaderde.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Zie hierboven. De digitale omgeving van Nineties Lab kan een uitstekende uitkomst zijn voor een toekomst waarin duurzame mobiliteit een steeds groter probleem zal worden, of voor mensen die naar het theater gaan om een andere reden als een drempel ervaren.
Wendy Lubberding – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen.
- Dansfilm I Feel It Too door Young Creative Associate Sedrig Verwoert bij Het Nationale Ballet. Verwoerts werk bij HNB, met deze dansfilm, eist binnen het grootste dansinstituut in Nederland terecht ruimte op voor andere idiomen.
- De zaak Shell omdat de voorstelling de verwevenheid van alles zo slim en pijnlijk blootlegt en daarmee inzichtelijk maakt waarom verandering zo traag gaat.
- Pilot PC van Connor Schumacher|ARK omdat de voorstelling in een tijd waarin er nergens samen mag worden gedanst, met humor en plezier toch een ruimte claimt om gezamenlijk heel even in een dansroes te raken.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
De afstudeerders van 2020 komen onder ongelofelijke omstandigheden het veld in. Hélène Vrijdag is me opgevallen door haar beheersing van het spel tussen stilte en stem.
Ergerlijkste theaterervaring:
Niks, ik ben zo blij als een kind dat ik kan gaan, na de eindeloze sluitingen. Het is alleen heftig dat je nu je ID-bewijs steeds moet tonen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Dat er op zoveel plekken nieuwe leiders zijn aangetreden, dat maakt nieuwsgierig.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Nineties Productions in coproductie met Feikes Huis, Over het IJ, Likeminds en Performance Technology Lab. Met Nineties Lab bouwden ze een levendig online platform waarop ze ook een reeks verwante makers en artiesten een podium boden om voorstellingen of optredens te livestreamen.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Mij lijkt het goed als de Taskforce aanblijft als vertegenwoordiging van de culturele en creatieve sector bij beleidsmakers.
Zahira Mous – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- KIBRA SILENSIO van Ritziah Statia.
- REFLEJO van Dahiana Candelo.
- ANAM CARA (Soul Friend) / Wordbites – double bill van Sanne Clifford & Co en Hugo de Haas.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Dahiana Candelo
Ergerlijkste theaterervaring:
Een uitstekende marketingtekst voor een voorstelling lezen en daar dan weinig van terugzien in de voorstelling.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Dat artiesten meer buiten de geijkte paden (moesten gaan) denken dan de ‘standaard’ performance plekken. Mensen zijn agencies gestart (zoals de Drag Agency van Joost Gimbel / Hoax Le Beau) en hebben eigen, intieme performance plekken ontwikkeld, zoals The Marmalade van Margo van de Linde op de NDSM-werf in Amsterdam.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Gary Feingold van Belcampo en Stichting Kunst & Dialoog met voorstellingen in de bibliotheek, zoals Anam Cara.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Locatievoorstellingen, bijzondere locaties: meer buiten het geijkte theater,dat nodigt uit tot meer creativiteit, expansie. Van de artiesten alsook het publiek.
Ivo Nieuwenhuis – Trouw
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- De andere oudejaars van Jan Beuving en Patrick Nederkoorn Gezien met dertig man in de grote zaal van de Stadsschouwburg Utrecht, slechts een week voordat alle theaters weer dichtgingen. Ik weet nog hoe fijn het was om ondanks de vreemde setting toch nog live een oudejaarsconference te zien, achteraf de enige waar ik fysiek bij kon zijn. Het was ook nog eens verreweg de beste oudejaars van allemaal.
- Klapstoelkabaret in Woerden, 1 juli 2021. We konden weer, we mochten weer. Twee jonge makers speelden een try-out op een soort omgebouwde aanhangwagen. Het publiek zat er in klapstoeltjes voor en genoot. Mooi initiatief van regisseur/producer Hanneke Braam.
- Niemand anders van Micha Wertheim, 10 februari 2021. Volledig online gespeelde voorstelling. Achteraf bleek het meeste van tevoren opgenomen, wat het des te knapper maakt dat op de avond zelf toch een behoorlijk overtuigende ‘live-ervaring’ werd gecreëerd, inclusief zogenaamde geluidsproblemen.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Cabaretduo Vlamousse – hét bewijs dat cabaret tegelijk ‘woke’ en grappig kan zijn.
Ergerlijkste theaterervaring:
Zonder twijfel de manier waarop de overheid onder leiding van Mark Rutte de cultuursector heeft behandeld ten tijde van de coronacrisis.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Ik heb heel lang over deze vraag nagedacht, maar kon niks verzinnen.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Ze deden allemaal hun best, maar het was het grootste deel van het jaar natuurlijk kut met peren (zie ook ‘ergerlijkste theaterervaring’). Ik heb wel erg genoten van de Adventskalender van De Kleine Komedie.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Het gedwongen moeten spelen voor kleine groepen publiek creëerde vaak wel een intieme sfeer. Die sfeer was het cabaret de afgelopen decennia een beetje kwijtgeraakt. Hopelijk in de toekomst meer Klein Bellevue en minder Ziggo Dome.
Margriet Prinssen – Mediahuis (Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad, De Gooi- en Eemlander, IJmuider Courant), Theaterkrant, Scènes
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- De zaak Shell laat even onontkoombaar als geestig zien hoe complex de problematiek rond de klimaatcrisis is; theater dat je van hoop vervuld de zaal doet uitgaan, het kan.
- Wat een feestje, deze De meester en Margarita van Konvooi (Orkater/De Nieuwkomers). Terwijl me dat na de geniale productie van Simon McBurney schier onmogelijk leek. Swingend, sinister, beeldschoon (zowel de kostuums als het flexibele en superslimme decor) en betekenisvol theater.
- FAUST [working title], de eerste (poging tot) opera na de lange lockdown in september 2020: avontuurlijk theater en heerlijk om na zo lange tijd koor en orkest weer te horen in een spannende, collageachtige voorstelling
Meest veelbelovende nieuwkomer:
More Dogs, Vlaams muziektheatergezelschap; met Real boys maakten ze een overrompelende theaterervaring waar de energie en het spelplezier van afspatte.
Ergerlijkste theaterervaring:
(Er zijn ergere dingen maar toch….) Fijn dat het weer mocht maar vooral in het begin werd ik wel ongelukkig van het drie kwartier voor aanvang in een rij staan (nadat je je had laten testen, nadat je eerst eindeloos in het woud van GGD’s en andere hulpverleners had gezocht naar waar en hoe dat moest en je daarna in de regen naar de RAi was gefietst en thuis heel lang had gezocht voor je de uitslag tevoorschijn kon toveren) en dan dat bewijs van goedkeuring ook nog de volgende dag in het theater kunnen vinden en dan – oh ja, sjips – uit je tas ook nog je id laten zien (waar is mijn portemonnee??), om vervolgens op je telefoon je ticket te laten scannen door zo’n apparaat dat alleen als je het precies op 73 procent noordwest houdt je doorlaat (inmiddels met een rood hoofd van alle inspanningen, terwijl drie medewerkers met de handen op de rug – want ze mogen je ticket uiteraard niet aanraken – je inspanningen gadeslaan). En dan wijst iemand anders nog op de dispenser: graag de handen goed reinigen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Misschien (dat hoop ik) hebben meer mensen de moed om gewoon maar te doen in plaats van te wachten op subsidie of andere voorwaarden. Meer ondernemerszin, in de goede zin van het woord.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
NNT
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Theater op televisie: geweldig om zoveel toneel op tv te zien. Ook al is niet elke voorstelling geschikt, het kan!
Fransien van der Putt – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Al Fondo Riela, Rocío Molina.
- Elisabeth gets her way, Jan Martens.
- Let me tell you something you already know, Merel Severs.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Merel Severs
Ergerlijkste theaterervaring:
Dat het theater zich aan protocollen moet houden die aantoonbaar overdreven zijn (zie protocollen in andere landen) terwijl tuin-, bouw-, meubel-, en supermarkten los mogen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Solidaire Ochtenden op Nederlandse en Vlaamse festivals.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Ik was heel erg onder de indruk van Konvooi, dat een interdisciplinair en superhip festival maakt vanuit de langetermijnversie van een heel groot en goed georganiseerd jongeren centrum in Brugge. Echt andere kook dan de met theater aangeklede braderieën in Nederland!
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Online voorstellingen maken, theatertelevisie, niet alleen gericht op publieken wereldwijd, maar ook op mensen die alleen thuis zitten, in de nachtdienst werken of in een bejaardenhuis werken. (Laten Laura van Dolron, Willem de Wolf en Lotte van den Berg televisie-theater gaan maken, bedoel ik – intiem gevoel, verwondering en scherpte voor de kijkkastjes.)
Joost Ramaer – Theaterkrant, Ramaer’s Report
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Mijn bezoek aan theatermaker Janek Turkowski in Szczecin, Polen. Veel van zijn werk begint met een verzameling amateurfoto’s of -films. Ik leerde Janek kennen tijdens Noorderzon 2013, waar hij Smalfilm presenteerde, gebaseerd op het bewaard gebleven archief van een club van Groningse amateurfilmers. Mijn vader, een verwoed amateurfotograaf, liet na zijn overlijden in 2019 ongeveer vijfduizend kleurendia’s na, en twee diaprojectoren. Ik dacht meteen aan Janek, en hij was meteen enthousiast toen ik hem belde. En zo kwam het dat ik begin augustus al die dozen met dia’s en de twee projectoren bij Janek heb achtergelaten in Teatr Kana in Szczecin, waar hij werkt én woont. Anderhalve dag hebben we dia’s zitten te bekijken. Janek liet mij vertellen wie en wat we zagen. Het was een bijzondere ervaring om voor het eerst onderdeel te zijn – grondstofleverancier? – van een theaterwerk in wording
- Ook bijzonder was de necrologie die ik mocht schrijven voor Theaterkrant Magazine over Frie Leysen.
- Een oude vriendin van mij werkt al jaren aan een ambitieuze documentaire. Via haar kon ik meedoen met enkele workshops van Netflix. Ook al ben ik geen filmmaker, het was fascinerend om te leren hoe Netflix het artistieke en zakelijke proces achter zijn tv-drama’s organiseert, en hoezeer ‘artistiek’ met ‘zakelijk’ verknoopt is.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Ahilan Ratnamohan: Reverse Colonialism! (2017) en Pidgin Instituut Groningen (2021)
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
Het zwalken van Mark en Hugo, van ‘Dansen met Janssen’ naar nee-toch-maar-geen-festivals. Schouwburgen en festivals als Lowlands hadden allang een plan klaarliggen toen het kabinet voor de zoveelste keer radicaal van koers veranderde. Ook De Parade had gewoon moeten doorgaan in Amsterdam en Rotterdam.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
Dat Noorderzon als een van de weinige festivals in Nederland tóch kon doorgaan. Weliswaar was de traditionele ‘bezetting’ van het Noorderplantsoen beperkt, maar dat deed niets af aan de sfeer.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Noorderzon, van de instellingen van wie ik dit heb meegemaakt. Behalve dankzij de gemeente Groningen, die de professionals van Noorderzon wél vertrouwde, kon dit tiendaagse festival doorgaan omdat het, formeel-juridisch gezien, zou gaan om ‘tien festivalletjes van één dag, want aan het einde van iedere dag gaat iedere bezoeker gewoon weer naar huis’. Je moet er maar op komen, zonder een peperdure advocaat in de arm te nemen.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Veel theaterprofessionals zijn de afgelopen anderhalf jaar noodgedwongen iets anders gaan doen om hun brood te verdienen. Daarnaast hebben veel theater-zzp’ers zich aangesloten bij een payroll-bedrijf dat ook voor commerciële evenementen werkt. In de meeste gevallen was het gevolg dat zij beter zijn gaan verdienen en zich zakelijker – lees: veeleisender – zijn gaan opstellen richting opdrachtgevers. Dat lijkt mij een heel gezonde ontwikkeling.
Ron Rijghard – NRC
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Lady Chatterley’s Lover, door De Warme Winkel/ Florian Myjer/ Lisa Verbelen
- De Nijl is in Caïro aangekomen – Cie De Koe
- Laura H. – Toneelgroep Oostpool/ Nina Spijkers
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Emmanuel Ohene Boafo
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
Theaterpubliek dat zich niet hield aan de zeer acceptabele en strak uitgevoerde covid-voorschriften in de zaal.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
De stormachtige groei van tv-theater/ digitaal theater. Een nieuw genre is geboren. Het theater kan daar ontzettend van profiteren. Met bijkomend voordeel dat zelfs de dino’s van de NPO werden wakker geschud en er opeens theater op televisie werd vertoond.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Het Nationale Theater, vanwege zijn monologenprogramma. Internationaal Theater Amsterdam en Het Noord Nederlands Toneel vanwege hun pioniersrol bij het opzetten van digitaal theater. De Warme Winkel vanwege hun Peepshow Palace.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Theater op televisie moet verankerd worden in de programmering van de NPO.
Wijbrand Schaap – Cultureel Persbureau
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen:
- Nooit meer Werken (Greg Nottrot en Floor Leene van Het Nut) Vanwege de gastvrijheid en veiligheid op anderhalve meter.
- Born To Protest/Manifest (Joseph Toonga) vanwege de beklemmende weergave van racisme.
- Het eind van het begin van het einde van Jetse Batelaan bij Artemis.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Niet gezien.
Ergerlijkste theaterervaring:
Zwetende medetoeschouwers op minder dan anderhalve meter.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Echte ruimte voor publiek en gastvrijheid die mag blijven, ook als de pandemie voorbij is.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
TivoliVredenburg met Walk The Line.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Seating op anderhalve meter, met tafeltjes en koelbox met drinken, zoals te ervaren was bij Nooit meer werken van Het NUT.
Jos Schuring – Scènes, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Het eind van het begin van het einde van Artemis – de beste van Jetse, nu nog gekker en nog origineler.
- De zaak Shell – bijzonder intelligent gemaakt, sterk geacteerd, uiterst informatief, grappig en voor iedereen te volgen, indrukwekkend en razend knap.
- Ik… eh ik – Het Houten Huis & Nordland Visual Theatre in samenwerking met Tryater, vindingrijke voorstelling die barst van de mooie vondsten die dan ook nog eens een lust zijn voor oog en oor.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Eramsus Mackenna – Een zee van groen is een parel waarin op eenvoudige maar uiterst inventieve wijze de intieme vertelling is geënsceneerd.
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
De chaos in de regelgeving bij toegang tot voorstellingen en de verwarring over hoeveel mensen bij een voorstelling aanwezig mogen zijn.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
De vernieuwing van musical.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Micha Wertheim met Niemand anders.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Sneller produceren en flexibeler programmeren.
Hans Smit – Het Parool, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Registratie: Ik…eh Ik – Het Houten Huis
- Live: Do Not Look Back With Regret – Davy Pieters
- Registratie: De zaak Shell – Anoek Nuyens/Rebekka de Wit
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Frieda Barnhard in Age of Rage van de Toneelmakerij.
Ergerlijkste theaterervaring:
Livestreams die niet werken of inhoudelijk tegenvallen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
De manier waarop tal van instellingen succesvol hebben ingezet op meerdere cameraregistraties en zo hun publiek wisten te bereiken en verbreden.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Elke instelling heeft ongelofelijk zijn best gedaan. De manier waarop De Parade het concept wist om te gooien vond ik heel inventief. De combinatie van een diner of avondhapje met twee voorstellingen was een goeie vondst. Niet in Amsterdam en Rotterdam te beleven, helaas.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
De samenwerking tussen theatermakers en de NPO. Hopelijk wordt die voortgezet. Verder vind ik het taboe op hoesten in de zaal, ontstaan tijdens corona, wel een verfrissende ontwikkeling.
Filip Tielens – De Standaard, De Zendelingen, Klara, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Het eind van het begin van het einde van Jetse Batelaan: een liefdesverklaring aan het theater en tegelijk een dystopie over hoe de kunstvorm, na de elfde coronagolf ofzo, dreigt te verdwijnen.
- A revue van Benjamin Abel Meirhaeghe: een zinnenprikkelende belevenis die het midden houdt tussen een decadente modeshow, een queer cabaret en een sjamanistisch vruchtbaarheidsritueel.
- The Clowns Convention van Wunderbaum: een wervelende show over de ‘crisis van de clownerie’, die uitmondt in een wonderlijk slottafereel met verrassend optimistisch toekomstperspectief.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Benjamin Abel Meirhaeghe
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
Het voortdurende geflipflop tussen open-toe-open-toe van cultuurhuizen, en de schijnbare willekeur ten opzichte van de regels voor winkels, vliegtuigen.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
Dat de Vlaamse cultuursector (gesubsidieerd én commercieel) voor het eerst uit één mond sprak (of leek te spreken) tijdens de coronacrisis, onder meer door de oprichting van de Crisiscel Cultuur.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Enkele prachtige dansstreams gezien die anders nooit gemaakt zouden zijn, onder meer de filmadaptatie van Jan Martens’ any attempt door cineast Lukas Dhont.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Kwalitatieve (live)streaming zoals ITALive (dat bespaart voor een Belg al gauw enkele tripjes naar Amsterdam).
Pieter T’Jonck – Pzazz.theater, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Cascade, Meg Stuart/Damaged Goods : op anderhalf uur de sombere tijdsgeest betrappen, weinigen doen het Meg Stuart na.
- Piano Works Debussy, Lisbeth Gruwez en Claire Chevalier. Misschien speelde het moment mee: die kleine ‘window of opportunity’ dat we nog eens allemaal samen in de zaal mochten, maar ik ervoer dit als een ontroerende ontmoeting tussen twee grote artiestes die, hoe persoonlijk de vertolking ook leek, het persoonlijke toch ook weer oversteeg.
- Het eind van het begin van het einde, Jetse Batelaan, Theater Artemis & hetpaleis. Nog zo’n tijdsdocument: Batelaan fileert haarscherp het geloof in ‘persoonlijkheid’ als een fantasma dat alle verbeelding, ook op het toneel, de nek omdraait. Zonder theoretisch gedaas, op een manier die ook bij kinderen direct aankomt maar allerminst kinderachtig is
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Nathan Ooms & Anna Franziska Jäger (maar direct daarna ook de kerngroep van Camping Sunset).
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
Mondmaskers, Covid-passen, het hele veiligheidstheater dat theater onmogelijk maakte.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
Het zal nooit mijn ding zijn, maar de kwaliteit van de registraties op video van voorstellingen ging er met zulke sprongen op vooruit dat je nu wel een heel goed beeld kan krijgen van een voorstelling die je miste. ITA leverde daar topwerk.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Snakearms van Alexander Vantournhout is een kleine film, gemaakt met heel weinig geld, maar de film biedt echt een meerwaarde tegenover een livevertolking, omdat de makers heel goed nadachten over het effect van de camera. En het is ook gewoon een erg goed stuk.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
De toegankelijkheid van voorstellingen versterken door goede registraties draagt bij tot een Europese theatercultuur, zonder dat je per se heel de tijd op de trein moet zitten (want vliegtuigen, dat kan nu echt niet meer). Het vervangt de live ervaring niet, en zeker niet het gesprek achteraf, maar daar vinden we dan ook wel weer wat op, toch?
Karin Veraart – de Volkskrant, Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Overrompelende, gedurfde muzikale bewerking van Boelgakovs De meester en Margarita van Orkater/de Nieuwkomers: KONVOOI.
- The Courage to be Disliked van De Koe: superinventief filmtheater met prachtig resultaat.
- Verdriet is het ding met veren van TR/Erik Whien/Jacob Derwig. Hartroerend, energiek, muzikaal, troostend theater over rouw. Door drie fantastisch op elkaar ingespeelde acteurs, met naast Derwig Jesse Mensah en Romijn Scholten.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Niet supernieuw, maar voor mij dan toch: Jesse Mensah.
Ergerlijkste theaterervaring:
Hate-mail aan het adres van theaters (en hun directeuren) die checken op corona.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
De creatieve manier waarop videofilm kan worden gebruikt om een heel eigenstandig, theatraal resultaat te creëren, waardoor ook niet reguliere-theatergangers kunnen genieten/kennismaken met het genre.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Nineties Lab, het coronaconcept van De Parade, de een-op-een-voorstelling van het Nut/RAUM en NTGent/Luk Perceval, die een prachtige filmtheatervoorstelling maakten; het voelt bijna onmogelijk om te kiezen tussen al die – totaal verschillende slimme doorzetters.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Zie een stap hierboven: verdere exploratie van videomogelijkheden.
Herien Wensink – de Volkskrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- De speech van Emmanuel Ohene Boafo bij het ontvangen van de Louis d’Or.
- De performance van Benjamin Moen als joviale Brabantse vrouwenhater in One Man Show van Floor Houwink ten Cate.
- Citizen K op tv.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Ntianu Stuger
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
De performance van Rodrigo Batista in De Meiden van Dood Paard. Een ijdel, zelfingenomen en volkomen misplaatst avant-garde cliché.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
Het als gevolg van de pandemie en de lockdowns (ogenschijnlijk) breder gedeelde besef dat kunst van wezenlijk belang is voor álle mensen, en geen linkse elite-hobby.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Nite/NNT met NITE hotel – technisch en esthetisch laat het soms nog wat te wensen over, maar de fusie van virtuele en fysieke wereld is spannend en interessant.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Meer theater op tv! Livestreams en echt goede registraties, flexibeler programmeren, geen papieren brochures meer, 2x spelen op een avond, en dubbele casts voor dezelfde producties – Oostpool bewees met Laura H. dat het kan, en dat de een zeker niet voor de ander hoeft onder te doen.
Jeroen van Wijhe – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Antropoceen, de Musical (Club GEWALT)
- Viajero del Amor (ARIAH LESTER)
- We Go Places (fABULEUS)
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Dave Rijnders
Ergerlijkste theaterervaring (op het podium of achter de schermen):
Unmute Us
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling (op het podium of achter de schermen):
De benoeming van Alida Dors als artistiek leider van Theater Rotterdam en Daria Bukvić als artistiek leider van Oostpool.
Instelling (gezelschap/podium/festival/anders) die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
O. Festival
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Registraties van repertoire vaker digitaal toegankelijk maken.
Mieke Zijlmans – Theaterkrant
Je top 3 beste/meest belangwekkende/meest indrukwekkende theaterervaringen
- Actrice Charlie Chan Dagelet zet het ‘kalifaatmeisje’ in Laura H. (Toneelgroep Oostpool) neer als een slachtoffer – van vriendjes, klasgenoten, ouders – dat van lieverlee dader wordt. Vooral de overtocht van de geradicaliseerde Nederlandse naar Syrië, te voet en in het donker, levert spannend theater op. Een topprestatie van Dagelet als hysterische, uit het kalifaat vluchtende Laura.
- Acteur Hans Kesting in Wie heeft mijn vader vermoord (ITA). In deze pijnlijke monoloog laat Hans Kesting de toeschouwer alle hoeken van zijn grote talent zien. Kesting vertolkt zowel de miskende homoseksuele zoon, als de door te hard werken kapotgemaakte vader die zijn macho stempel drukt op het leven van de zoon, als de onbruikbare moeder.
- Niet de vaders (Minoux/Eelco Smits). Een persoonlijke, ontroerende, geestige voorstelling die recht naar het hart gaat. Zonder activistisch te worden, laten Eelco Smits en Minou Bosua het achterste van hun tong zien in een actueel relaas over de lastige keerzijden van het moderne ouderschap, weg van de traditionele gezinsstructuur.
Meest veelbelovende nieuwkomer:
Acteur Jesse Mensah. Strikt genomen geen nieuwkomer, want was al sterk bij o.a. Toneelschuur Producties. Maar breekt door en gaat nu naar ITA.
Ergerlijkste (theater)ervaring:
Romeinse Tragedies van ITA op tv. Er bleef van de duizelingwekkende theaterervaring die deze marathonvoorstelling opleverde niks over. Het is verleidelijk om in deze tragedies een feuilleton te zien, maar het resultaat was rommelig, fragmentarisch en onevenwichtig.
Meest verheugende nieuwe ontwikkeling:
Camera’s op het podium kúnnen een innovatie zijn, mits professioneel gehanteerd, en als ze méér toevoegen dan alleen (tekst)registratie. De camera leidt de blik en manipuleert het begrip van de toeschouwer. Wanneer daarover goed is nagedacht, levert dat een fascinerende vernieuwing op.
Instelling die het meest creatief is omgegaan met de beperkingen:
Noord Nederlands Toneel + Club Guy & Roni + NITE met de veelzijdige, multidisciplinaire NITE-projecten. Daarin wordt ongelimiteerd geëxperimenteerd met de combi digitaal en fysiek theater.
Innovatie of ontwikkeling die moet worden doorgezet als de coronacrisis voorbij is:
Merkwaardigerwijs leverde de coronacrisis een stortvloed aan bezienswaardige (digitale) solovoorstellingen op, van Hans Kesting tot een deel van Theater na de Dam. Die trend mag voortgezet worden.
Dossiers
