Een vluchteling, een adoptiekind, een rusteloze reiziger die het geluk achter de volgende berg hoopt te vinden. Voor al deze zoekenden is er behalve een plek van afkomst en een plek waar ze voor korte of langere tijd zijn terechtgekomen nog een derde plek, de denkbeeldige stad waar herinneringen en toekomstdromen samenkomen.

Er trekt een kleurrijke stoet vreemdelingen door het park. Duidelijk verschillend van elkaar, maar ze schijnen elkaar toch te hebben gevonden in deze statige mars. Ze lopen keurig in het gelid. Op hun hoofd dragen ze een stoel met zich mee. Een stoel is een meubelstuk om even op uit te rusten. Het kan een herinnering en daardoor ook een draagbaar vaderland zijn of zelfs een hotel. Een vluchteling vertelt ons dat hij via Turkije in Griekenland is aangespoeld. Daar wordt hij een café uitgeschopt waar hij wat water wil kopen. Op de vraag waar zijn hotel is wijst hij naar een stoel voor het station.

De gids van de locatievoorstelling Third Space heeft ons een koptelefoon aangereikt en leidt ons naar een open plek in het Amsterdamse Erasmuspark. Daar staat een stoelentoren van Babylon en een grote cirkel van lege fotolijsten. De mannen, vrouwen en kinderen die bij deze stoelen en achter de fotolijsten horen, komen als een magische truc van Hans Klok opeens tevoorschijn van achter de bomen en bosjes. Zij heten ons welkom in het centrum van een bedachte stad, die niet op de kaart staat. In het daaropvolgende uur vertellen ze ons hun verhaal over Bosnië, Syrië, Marokko en al die andere plaatsen waar ze om een of andere goede reden niet meer konden of wilden blijven.

Maar helemaal gelukkig zijn ze niet, want is dit het eindpunt van de reis of gewoon een tussenstop? Een meisje weet niet of haar echte naam wel bij iedereen goed zal vallen en noemt zich daarom vaak Rachel. Een volgende gaat de straat op en loopt dan een willekeurig persoon achterna om de stad te leren kennen, maar klampt zijn onwetende gids niet aan. En weer een ander heeft het gevoel dat hij van glas is en dat iedereen precies weet wat hij denkt.

De wandeling gaat verder. We komen de stoet van ontheemden weer tegen. Zij bieden ons hun stoel aan en draaien de rollen even om: zij bekijken ons aanvankelijk met argwaan, maar nemen ons in kleine groepjes toch mee naar uithoeken van het park waar ze ons zoete herinneringen toevertrouwen.

Margot Zwiers, artistiek leider van Achterdeberg Producties, die zich richt op maatschappelijk getinte voorstellingen, en schrijver Simone van der Steen hebben zich voor de voorstelling Third Space laten inspireren door het boek De onzichtbare steden van Italo Calvino. In dat boek laat de schrijver de ontdekkingsreiziger Marco Polo aan keizer Kublai Khan verslag doen van zijn reizen. Al snel ontdekt de keizer dat hij luistert naar beschrijvingen van plaatsen die zijn ontsproten aan de fantasie van Marco Polo.

Dit gegeven is voor Third Place vermengd met enkele wezenlijke vragen: ‘Wat als je geen huis hebt?’, ‘Kun je je wel thuis voelen als je de taal niet spreekt van het land waar je bent terechtgekomen?’ en vooral: ‘Hoe ziet de derde ruimte eruit die ligt tussen culturen, talen, landen, mensen, fantasie en werkelijkheid?’ Deze derde, hybride ruimte is gevuld met verhalen, herinneringen, spullen, muziek en dromen die nog een plek moeten krijgen.

Third Space is een indringende voorstelling, die toch ontspannen blijft. De spelers van 12 tot 50 jaar wringen zich letterlijk in allerlei bochten om hun verhaal over hun vertrek en het achterlaten van dierbaren kwijt te kunnen. Hun woordloze bewegingen, soms lieflijk, soms agressief, zijn een welkome aanvulling op de tekst. De overpeinzingen die ons via de koptelefoon in meerdere talen worden toegefluisterd hebben soms wel een erg esoterisch gehalte. Door het zalige weer en de prachtige omgeving dwarrelden ze daardoor regelmatig als een veertje de lucht in.

Foto: Ellen Kooi