Majlis Korthals (38) is al meer dan tien jaar werkzaam bij Hummelinck Stuurman. In 2020 werd ze mede-eigenaar en sinds enkele maanden draagt het theaterbureau ook haar naam en heet het Korthals Stuurman. Ondanks onzekere tijden is Korthals optimistisch en ontwikkelt ze veel nieuwe plannen, onder meer over allerlei ‘affaires’.
beeld Hedy Tjin
De post-corona situatie van theaters is erg onoverzichtelijk. Zo heeft de schouwburg in Arnhem geen financiële problemen, maar moest Parktheater Eindhoven in april tien mensen ontslaan. Overal zijn theaters minder voorstellingen gaan programmeren. Ingewikkelde tijden voor producenten. Korthals: ‘Het is complex, er zijn veel programma’s doorgeschoven en de ruimte is dus beperkt. De tournees zijn minder lang dan we gewend zijn. Voorstellingen als Lichter dan ik en Hoog spel kunnen alleen doorgaan dankzij een forse bijdrage van het Kickstartfonds. We zijn afhankelijk van wat we nog niet weten. Hoeveel stoelen verkoopbaar zijn en hoe lang de anderhalve meter nog blijft, is onduidelijk. Er zijn ook theaters die een wachtlijst aanleggen voor als de anderhalve meter losgelaten wordt. Sommige theaters verkopen kaartjes voor de komende drie maanden, sommige voor het hele seizoen. Per stad is de situatie anders. Ik wil graag optimistisch zijn maar het is soms wel lastig. Tegelijk wil ik dat we als sector vertrouwen uitstralen.’
Succesvolle collectieve afspraken
De commissie Scholten zette zich afgelopen jaar in voor collectieve afspraken tussen aanbod en afname. Korthals: ‘Zij hebben goed werk verricht waardoor veel discussies voorkomen zijn. Gelukkig hebben de meeste producenten en podia zich redelijk goed aan de afspraken gehouden.’ OCW had veertig miljoen gereserveerd voor steunmaatregelen voor vrije producenten maar er werd te weinig aangevraagd. Korthals: ‘Erg jammer, wij hopen dat de resterende dertien miljoen in een garantiefonds terecht komt, maar of dat ook gebeurt is onzeker. Wij zijn als theaterbureau de coronacrisis met enige moeite redelijk doorgekomen dankzij de verschillende steunmaatregelen. Maar straks houden alle steunregelingen op en het zou best kunnen dat er dan nog eens een grote klap komt bij de podia. We hebben het afgelopen jaar gezien hoe belangrijk kunst is, maar we zijn natuurlijk wel onzeker over de kaartverkoop. En stel dat er op termijn toch weer bezuinigd gaat worden dan krijgt de cultuursector weer een forse tegenslag.’
Ondernemen in de kunst
Korthals groeide op in Zeist en komt uit een theaterminnend gezin. Haar moeder nam ooit deel aan Cameretten. Thuis ging het gezin vaak samen zingen met Majlis aan de piano. Na het Utrechts gymnasium waar onder meer Casper Vandeputte, Xander van Vledder, Jan-Paul Buijs en Olivier Diepenhorst schoolgenoten waren, studeerde Korthals theaterwetenschap en bedrijfskunde en verdiepte zich daarnaast in cultureel ondernemerschap. Destijds was ze ook al actief op De Parade en Oerol waar ze Wende en Karina Kroft ondersteunde met productiewerk. In 2005 ging ze stage lopen bij Hummelinck Stuurman en is eigenlijk nooit meer weg geweest. ‘Na mijn afstudeerscriptie over ondernemen in de kunst zeiden Arjen en Diederik dat ik kon blijven als ik mijn salaris zou kunnen terugverdienen. Ik heb twee jaar lang samen met Diederik de verkoopgesprekken gevoerd tijdens de zogenaamde Bruisende Boekdagen, waarbij wij met een drietal collega-impresario’s artiesten aanbieden aan theaters. Ik heb daar heel veel van geleerd. En het was vaak ook een hilarische tijd. Diederik heeft veel humor en dacht altijd intensief mee met artiesten en was goed in het ontwikkelen van nieuw geschreven teksten. Arjen runt het bureau, maar bij hem borrelen ook altijd inhoudelijke ideeën, hij is erg gedreven, ook op inhoud en heeft lol in het ondernemen. En hij kan goed out of the box denken.’
Theaters met eigen projecten
Korthals ziet verschillende maatschappelijke tendensen die gevolgen kunnen hebben voor theaters. ‘We zien steeds meer mensen de stad uit trekken naar dorpen. Corona en de huizenprijzen hebben die beweging versterkt. Mensen gaan steeds meer hybride werken, eens per week op kantoor bijvoorbeeld en de rest van de week thuis. Meer mensen zijn lokaal gericht en kopen graag bij de groetenboer om de hoek. De bevolking raakt steeds meer gespreid over Nederland en daar moeten theaters rekening mee houden. Theaters buiten de Randstad zullen avontuurlijker worden, denk ik.’
Feit is dat steeds meer theaters met eigen projecten komen. Zo produceerde Theater Orpheus onlangs samen met Jori Hermsen een oorlogsdrama van Eli Asser over het Apeldoornsche Bosch en was De Nieuwe Doelen in Gorinchem betrokken bij de musical over Hugo de Groot. Korthals knikt. ‘Wij zijn dan ook blij met onze samenwerking met de Jonge Honden uit Zwolle die familievoorstellingen maken, maar ook op locatie werken. We sparren graag met ze en wie weet wat daar nog meer uit voortkomt. Ik ben daar enthousiast over.’
Ambitieuze projecten
Korthals is al een tijd aan het broeden op nieuwe, bepaald ambitieuze projecten. ‘Een daarvan is een trilogie van nieuwe toneelstukken over Nederland in strijd met water. We zijn in gesprek met toneelschrijver Koen Caris die ook Bonita Avenue bewerkte voor ons. Hanneke Braam gaat regisseren, het worden gedramatiseerde verhalen met vier of vijf acteurs die nieuwe Nederlandse stukken gaan spelen. Verder denk ik na over een voorstellingenreeks over de nieuwe wereldorde. China wil in 2049 een modern, socialistisch, welvarend land zijn. Het verwerft steeds meer macht met allerlei bedrijven die bijvoorbeeld bepalen welke boten op zee mogen varen of welke apparatuur we gebruiken bij grenscontroles en ze bezitten steeds meer vastgoed. Het lijkt wel alsof we in Nederland, maar ook elders, steeds meer macht uit handen geven. Waarom is bijvoorbeeld een energiebedrijf als NUON verkocht aan het Zweedse Vattenfall? Steeds meer bedrijven raken in buitenlandse handen. Waar gaan we dan naar toe met Nederland? Wat is óns plan? Na een eerste productie over China volgt een voorstelling over Rusland en deel drie gaat over de Verenigde Staten. Ik zie dit project in de toenemende trend van wat met een lelijk woord infotainment heet. Maar het drukt wel precies uit wat ik voor ogen heb: een kruisbestuiving tussen college, cabaret en toneel. De cast kan een mix zijn van acteurs, nieuwslezers en cabaretiers. Er zijn veel thema’s die zich lenen voor theater. Vaak zijn het affaires. De toeslagen, natuurlijk maar ook de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden is prikkelend. Probleem is dat dit nu actueel is, maar over een of twee jaar misschien veel minder.’ Snel produceren is sinds corona belangrijker geworden. ‘Klopt. Wij ontwikkelen ook nieuwe concepten waarbij we flexibeler zijn zoals het klapstoelkabaret. Maar voor het maken van toneel heb je toch echt een lange voorbereidingstijd nodig. #MeToo is natuurlijk ook een groot onderwerp. We zijn bezig geweest met #Lolita, een tekst van Sophie Kassies met onder meer Jeroen Spitzenberger, Xander van Vledder en Nettie Blanken. We konden de voorstelling niet voldoende verkopen om het te gaan maken. Erg jammer.’
Meer dan een boekbewerking
Met diversiteit heeft de producent tot nog toe weinig succes behaald. ‘Helaas ja. Plannen voor een enscenering van Dubbelspel van Arion zijn niet van de grond gekomen, vanwege te weinig interesse van theaters. Misschien wagen we nog eens een nieuwe poging. We hebben een optie op de rechten van het boek van Lale Gül. We denken nog na over hoe we een mogelijke bewerking zouden willen aanpakken. We proberen altijd iets meer te doen dan simpelweg van een boek theater maken. Janine Brogt bedacht ooit dat de hoofdpersoon van Kom hier dat ik u kus door twee acteurs gespeeld kon worden. In De ontdekking van de hemel was Mulisch zelf een personage. Bonita Avenue is geschreven vanuit het perspectief van verschillende personages, de toneelbewerking is bezien vanuit de vader.’ En dan vergeet Korthals nog Turks fruit te noemen, waarbij de bewerking veel meer vanuit het vrouwelijk perspectief is gemaakt wat een verrassende, veelgeprezen voorstelling opleverde die geselecteerd werd voor het Theater Festival.
Enorme energie
Het werk van Korthals vraagt veel tijd en energie. Met drie jonge kinderen en drie tot vier theaterbezoeken per week vraagt dat veel organisatie. ‘Mijn man en ik doen veel samen en we hebben vaste afspraken over oppassen. Het is pittig, maar ik ben nu eenmaal erg dol op wat ik doe en daar heb ik veel voor over. De tijden zijn lastig, maar dat is ook enerverend. Plannen maken geeft veel voldoening. Ik was onlangs bij een overleg van de Vereniging van vrije theaterproducenten en vond het geweldig om daar bij iedereen weer die enorme energie te ervaren. Iedereen heeft er veel zin in, wij ook. We gaan ervoor.’
Van begeleiden tot produceren
Hummelinck Stuurman is al ruim 35 jaar een vaste waarde in het Nederlandse theaterleven. Het bureau dat nu dus Korthals Stuurman heet, produceerde nieuwe Nederlandse toneelstukken van bijvoorbeeld Ger Thijs en Frank Houtappels, maar ook gewaardeerde bewerkingen van Couperus en is daarnaast impresario voor een aantal cabaretiers. Historisch is Going to the dogs uit 1986 een stuk van Wim T. Schippers met herdershonden in de Stadsschouwburg. De afgelopen tien jaar zijn ruim veertig nieuwe producties ontwikkeld: boekbewerkingen, filmbewerkingen en nieuw geschreven teksten.
Dossiers
