In het zonlicht trekt de carrousel van Geert Hautekiet als vanzelf de aandacht. De tent lijkt opgebouwd uit koperplaten met groene oxidatievlekken, maar wie dichterbij komt ziet dat het deels ook bedrukte doeken betreft. Daarbinnen met gerecycleerd hout gebouwde mechanische vertelmachines: automata. De bezoeker ziet ze aan zich voorbij komen als in een peepshow. Elke vertelmachine biedt een eigen verhaal, maar gezamenlijk zeggen ze zoveel meer.

Meer dan twee jaar werkte Hautekiet aan deze machines, die naar eigen zeggen vijftig moest worden om zijn liefde voor primitieve kunst en het vertellen van verhalen te kunnen combineren met zijn ervaring als industrieel ontwerper en theatermaker. Allereerst valt op hoe ingenieus de automata in elkaar steken. De toeschouwer draait aan een hendel en wekt ze zo tot leven, ziet hoe de verschillende tandwielen in elkaar grijpen.

De beelden die Hautekiet oproept zijn zonder uitzondering ijzersterk. De gevolgen van klimaatverandering vangt hij in een enkel beeld van een ijsbeer op een wiebelende ijsschots. Een schots die wiebelt omdat die door mensenhanden in beweging is gebracht. De vluchtelingenproblematiek wordt op eenzelfde rake wijze verbeeld middels een man en vrouw die meteen aan Jozef en Maria doen denken. In ‘Living apart together’ zijn twee vogels in een kooi te zien, met de rug naar elkaar. Een ei beweegt heen en weer tussen beide vogels en wie goed kijkt ziet daarop een portret van beide vogels samen. Een even treffend als pijnlijk beeld voor hoe kinderen van ouder naar ouder gaan, terwijl die niet meer met elkaar praten.

Andere automata bieden ruimte voor meerdere interpretaties. Zo toont ‘Het einde van de maand’ een man die de handen voor zijn gezicht slaat, maar zonder kennis van de titel roept dit beeld vooral de wanhoop op die menigeen voelt bij de thema’s die andere automata tonen. Is het vliegende Jezusbeeld hoopvol of juist wanhopig stemmend? Een glimlach levert het portret van Hautekiet zelf op, waarbij de toeschouwer zijn handen laat bewegen: ‘There is more in life than just work. But as my work comes to life, I hope you can enjoy it.’

Als geheel biedt Automata Carroussel vooral een blik op de wereld buiten deze peepshow die vele malen langer resoneert dan de elf minuten waarin de mechanische vertelmachines passeren.

Foto: Jean Philipse