In drie korte muziektheatervoorstellingen reflecteren jonge makers tijdens het tweede deel van de Winterkaravaan – vanwege corona hartje zomer te zien – op zingeving en ethiek. Hoe geef je betekenis aan het bestaan, hoe verhouden pogingen tot bewust(er) leven zich tot hypocriete keuzes in de praktijk van het dagelijks bestaan en wat blijft er over van authenticiteit in een wereld die maakbaarheid en perfectie predikt?
Interessante thema’s, die door de drie jongemakerscollectieven vooral door de uitgesproken vorm tot boeiende theaterimpressies hebben geleid. Inhoudelijk blijven de drie voorstellingen, die spelen op verschillende locaties in een leegstaande drukkerij aan de rand van Alkmaar, enigszins aan de oppervlakte.
Eenvormigheid van perfectie
In Fixed Kids neemt het publiek plaats in een futuristisch laboratorium, dat de ultieme maakbaarheid predikt: ongeboren kinderen kunnen tot in details ‘geprefabriceerd’ worden naar gelang de wensen van de ouders. Hier, in de Fixed Kids-biotoop, kan je kind ‘de perfecte versie van zichzelf worden’: onderdeel van een generatie zonder enige aanleg voor ziektes, die niet angstig is aangelegd en geen extreme haatgevoelens koestert. Wat wil je als ouder nog meer? ‘Let’s fix these kids’, zingt het driekoppig ensemble met plastic enthousiasme.
In meerstemmig muziektheater nemen Jip Warmerdam, Matthijs Rijsdijk en Veronique Post, die gezamenlijk collectief De Saturners vormen, in deze dystopische voorstelling de toeschouwer mee in de verschillende fases vanaf de bevruchting, waarin de identiteit van het kind steeds meer kan worden beïnvloed. De indirecte vraag die het collectief stelt is wanneer perfectie leidt tot eenvormigheid en gebrek aan authenticiteit. Zijn de gebreken en imperfecties waar we in het dagelijks leven zo mee worstelen, niet juist datgene dat ons eigenheid geeft?
Een boeiend vraagstuk dat nog weinig diepgang krijgt in deze korte etude op de Winterkaravaan. Collectief De Saturners imponeert met hun beeldende en muzikale theatertaal, daarmee scheppen ze een spannend dystopisch beeld, waarvan je hoopt dat ze dat beeld in een mogelijke uitwerking van dit project zelf kritisch bevragen. Daarin is nog een spannend en meerduidig spanningsveld te ontginnen.
Hysterie en hypocrisie
Iets vergelijkbaars geldt voor het uitbundige, en daarmee ook enigszins wijdlopige Wasteland van Márin Kroon, Esther de Haas en Sannah Aukes van Collectief TROJKA. Hun ‘ode aan de mode’ is een duidelijke satire waarin koopverslaafd Nederland naar hartenlust geparodieerd wordt. Ook bij hen blijft de voorstelling op afstand.
Hun parodie geeft met smaakvol plezier de uiteenlopende verschijningsvormen van hypocrisie van de semi-bewuste Nederland vorm, die zich erin gespecialiseerd heeft om andermans leed voor zichzelf recht te praten (over de armzalige arbeidsomstandigheden binnen de kledingindustrie in landen waar goedkoop geproduceerd kan worden varieert dat van ‘Ook wel goed dat ze tenminste werk hebben’ tot het nóg gemakzuchtigere ‘Ik denk dat het wel meevalt, hoor’).
In een energieke hak-op-de-tak-montage focussen de makers vooral op de hysterie, en scheppen daarin weinig verstilling. Het resulteert in een aantal mooie beeldende vondsten (bijvoorbeeld de sequentie waarin alle kleding bestaat uit dezelfde meterslange lap grijze stof – als treffende metafoor voor de eenvormigheid van de mode-industrie), maar gaat nergens de diepte in.
Het onverklaarbare omarmen
Veel soberder van opzet is de solo Het nieuwe geloof van theatermaker Maarten Hopman, in regie van Jasper van Hofwegen. In een banaal-poëtisch, meanderend relaas gaat Hopman op zoek naar bouwstenen waarop hij zijn bestaan kan vormgeven, in een verder van moraal verstoken millennialwereld vol scepsis en Netflix.
Hij wendt zich tot een Skype-priester en vindt zichzelf vervolgens daadwerkelijk terug in een klooster. Hopman is een aimabele theaterpersoonlijkheid die met zijn sympathieke uitstaling en een aantal fijne liedjes het publiek moeiteloos om de vinger windt. Het nieuwe geloof is een mooie mini-coming-of-age over een jongen die in al zijn pogingen om alles om zich heen te verklaren, uiteindelijk het onverklaarbare omarmt.
Gezien: Winterkaravaan (de blauwe collectie), 2 juli 2021, Alkmaar. Lees hier het verslag over de drie voorstelling in ‘de groene collectie’ van de Winterkaravaan 2021. Foto Fixed Kids: Moon Saris
Dit jaar streek de Winterkaravaan, het jongemakersprogramma van zomerfestival Karavaan, neer in het piepkleine plaatsje Zuidschermer (655 inwoners). De stilte en verlatenheid van de omgeving versterkt de kracht van de prille voorstellingen, die letterlijk als lichtpuntjes in het donker fungeren. (meer…)
In de week waarin Nederland de eerste landelijke tropische dag van het jaar noteerde, vond na meerdere uitstelrondes eindelijk de Winterkaravaan plaats. Drie afwisselende voorstellingen van gretige jonge theatermakers zorgen voor een fijne editie. (meer…)
Mijn exemplaar van de Dikke van Dale (toegegeven, niet de laatste 15e editie maar de vorige) kent het woord groeizucht niet. Als ik het googel krijg ik een artikel uit de Telegraaf van 25 april 2017 over ‘de reiziger die slachtoffer is van de groeizucht van Schiphol’ en een pagina van de Turing Foundation uit 2016 waarop valt te lezen dat het gedicht Groeizucht van Bernadette Stom de derde prijs van tweeduizend euro heeft gewonnen. (meer…)
Voor de derde keer presenteert Festival De Karavaan de Winterkaravaan, ditmaal in het gebouw van een voormalige krantendrukkerij in Alkmaar. Vijf geselecteerde jonge theatermakers die niet langer dan vijf jaar zijn afgestudeerd presenteren een voorstelling van ongeveer twintig minuten. Opvallend is dit keer het performance-achtige karakter dat veel voorstellingen kenmerkt. (meer…)
