Moby Dick

In Moby Dick – het concert is het vuistdikke metafysische boek  van Herman Melville ingedikt tot vijf muziektheater-monologen. Aan het eind gaan we allemaal kopje onder.

Het is een mooie mix in het spelen geworden. De tot zwarige gründlichkeit en krachtige performance neigende Duitse toneelspelers, zoals de prachtige Bochumer acteur Werner Strenger (Kapitein Ahab). De wat lichtvoetiger Nederlandse toneelspelers, zoals Reinout Bussemaker, die de man in het kraaienest vertolkt. En tussen hen in Therese Dörr, een sirene uit het Ruhrgebied. Haar Moby Dick is geen vervaarlijk monster maar een schikgodin van de zee, de verdierlijking van het verleidelijk noodlot van alle zeelieden. Onder hen weeft de muziekformatie TRACK een muzikaal tapijt van tonen en geluiden waarin het kraken van de masten, het woeden van de storm en het fluiten van de potvis lijken gemengd. Ziehier de ingrediënten voor de voorstelling Moby Dick – het concert, een coproductie van de Leidse Veenfabriek van Paul Koek c.s. en het Schauspielhaus Bochum van Anselm Weber.

De tekst is van Peter Verhelst, die het reusachtige en rijke boek van Herman Melville heeft geconcentreerd in vijf grote alleenspraken waarvan het thema steeds is gekoppeld aan de positie die de individuen hebben op het immense schip. Bussemakers kraaiennestman heeft vanuit zijn zwiepende hoge positie zicht op de mens tussen hemel en aarde en filosofeert daarover. De stuurman houdt zich krampachtig vast aan getallen om de koers te bepalen en zo greep te krijgen op zijn wereld, op dé wereld.

Daaronder heeft de muziekformatie TRACK (slagwerk, piano, sounddesign, gitaar) een enerverend meanderende en hakkelende golfslag van muziek gelegd, die zorgvuldig lijkt georkestreerd en tegelijkertijd ook ter plekke lijkt te ontstaan. Ik heb er niet voor doorgeleerd hoé ze dat doen, maar ze doén het. Het lijkt verrassend veel op jammen. Dat hoge improvisatiekarakter heeft het ook zeker. Verder viel mijn bek er vooral wagenwijd van open: energiek, sterk, vet, een vol geluid. De muziek illustreert niet maar beweegt mee met de vertelling.

De bühne van Theun Mosk, in prachtig blauw, met het patrijspoortzicht op een oneindig universum, transformeert tegen het einde in de onderwaterwereld aan gene zijde, waar Moby Dick heerst als een melancholieke natuurcatastrofe. Het podium, ondertussen veranderd in een dadaïstische chaos, komt via een eenvoudige truc uit de speelgoedwereld onder water te staan. Wij zinken mee in de diepte met Ahab en zijn mannen.

Foto: Thomas Aurin