Frascati Producties dreigt aankomende zomer te stoppen. Een van de belangrijkste productiehuizen van het land kreeg afgelopen zomer een positief advies van de Raad voor Cultuur, maar geen geld wegens onvoldoende budget in de Culturele Basisinfrastructuur (BIS). Ook het coronasteunpakket biedt geen structurele oplossing. Een aantal recensenten neemt het op voor het productiehuis en deelt hun hoogtepunten.

Annette Embrechts:

Een hypnose op acht paar sportschoenen… misschien niet toevallig dat The Dog Days Are Over van Jan Martens in 2014 mede geproduceerd werd door Frascati Producties en DansBrabant – twee partijen die in de knel komen door stupide gegoochel van de minister met rijkssubsidie voor talentontwikkeling (DansBrabant als een van de steunpilaren onder PLAN Brabant). Acht dansers leverden zes jaar geleden in maart een adembenemende uitputtingslag van 65 minuten door volledige controle over hun ademhaling. Ze droegen niets bij zich, alleen zichzelf. Overleven op sprongkracht.

The Dog Days Are Over werd de doorbraak van choreograaf Jan Martens. Cherish Menzo sprong mee, vers vanaf de opleiding, Connor Schumacher was understudy. Moeten we nog meer namen noemen?

De beroemde Amerikaanse portretfotograaf Philippe Halsman zei ooit: ‘Vraag iemand te springen en je ziet zijn ware gezicht.’ Wie springt, bevindt zich in het hier en nu. Toe Tweede Kamer, spring. Nu de minister niet van de grond komt.

Marijn Lems:

Eén enkele voorstelling uit het archief van Frascati Producties uitlichten is eigenlijk onmogelijk. Dat komt omdat Frascati vooral zo uitblinkt in de de manier waarop het productiehuis ruimte geeft aan sterk verschillende, unieke stemmen in het theaterlandschap, waardoor ik bijna ieder jaar wel weer een nieuwe maker ontdekte van wie ik steil achterover sloeg. Het razend intelligente spel met haar eigen idealen dat Marjolijn van Heemstra speelde in Family ’81 en Mahabharata, de vervreemdende werelden van Davy Pieters in The truth about Kate en Made in here, de mythologische autobiografieën van Naomi Velissariou in Mr. Jones en A tragedy (simplified), de steeds scherpere afpelling van culturele identiteit van het Frascati-oeuvre van Sadettin Kirmiziyüz, de hypnotiserende deconstructie van het popidool in Marijn Brussaards Forever Young, de existentieel-aburdistische taalkastelen van Jan Hulst & Kasper Tarenskeen, de feministische powerperformances van Florentina Holzinger, de slinkse speldramaturgieën van Emke Idema, de controversiële publieksvalstrikken van Julian Hetzel, de poëtische en kwetsbare manier waarop Kim Karssen en Florian Myjer de strijd aanbinden met het verleden en de schaamteloze romantiek van Charli Chung: wie kan daar uit kiezen? Deze makers zijn zo toonaangevend geweest, zo ontzettend zwaarwegend voor de ontwikkeling van het Nederlandse theaterveld, dat ik me het hele theaterveld zonder hen niet eens kan voorstellen. Het is echt onwaarschijnlijk dat zij allemaal door één en hetzelfde productiehuis zijn ondersteund, but here we are: Frascati Producties is onmisbaar voor de Nederlandse podiumkunsten. Punt.

Sander Janssens:

In mei 2015 zag ik in Frascati 3 de solovoorstelling Hulp van Anoek Nuyens. Het was haar eerste werk bij Frascati Producties en het ging, nou ja, over hulp. En wat dat eigenlijk is: helpen.

Op dit moment speelt Nuyens, samen met onder andere Rebekka de Wit, de voorstelling De zaak Shell – het is haar afscheidsvoorstelling bij het productiehuis (en dus hopelijk niet de afscheidsvoorstelling van het productiehuis). De zaak Shell is het resultaat van meer dan twee jaar onderzoek en tussenpresentaties, van aandacht, engagement en tijd. Want dat kan, daar in de Nes.

Hulp begaf zich – zoals al Nuyens’ theaterwerk dat doet, bleek vervolgens – op het snijvlak van theater en journalistiek. Ik was destijds onder de indruk van haar ingetogen, transparante vorm. Ze maakte het zichzelf moeilijk en imponeerde met inhoud. Geen theatrale opsmuk, niks om je als jonge theatermaker achter te verschuilen, alleen zijzelf, wat videobeelden en bulk archiefmateriaal: een kubieke meter aan kartonnen mappen, oude ordners en vergeelde kaarten.

Nuyens toont hoe de uren tussen 8 en 10 en een paar vierkante meter aan theatervloer bij uitstek tijd en ruimte zijn om gezamenlijk iets te bevragen. In Hulp was dat hoe je medemenselijkheid en goede bedoelingen in de praktijk brengt. Dat was nog niet zo makkelijk, bleek. Nu, vijf jaar later, onderzoekt ze hoe we hoop kunnen houden terwijl de aarde om ons heen op instorten staat. Het mag duidelijk zijn: meer dan ooit hebben we theatermakers nodig die dit met ons willen en kunnen onderzoeken. Jonge mensen die zich zorgen maken en dat hardop willen doen. En dus hebben we ervaren productiehuizen nodig, voor makers die nog niet ervaren zijn. Productiehuizen die aandacht, engagement en tijd kunnen en durven faciliteren.

Margriet Prinssen:

Uit de schier eindeloze reeks Charli Chungs uitbundige Don Caravaggio, niet voor niks bovenaan alle ‘the best of’-lijstjes van 2019. ‘Een fantastische uitbundige voorstelling ‘over de ontembare levensdrift van een kunstenaar en de duistere onderkant van de menselijke ziel. Een ode aan de ware vrijdenker, een tirade tegen tradities en nostalgie, een oproep tot verandering, volhouden en blijven schreeuwen. Kan kunst leiden tot verheffing of zelfs verlossing?’ Nieuw, verrassend en inspirerend theater.

En Florian Myer en Kim Karssen, met Oorlog en Vrede, Sadettin Kirmiziyüz, Marjolijn van Heemstra, Laura van Dolron, zoveel bijzondere makers.

Als ik er maar 1 mag kiezen, dan misschien de laatste omdat ik daarin al een oproep gedaan heb: De zaak Shell (2020) van Anoek Nuyens en Rebekka de Wit een geweldig voorbeeld van een geslaagde politieke voorstelling.

Ten slotte: Frascati Producties moet dus echt blijven: omdat zij een unieke positie innemen in het theaterlandschap, omdat zij een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van nieuw talent en om dit soort voorstellingen te kunnen maken; theater dat je van hoop vervuld de zaal doet uitgaan.

Kester Freriks:

Wat ik zoal niet zag door de theaterseizoenen heen aan wervelend, eigenzinnig, enerverend, baanbrekend en verrassend theater door Frascati Producties: het is een ongelooflijke rijkdom. Tal van voorstellingen komen terug in de herinnering, en een daarvan is Don Caravaggio(2019) van de jonge regisseur Charli Chung (1995). Chung durft het aan om twee zeventiende-eeuwse vrijdenkers en romantisch-decadente, rebelse geesten aan elkaar te koppelen: de zedeloze rokkenjager Don Juan en de barokke kunstschilder Caravaggio. In de titel van de voorstelling komen beide samen. De voorstelling is een ode aan het theater waarin even vernuftig als fantasierijk geput wordt uit alles wat theater tot een zo levendige kunstvorm maakt. Pruiken, verkleedpartijen, gewiekste schmiere, overdaad maar onder dit alles schuilt de bittere ernst van de vraag naar identiteit. Draagt Don Juan achter het erotische masker niet een grote eenzaamheid? En is de extatische schilder Caravaggio niet veel eerder een door demonen en nachtmerries geplaagde man? Het zijn belangwekkende vragen die Chung oproept in een niet te vergeten voorstelling.

Rosalie Fleuren:

Er zijn zo veel prachtige voorstellingen geweest. Ik denk nog vaak terug aan TA-2 Bruid in de morgen in regie van Maren Bjørseth (2014). Nu nog haal ik me het dromerige decor en het grappige overdreven gedrentel van Camilla Siegertsz gemakkelijk voor de geest. Voor deze verse pre-master Theater Studies was het een van de eerste goede en bovendien verrassende ervaringen met repertoiretoneel – verschrikkelijk belangrijk. De jaren erop was ik vrijwel elke week in Frascati te vinden.

Mia Vaerman:

Zonder Frascati was er nooit dat waanzinnig goeie stuk van Charli Chung gekomen: ‘Don Caravaggio’. Ik weet nog hoe we in een klein achterafzaaltje plaatsnamen – met enkele juryleden vanuit Brussel afgezakt op aanraden van ikweetnietmeerwie. En we werden en bloc verliefd op de voorstelling. Zoveel jong en zinnig talent, vanuit het niets opgestaan, leek dat voor mij. Het geniale personage Don Carravagio – een samensmelting tussen twee historische (fictie en non-fictie) figuren, Don Juan en de Italiaanse barokschilder – leek zelf uit het brein van een al even razend getalenteerde jonge theatermaker te zijn ontsproten. Het spel, de verbluffende esthetiek, de sublieme dialogen: het was een revelatie waar we met de jury unaniem voor vielen. Vooral dat onverwacht samengaan van het aftands zaaltje en de overdonderende weelde en speeldrift werkte extra bedwelmend. Daar heb je zulke plekken voor nodig: waar iets nieuws en onverwachts kan gebeuren.

Evelyne Coussens:

Er zijn maar weinig theatervoorstellingen die écht blijven hangen, of op onverwachte momenten in je leven opnieuw opduiken. Deze zomer, tijdens de ondraaglijk hete dagen, fietste ik naar huis toen er een onverwachts onweer losbarstte. De hemelsluizen gingen open en de regen viel als een waterval over me heen. Het was een rare periode: twee maanden ervoor was mijn moeder gestorven, de eerste coronagolf was net wat geluwd, ik voelde me door alle gebeurtenissen verweesd en emotioneel. De ervaring van het bijna warme water op mijn verhitte lijf was zo sensitief dat er iets mee-ontwaakte: een overweldigend gevoel van leven, een verpletterend besef van stomweg in leven te zijn, te ademen, bloed door je aderen te voelen stromen, alsof je daar plots op een microniveau een bewustzijn over krijgt. En hoe wonderlijk dat eigenlijk allemaal is. Tegelijkertijd zie ik Hannah De Meyer voor mij, op het magistrale hoogtepunt van haar voorstelling new skin, op dat precieze moment van hergeboorte, waar ze roept: ‘To live! To live!’ En ja: ik heb het ook uitgeschreeuwd. Heel theatraal allemaal, maar voor mij zo ongeveer het dichtste dat theater ooit bij het echte leven kwam. :-)

Foto: Don Caravaggio van Charli Chung, Bas de Brouwer