Houten stoelen staan rug aan rug op een betonnen werkterrein. Loodsen eromheen en aan de overkant van de straat waait witte rook uit de schoorsteen van de Norit Fabriek te Klazienaveen. Dit is hard en ruig Nederland, voormalige veenkolonie, nu bestempeld als ‘krimpgebied’ waar voor de jongere generatie geen toekomst is. Hoge misdaadcijfers, coma-zuipende jeugd. Nederland heeft zich afgewend van de voormalige Drents-Groningse Veenkoloniën.
Het locatiegezelschap Peergroup uit Drenthe trekt zich het lot aan van deze oostelijke streek van die provincie. De misdaadcijfers onder de inmiddels vijfde generatie veenarbeiders zijn hoog. In de voorstelling Het verdwenen Veen toont de groep engagement met de toekomst van Klazienaveen en omstreken, net zoals in 2012 Van mond tot mond rondom de veenkolonie van Valthermond.
Nu is gekozen voor het fictieve dorp Altijdalgeweten, dat zijn 129-jarig bestaan viert. Slechts twaalf mensen verblijven in de nederzetting. Iedere jongeman of jonge vrouw die wegtrekt kon weleens de genadeklap vormen. En dat gebeurt. Terwijl burgemeester en de dichtende dorpsopa ronkende woorden spreken over het unieke dorp en de innige saamhorigheid tussen de hardwerkende kolonisten van toen en nu komt een opstandige jongeman op. Hij wil weg uit het dorp, danst wilde disco met de meiden, gaat zich te buiten aan bubbels en komt in heftig verzet. Zelfs scheldt hij de grenswachters uit. Zijn beledigingen aan het adres van de burgemeester komen hem op een proces te staan. De koningin bezoekt Altijdalgeweten om een kanaal te openen, het Koning Willem-Alexander Kanaal, maar de opstandige jongeman bederft het feest.
Mooie thema’s, grote verhalen. Een voorstelling als community art met plaatselijke deelnemers als het Veenkoloniaal Orkest en de Norit Personeelsvereniging ‘Hobbyclub Purit’. Maar het werkt niet. De lijst van medewerkers is indrukwekkend, maar niemand lijkt zich te bekommeren om artistieke kwaliteit, spelregie en dramaturgie. De komst van de koningin is in artistiek opzicht rampzalig; haar rol is nauwelijks meer dan een karikatuur. Toeschouwers zijn zelf de bewoners van het dorp en ze mogen zich, als in het ouderwetse vormingstheater van Proloog, bemoeien met het oordeel over de opstandige jongen. Dat hij aan het slot een ambtelijke ketting krijgt omgehangen is volkomen bizar. De verhaallijn erheen is warrig en onduidelijk. Dat er streekeigen hapjes en drankjes worden geserveerd verhult een zwakke dramaturgie.
Vreemd is ook de taal: de opstandige jongeman zegt dat ‘water is als droog stof / beide trekken het licht aan’. Dit is niet eens poëzie, het is zomaar een vondst. De Peergroup is artistiek gezien diep aan het vallen. Geweldige voorstellingen als bijvoorbeeld Strakstuk van Sjoerd Wagenaar met een uitgekiende kracht en geweldige energie zijn alweer van meer dan tien jaar geleden. Er zit iets zelfgenoegzaams en gemakzuchtigs in Van mond tot mond en nu dan Het verdwenen Veen. Elke vondst en elk lied krijgt zonder enige artistieke afweging een plek. Iedereen mag meedoen, daar is niets op tegen. Maar de toeschouwer kijkt wel naar een onontwarbaar en rommelig geheel.
De Peergroup zou zich eens goed moeten bekommeren om de aloude wetten van het theater als samenhang, innerlijke logica en compositie. Het mooist is het lied gezongen door oma over haar herinneringen. Met prachtregels over een meisje aan de waterkant in de lente. Is er iets met dat meisje gebeurd? Waarom is dit een herinnering die beklijft? De toeschouwer blijft voortdurend in het ongewisse. Jammer, en vooral: slecht gemaakt, Het verdwenen Veen.
Foto: Dinanda Luttikhedde
Henry Alles
Merel van Dijk
Elles Kiers
Dinanda Luttikhedde
Sanne Verkaaik
Boudewijn Koops
Floris Maathuis
Nico Wijnberg
Emma Knol
Marieke Splinter
Rixt Smits
Freja Roelofs
Laurens Gras
Lennart Bakker
en anderen
Meer info over deze voorstelling op Theaterencyclopedie.nl
data van Theatercollectie: Allard Pierson/Stichting TIN
Op een boomstronk ligt een gevlekte jaguar te slapen. Terwijl het publiek binnendruppelt, beweegt hij af en toe zijn staart of kop. Wanneer het zaallicht uitgaat, rekt hij zich uit met een imposante brul en rent door het woud. Kinderen én volwassenen in het publiek zijn op slag betoverd. (meer…)
Nick Steur (1982) doorliep de opleiding tot theatraal performer in Maastricht en zoekt sindsdien consequent het grensgebied op tussen theater en beeldende kunst. Zijn meest recente performance A piece of time werd zowel door de jury van de Nederlandse BNG Nieuwe Theatermakersprijs als door die van het Vlaamse Cricuit-X geselecteerd. Marijn Lems analyseert de kracht […]
Kinderspelletjes, melancholie, liedjes van toen en van later en uit zijn jeugd: de nieuwste show van Herman van Veen grijpt terug op zijn recente cd Kersvers. Maar ook gaan we opnieuw met hem mee naar Rozegeur maneschijn en Liefde van later. Met het openingslied Hier is het geweest zetten Van Veen en zijn groep muzikanten […]
Het stadion met de mooiste naam van Nederland staat sinds een jaar weg te kwijnen. Met het faillissement van Sportclub Veendam kwam er ook een einde aan de roemruchte historie van Langeleegte. Nooit meer hoefde een club vanuit de rest van Nederland die barre tocht naar de Veenkoloniën te ondernemen, daar waar de zandstormen over […]
De voorstelling is koud begonnen of het eerste lijk valt reeds te betreuren. Het is nota bene de burgemeester van Hoogezand-Sappemeer zelf die het loodje legt. Is dat nu de dank die hij krijgt voor het beschikbaar stellen van een stukje gemeentegrond? Zonder aanleiding keihard afgeknald worden? Excuses volgen snel. Het was niet de bedoeling. […]
Smaakverschillen bestaan, gelukkig maar.
Een recensie is natuurlijk een waarde oordeel van de recensent, maar is een waarde oordeel van een journalist die de boodschap van het stuk niet begrepen heeft wel waardevol?
Deze recensie doet sterk vermoeden dat de recensent het inzichtvermogen om het moraal van het verhaal te snappen, niet bezit.
En hoe zit het met het alom belangrijkste journalistieke punt van recensie? De stem van het volk, ook wel bekend als vox populi(voxpop onder journalisten).
Wanneer de bezoekers, die uit alle hoeken en gaten uit het land zijn gekomen, de voorstelling “geweldig”, “verrassend” en “prachtig” vinden; doet de mening van de recensent er dan nog toe?
Een recensie is een kritische beoordeling, dat mensen doet aanzetten tot een bepaalde actie, of niet.
Maar is publiek niet ook kritisch tegenover alles en iedereen dat zijn of haar smaak niet betreft?
Een aantal kritische punten op een kritische recensent, is dat dan een recensent-recensie?
Zoals ik deze recensent recenseer als een subjectieve journalist die het een en ander nog kan leren.
Zoals de voxpop uitvoeren ( wat de meeste journalisten tot vervelens toe uitvoeren, maar het leukste van alles vinden).
Vreemd is ook de taal: het verkeerd gebruik van hoofdletters, de tangconstructies, en daarmee ook verkeerd gebruik van interpunctie.
Het aanhalen van de opkomst van de koningin in het stuk. Natuurlijk niet raar voor een journalist die voor een krant werkt waarvan het eerste nummer “De Oranje-Bode” heette.
Menig toeschouwer van Het Verdwenen Veen heeft de voorstelling als amuserend, verrassend en verhelderend ervaren. Is dat niet het belangrijkste aspect van een avondje uit?
Net als Mond tot Mond, de voorstelling van vorig jaar. Vrolijke, lachende mensen die heerlijk aan het smullen waren van het lekkere eten en genoten van het fantastisch amuserende theater wat zich afspeelde. Ik haal aan: de ietwat ordinaire (maar dat wil Nederland. Het Nederland waarin de Telegraaf meer lezers heeft dan de Trouw) Sugar Lee Hooper-act.
Ge-wel-dig! Aldus de gierende toeschouwers.
Net als bij Het Verdwenen Veen waarin prachtige zang, dans en spel de combinatie aanvoeren van een goed samenhangend én echte Peergroup voorstelling. Zo kent het publiek het en zo wil het publiek het. Ik wel in ieder geval.
Ik heb genoten, Peergroup bedankt!
De droogste stof gedraagt zich als water
Dat wat het licht volledig opzuigt en tegelijk verstuift als lucht is tam
En wacht
Om weer op te gaan
In jou, in mij, in ons
Zwart is sterk, wit is zacht
Wij zijn opgebouwd uit koolstof en water
De kop van de recensie is vrijwel 1op1 te kopiëren naar de recensent. Immers gaat het bij een recensie niet om de ervaring en beleving van de toeschouwer? Volgens mij hebben zij genoten en sprak ‘het verdwenen veen’ tot verbeelding en verbondenheid.
De inhoud vd recensie zegt mi. meer over de recensent dan over de voorstelling. Voorbeelden; Verbeeldt het commentaar op de houten stoelen de hunkering naar het pluche en impliciet naar een salonrecensie?, de negatieve artistieke beoordeling geeft blijkt van stilstand in creativiteit en het onvermogen tot verdieping in locatietoneel en de basis filosofie v.d. Peergroup”graven waar je staat” en participerend theaterbezoek.
De behoefte een artistieke beoordeling en dramaturgische analyse dient mi. in dialoog met de acteurs en regisseur Henry Alles plaats te vinden, terwijl publicitaire recensies in de basis de ervaring van de toeschouwers dient te hebben. Dit als uitgangspunt nemende slaat deze recensie de plank volkomen mis, is het mosachtig van de ervaring van het publiek en leidt, als de beste man niet op past, tot een niet te stoppen vrije val…..