Wat te doen als je festival vanwege de coronacrisis niet kan doorgaan? Althans, niet in de vorm die je gewend bent. Geen opeengepakte bezoekers in een tentje of container, geen goed gevulde schouwburg- of vlakkevloerzaal, geen festivalhart, geen gezellige busritjes naar locaties in de buitengebieden. Op zoek naar wat dan wèl kan maakt Theaterfestival Boulevard deze zomer Afzender Boulevard, een programma met werk dat mensen in deze tijden van afstand toch bij elkaar brengt.
De verscheidenheid is groot; van muziekoptredens in een buitentheater tot vrolijke pop-ups op straat, en van talkshow Zomaargasten bij de rugbyclub tot serene installaties die je in je eentje bezoekt. Vaste waarden zijn de rol van de stad ’s-Hertogenbosch als gastvrouw en van het publiek als deelnemer en mede-eigenaar van de gebeurtenissen.
Als motto koos Afzender Boulevard ‘Nader de ander’. Er is veel werk dat deze gedachte omzet in een uitnodiging om samen in beweging te komen. De anderhalvemetermaatregel zorgt voor een nieuw lichaamsbewustzijn. We kijken nu anders naar afstand en nabijheid. De fysieke gedragingen die we nu snel aanleren – een boks of buiging als begroeting, mondkapjes in trein en bus, en steeds die anderhalve meter – choreograferen het dagelijks leven.
Anderhalvemeter-dansfeest met winkelwagentjes
Vanuit die gedachte maakte Sem Jonkers bij Theater Artemis een anderhalvemeter-dansfeest met winkelwagentjes: Social Disdancing. Op het parkeerterrein van de Albert Heijn aan het Monseigneur van Roosmalenplein danst het winkelende publiek tussen vulkratjes en rolcontainers met de karren en elkaar. Op livemuziek. Ook ik heb een munt voor zo’n karretje en ondervind hoe het dansen met elkaar lucht geeft aan het ongemak. De fanfare-achtige blazers, de zon op onze gezichten, de rook die aan sommige karren ontsnapt in het vuur van de dans; je waant je in een Felliniaanse carnavalsoptocht. Maar pas op, klinkt de omroepster over de winkelintercom, houd ook achter u de anderhalve meter in acht!
Kartonnen tentjes
In een meer verstilde sfeer gebeurt iets vergelijkbaars bij TENT& van The100Hands. Op het bastion Sint Anthonie staat een cirkel van kartonnen tentjes waar iedere bezoeker zijn deken of matje in mag leggen. Via de koptelefoon die daarbinnen klaarligt maakt een stem me bewust van mijn lichaam, hoe ik daar zit, alleen met mijn zomerse uitzicht. Dan mogen we uit de quarantaine en ontmoeten we onze medekampeerders. We komen op speelse manieren weer dichterbij elkaar, waarbij spelleider Jasper Džuki Jelen ons via de maten van ons eigen lichaam vertrouwd maakt met de vereiste afstand. Met lange bamboestokken tussen ons in vormen we ook hier een beweeglijke optocht. ‘Vertrouw je me?’, vraagt hij een deelnemer. ‘Nou, dat weet ik niet hoor, zo lang ken ik je nog niet’, antwoordt de man met een lach. Maar hij sluit zijn ogen en na hem volgen alle anderen. Meedoen is niet altijd helemaal vanzelfsprekend, maar het loont om je reserves even opzij te zetten.
Ieder haar oorspronkelijke choreografie
In een gymzaal aan de Rijnstraat treft choreograaf Guilherme Miotto deze zomer twee keer per week bewoners uit de wijk om samen te dansen. Miotto geeft de vier vrouwen en een man die ik er op woensdagavond tref geen pasjes en geen muziek. In plaats daarvan geeft hij ze verhalende situaties waarmee ze zelf op zoek gaan naar de beweging die dat in hun lichaam oproept. ‘Er zit een dictator in je buik. Hij probeert zijn leger de opdracht te geven om de stad aan te vallen. Maar dat leger zit op Mars. Tegelijk is in je lijf een gelovige op zoek naar verlossing. En er zit een discofreak ergens in je, die wil dat iedereen plezier heeft. Je weet nooit wanneer wie naar buiten komt, want de bedrading is een warboel.’ Dit roept bij deze groep geen vragen op. Zonder reserves zoeken de deelnemers de ruimte en stappen en draaien. Een been stampt, een vuist schiet omhoog als om een bevel kracht bij te zetten, waarna een torso draait en een guitig gezicht uitnodigend over een swingende schouder kijkt. Het is van grote schoonheid hoe ieder zelf haar choreografie maakt, en hoe oorspronkelijk de beweging bij ieder is.
Siamese tweeling
Ook choreograaf Shailesh Bahoran danst met Bosschenaren. Hij heeft in korte tijd een sterke connectie opgebouwd met de stad, via hiphoppers Arjuna Vermeulen en Jeffrey Hoofs van de Bossche crew Cypher HQ. Met Traces presenteren zij zich in de kleine zaal van de Verkadefabriek – het publiek neemt op anderhalve meter van elkaar plaats. Traces bestaat uit een swingend geschoten film en een duet. De film neemt ons mee naar plekken uit de Bossche jeugd van de twee, terwijl ze vertellen over hun Aziatische roots. Het duet dat volgt is geladen. Na maanden van corona-choreografie in de buitenwereld, valt binnen het theater vooral op hoe dicht de dansers bij elkaar komen. Vlak onder de oppervlakte van hun tweepersoonskluwen sluimert een stroom van emotie die telkens uitbarst. Met hun adem en blikken stuwen de twee elkaar op. De staccato popping skills van Hoofs en de krachtige breaking van Vermeulen zijn in de blender gegaan met Bahorans vloeiende, op de Indiase dans geïnspireerde hand- en armbewegingen. De mannen lijken met elkaar verklonken als een Siamese tweeling, terwijl ze vechtend, troostend en soms even feestend om elkaar heen slingeren.
Met de vraag ‘Wat kan er wèl?’ als uitgangspunt brengt Afzender Boulevard makers, bezoekers en de stad in beweging. Na de sluiting van de theaters en de livestream als eerste alternatief is dat een grote verademing.
Foto Social Disdancing van Artemis, Roel van der Aa
