De Raad voor Cultuur maakte vanmiddag bekend wie vanaf 2021 een plek krijgt in de culturele basisinfrastructuur, de groep instellingen die rechtstreeks door het rijk wordt gesubsidieerd. Een overzicht van de eerste reacties.

Fonds Podiumkunsten
Henriëtte Post van het Fonds Podiumkunsten toont zich verheugd over een aantal opvallende en gedurfde adviezen. ‘Dat een aantal grotere instellingen nu een plek in de BIS krijgt is positief. Het geeft het Fonds ook wat meer lucht bij de meerjarige aanvragen. Grote instellingen als Bonte Hond en Likeminds drukken bij ons niet meer op het budget. Maar ik mis in het advies een blik op de theatersector als geheel: een heldere visie op waar de BIS voor is en waarin die BIS-functies zich dan onderscheiden van de fondsgesubsidieerden ontbreekt.’
‘De fondsgezelschappen worden nu deels gezien als vernieuwende toevoer voor de BIS. Kijk naar Guy & Roni en Holland Baroque. Dat is goed, maar dan moet je de basis waar die instellingen uit voortkomen breed maken. Door het smalle budget van het fonds loopt juist die basis risico. En daarnaast zijn er natuurlijk autonome makers die helemaal niet willen doorstromen. Daar is het Fonds ook voor. En hun positie is erg kwetsbaar, zeker in de coronacrisis. Daar had de raad wel iets meer aandacht voor mogen hebben.’
Er is geen kans dat instellingen die uit de BIS gezet worden, zoals Scapino en Frascati, nu subsidie kunnen krijgen van het Fonds Podiumkunsten. ‘Zij hebben geen aanvraag gedaan en in de regels en in het budget is er echt geen ruimte voor.’

Theaterfestival Boulevard (festival)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 0
Directeur Viktorien van Hulst: ‘De raad stond bij de festivals voor een onmogelijke opdracht, waarbij de kaders niet helder waren en het budget veel te laag. En de festivals die al in de BIS zaten, moesten sowieso blijven, zo liet de minister recent weten. Dat heeft tot een advies met veel verliezers en veel inconsequenties geleid. Ik mis een eenduidig verhaal achter de keuzes en een coherente visie op wat een BIS-festival zou moeten zijn. En het is opvallend dat de criteria bij festivals verschillend worden gewogen en beoordeeld. De raad kon blijkbaar niet anders. Want eigenlijk zegt zij het in haar inleiding al: “Het landschap van BIS-waardige podiumkunstenfestivals is groter en veelzijdiger dan gehonoreerd kon worden, en de keuze van acht festivals doet niet volledig recht aan die pluriformiteit en kwaliteit.” Ze hebben moeten woekeren met middelen en lijken soms naar conclusies te hebben toegeschreven.Wat ik had gedaan in hun plaats? Met dit budget kan je het eigenlijk niet goed doen. Maar ik denk dat ik eerder voor mínder instellingen was gegaan – maar die wel voldoende financiële ruimte had gegeven – dan nu de schaarste had verdeeld. Eén groot festival (Holland Festival) en een paar middelgrote verspreid over het land met een groot publieksbereik en een heldere opdracht, zowel artistiek als bijvoorbeeld rondom talentontwikkeling. De acht van nu moeten samen een BIS-landschap vormen, en dat is maar beperkt waar. Ze hebben vooral allemaal te weinig budget gekregen om goed te kunnen functioneren.’
‘In dat licht ben ik overigens positief over de toekomst voor Boulevard. Wij hebben ook een aanvraag ingediend bij het Fonds Podiumkunsten en we verwachten daar financieel licht te kunnen groeien. Bovendien werden gisteren twee meerjarige Europese subsidies toegekend. Vervelend is wel dat de BIS-uitslagen nu komen en die van het Fonds pas in augustus, waardoor mensen nu denken dat wij geen landelijk geld meer krijgen. Ik ben niet bezorgd voor Boulevard, maar vind het onzinnig en onwenselijk dat het festivallandschap in twee groepen wordt verdeeld waarvan niet helder is waarom het ene festival bij de BIS zit en het andere bij het FPK. Ik kan bijvoorbeeld niet uitleggen dat de Nederlandse Dansdagen in de BIS zit en het Nederlands Theaterfestival naar het FPK moet. De vier jaar geleden door politieke lobby gecreëerde onlogica in het festivalveld wordt helaas niet opgeheven. En veel festivals van hoge kwaliteit kunnen hun werk niet doen in de omstandigheden die wenselijk zouden zijn. Dat is meer dan spijtig.’

Club Guy & Roni (dans)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 1.746.000
Guy Weizman, algemeen en artistiek directeur Club Guy & Roni & Noord Nederlands Toneel: ‘We zijn zeer dankbaar en kijken er naar uit om middels de nieuwe mogelijkheden samen met alle makers innovatieve, interdisciplinaire, toonaangevende voorstellingen te maken die nationaal en internationaal, on- en offline impact zullen maken.’
Harmen van der Hoek, zakelijk leider: ‘We zijn hier aan het stuiteren. We zijn heel blij dat de Raad ons erkent als een nieuw geluid dat kwalitatief meedoet met de top van Nederland. Toen we lazen dat men het bestel kleurrijker en pluriformer wilde maken, zagen we een kans voor ons. Maar het bleef spannend. We zijn heel blij met de waardering in het advies, en zien het als een grote aanmoediging en verantwoordelijkheid. Nu we in de BIS zitten, maakt het ons ook een gelijkwaardigere partner in het interdisciplinaire netwerk NITE. Het NNT kon als BIS-instelling al talentontwikkeling voor theatermakers faciliteren, dat kunnen wij nu ook doen met dansmakers. Met het eveneens positieve advies voor Grand Futura en Noorderzon kunnen we ook het culturele ecosysteem van Groningen op niveau houden.’

De Balie (debat)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 250.000
Persbericht: ‘Wij zijn zeer verheugd dat de Raad voor Cultuur de artistieke waarde en het nationale en internationale aspect van De Balie bevestigt. Wij geloven dat een open, pluriforme, democratische en rechtsstatelijke samenleving de beste samenleving is. We maken programma’s vanuit het idee dat kunst een uitgelezen manier is om mensen tot introspectie, empathie, overpeinzingen en nieuwe inzichten te brengen en om mensen uit te nodigen met elkaar in gesprek te gaan.’
Directeur Yoeri Albrecht: ‘Vrijheid en gesprek zijn ook al eeuwenlang onlosmakelijk verbonden met onze nationale cultuur. De Balie waardeert het zeer dat de minister van OCW voor het eerst sinds jaren meer ruimte in de culturele infrastructuur heeft gecreëerd en dat de Raad haar adviseert De Balie daarin op te nemen.’

Frascati (ontwikkelinstelling)
Geadvisieerd subsidiebedrag: €0
Mark Timmer, artistiek directeur Frascati is onthutst door het advies: ‘Het zet een streep door alles wat we de afgelopen 4 jaar hebben gedaan. Producties van Frascati staan jaar na jaar op het Theaterfestival in Nederland en Vlaanderen. Het is heel zuur om geen subsidie te krijgen ondanks een positieve beoordeling. De impact voor het huis zal heel groot zijn. Met het half miljoen dat we tot nu toe krijgen, geven we makers vrijheid. Daar zit de rijkdom voor het huis. We gaan zeker nog strijden om dit advies ongedaan te maken.’

Kwatta (jeugdpodiumkunsten)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 0
Persbericht: ‘Dit is uiteraard een grote teleurstelling, maar Kwatta feliciteert niettemin de ontvangers van de BIS-subsidie voor de komende periode. Kwatta gaat nu de balans opmaken en kijken hoe het gezelschap verder gaat werken aan onbegrensd jeugdtheater, zoals het de afgelopen 18 jaar ook heeft gedaan. Kwatta voelt zich gesteund door de wijze waarop de Raad haar vertrouwen uitspreekt in de artistieke plannen en kan begrip opbrengen voor de gerezen twijfel van de Raad met betrekking tot de stabiliteit van de organisatie. Daarnaast is Kwatta echter ook van mening dat die twijfel gebaseerd is op een peilmoment dat vandaag is achterhaald. Kwatta is immers een organisatie die na een heropbouw de instabiliteit stilaan achter zich laat, dankzij de inzet van een nieuw team, de directie en een zeer betrokken bestuur.’

Likeminds (ontwikkelinstelling)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 699.518
Directeur Jarrod Francisco: ‘Ik ben heel blij. Het is heel fijn om na 18 jaar erkenning te krijgen voor de manier van werken die we hebben ontwikkeld. Ik ben nog een beetje terughoudend, de raad heeft nog een aantal wezenlijke vragen waar we nog wel antwoord op moeten geven, maar ik heb er vertrouwen in. Dit advies creëert ruimte en lucht. De toekomst kan heel tof worden.’

SALLY Dansgezelschap Maastricht (jeugdpodiumkunsten)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 600.000
Algemeen directeur: Ronald Wintjens: ‘Wij zijn ontzettend blij, door het dolle heen, dat we een positief advies hebben ontvangen van de Raad voor Cultuur. Na jaren pionieren is nu de tijd aangebroken om onze route richting een bloeiende toekomst voor dans voor een jong publiek in en vanuit Limburg te verzilveren. Dat er maar liefst twee jeugdpodiumkunsten gezelschappen zijn geselecteerd, SALLY Dansgezelschap Maastricht en Het Laagland, voor de landelijke Basis infrastructuur (BIS) is een belangrijk signaal.’

Scapino Ballet Rotterdam (dans)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 0
Zakelijk directeur Erik Pals: ‘We hebben dit niet verwacht. Dat maakt het een heel zuur verhaal. De afgelopen vier jaar zijn onze bezoekcijfers verdubbeld, we kregen positieve recensies, veel waardering op het gebied van inclusie en de raad was in monitorgesprekken uiterst positief. Zolang de BIS bestaat, zitten wij daarin. Er is bij ons dan ook geen lampje gaan branden en we hebben er helemaal niet aan gedacht om een reserve-aanvraag te doen bij het Fonds Podiumkunsten. Daar zagen we geen reden toe.
De kritiek van de raad dat we niet vernieuwend zouden zijn, klopt niet. Er is geen enkel dansgezelschap in de BIS dat zoveel jonge makers een kans heeft geboden. Introdans brengt vooral bestaand materiaal, het NDT werkt soms met jonge, maar altijd zich al bewezen makers en het Nationale Ballet doet weinig voor jonge choreografen. We zijn de enigen die artistiek onze nek hebben uitgestoken.
Het enige dat we nu nog kunnen doen is bij de politiek aankloppen. Er is geen dansgezelschap in Nederland dat zoveel reist als Scapino. We komen tot in de kleinste provinciesteden. Voor veel theaters zijn wij de enige dansprogrammering. Als we straks alleen nog van Rotterdam geld krijgen, zullen we ook vooral daar moeten presenteren. En dan gaan er grote gaten vallen in de provincietheaters.’

Theater Rotterdam / Productiehuis Theater Rotterdam (theater / ontwikkelinstelling)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 1.692.000 / € 0
Artistiek leider Alida Dors: ‘Productiehuis Theater Rotterdam heeft mij gebracht op de plek waar ik nu ben. Het heeft voor mij een onmisbare rol gespeeld in mijn ontwikkeling als maker en is ook voor de nieuwe generatie cruciaal. Deze rol blijven wij de komende vier jaar dan ook innemen. We kijken terug en leren van elkaar, maar kijken ook vooral naar de toekomst. Theater verbindt, biedt troost en hoop en prikkelt de verbeelding. Dat blijven we inzetten voor en met de stad Rotterdam en ook landelijk en over de grenzen. Ik waardeer het vertrouwen dat we teruglezen in het advies en werk met goede moed aan onze artistieke plannen en het openstellen van onze zalen voor publiek na de zomer.’
Algemeen directeur Walter Ligthart: ‘Theater Rotterdam hecht veel waarde aan vernieuwing en blijft ook de komende jaren de plek voor de nieuwe generatie makers om zich te ontwikkelen. We zijn ambitieus en hebben veel energie en zelfvertrouwen. Als de minister van OCW dit advies overneemt, raken we een deel van onze structurele subsidie kwijt. Dat betreuren we, maar het is ook een uitdaging om op een andere manier onze talentontwikkeling vorm te geven. We laten het niet los.’

Toneelschuur Producties (ontwikkelinstelling)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 749.480
Hoofd Toneelschuur Producties Loesje Riethof: ‘Fantastisch nieuws, na 8 jaar zijn we weer terug in de BIS. We zijn ontzettend blij. We zijn het Fonds Podiumkunsten erg dankbaar voor de steun van de afgelopen jaren, maar de BIS is voor ons een logischere plek. Die geeft meer rust en vrijheden en is minder op prestaties gericht. Ik denk dat we er thuishoren. Ons werk is altijd heel landelijk geweest en zit midden in de keten. Wij zijn echt een doorstroomplek naar de grote zaal, onze trajecten leiden net afgestudeerde makers naar sterke plekken in het veld. Met mooie voorbeelden als Eric de Vroedt en Thibaud Delpeut. Tegelijkertijd zijn we heel erg geschrokken van het negatief advies voor Frascati. Zij zijn ook een noodzakelijk huis in het veld. Wij zijn er voor de repertoireregisseurs die naar de grote zaal willen, Frascati zet zich meer in voor zelfstandige theatermakers en performance. Het is belangrijk dat makers een plek vinden die past bij hun eigen signatuur.’

Noorderzon / Grand Futura (festival /ontwikkelinstelling)
Geadviseerd subsidiebedrag: € 390.000 / € 599.587
Artistiek directeur van beide organisaties, Mark Yeoman: ‘Ik ben sprakeloos. Niet alleen omdat we een ja kregen, maar ook zo’n mooi geschreven, positief advies. Dat is me heel veel waard. Dit jaar bestaat ons festival 30 jaar en onze uitgesproken wens is om het dichter bij de maatschappij te brengen. We hebben onlangs de naam van het festival al veranderd in Noorderzon Festival of Performing Arts & Society. Als BIS-instelling hebben we nu meer stabiliteit om op lange termijn daar een platform voor te ontwikkelen en met meer durf nieuwe ideeën uit te proberen. Ook bij Grand Futura kunnen we nu verder kijken. Vanuit het Grand Theaters in Groningen presenteren en produceren we werk van jonge makers en mid-careers. We willen bruggen bouwen tussen makers en toeschouwers, naar de rest van Nederland en ver daarbuiten. Lange termijn relaties zijn daarbij cruciaal, zeker in deze woelige tijden met veel druk op veel mensen.’

Niek vom Bruch, directeur van Grand Theatre, reageert op het positieve advies voor Grand Futura: ‘Station Noord en Grand Theatre hebben de afgelopen jaren iets moois opgebouwd voor beginnende makers in het Noorden en daarmee zichtbaar het artistieke klimaat voor makers en publiek verbeterd. Dit advies is een beloning voor de inzet van alle partners en de makers, en voor de Noordelijke overheden die ons vanaf het begin hebben gesteund.’

Foto: Mechanical Ecstasy van Club Guy & Roni