Terugkijkend op leven en werk van theatermaker Henri van Zanten, realiseert Erik-Ward Geerlings zich dat vrijwel alles wat er gebeurde in de jaren tachtig volledig tegengesteld is aan de huidige mores in de podiumkunsten. Zouden we daar iets aan kunnen hebben in de onderhavige crisis? (meer…)
In Berlijn is de Rotterdamse kunstenaar Henri van Zanten is overleden. De zelfbenoemde ‘omniartiest’ werkte vanaf 1982 onder andere als theatermaker, beeldend kunstenaar, muzikant en fotograaf. ‘Voor mij is iedere vorm van kunst deel van één taal’, zei hij in een interview met Het Vrije Volk in 1991. ‘Het zijn verschillende dialecten.’
De theatercarrière van Van Zanten begint in 1983, wanneer hij met de latere toneelschrijver Erik-Ward Geerlings in Rotterdam het tegendraadse Krochttheater opricht. In hun voorstellingen nemen ze afwisselend de rol van speler en regisseur aan, met elkaar verbonden in wat hij zelf in Het Vrije Volk omschreef als ‘één soort krankzinngheid’. ‘Ik denk dat wij allemaal een niet af te leren onaangepastheid hebben: een voorliefde voor anarchie en chaos, voor de hilariteit van de chaos, een grote levenslust, denk ik. Niet de dingen nemen zoals ze zijn, maar overal aan willen trekken, sjorren en kietelen.’
Zo maakten ze samen Een verziekte avond, (1983), Een avondje uit, (1984), In het voorbijgaan. (1986), en Who’s Afraid of Virginia Woolf (1987). De laatste productie werd gespeeld op de voorbank van een auto waarbij het publiek achterin kon zitten. Het Krochttheater beriep zich, volgens Van Zanten in 1996, op een professioneel dilettantisme: ‘allemaal ongeschoolde theatermensen die vanuit de praktijk, met geen enkel respect voor wat voor theaterwet dan ook, die ieder moment gewoon ter plekke zelf verzint.’
Vanaf 1988 werkt Van Zanten vooral solo, onder meer onder de gezelschapsnamen Nobody’s Business en De Gasten Komen. Ook werkt hij met Theater Nomade, Alex d’Electrique en Discordia. In 2010 speelde hij de rol van Master of the Scream in ‘u’, de eerste opera in het Klingon van Marc Okrand en Eef van Breen. Zijn collega’s schetsen hem als een kunstenaar met enorm veel briljante ideeën, maar zonder het geduld om ze uit te werken. Henri van Zanten kampte al enige tijd met de gevolgen van een hersenbloeding. Hij is 63 jaar geworden.
.. wat ik wil schrijven is rustig adrem blijven halen en overlijden doet niemand .. ode an die freude amsterdam ist der tod und menschen sind geistes krank geistig behindert bereits feinden .. wat men te lang met de verkeerden om moeten blijven gaan niet verwekt heeft is niet alleen gijzeling van persoonlijkheid wat verwekt is ..