De bezoekers van Vetarm kregen een bijzonder verzoek in de mail: neem je favoriete ‘guilty pleasure’-eten, iets wat je niet kunt laten staan, mee naar de voorstelling. Eenmaal gearriveerd op een geheime locatie in Amsterdam-Noord wordt al dit voedsel verzameld en op een altaar gepresenteerd. Zo doorbreken de acteurs van Vetarm direct de schaamte rondom eten en dik zijn, en wordt er ruimte gemaakt voor de bijzondere verhalen van dikke mensen uit Amsterdam-Noord.

Theatergezelschap Parels voor de Zwijnen legt de laatste jaren Amsterdam-Noord onder de loep. In De Koningin van de Voedselbank maakten we op intieme wijze al kennis met verschillende inwoners van het stadsdeel en de armoede waar ze mee leven. Daar werd al aangekaart dat de ongezonde producten vaak het snelst op gaan bij de voedselbank.

Vetarm is een vervolg op deze voorstelling, die zich richt op het verband tussen armoede en dik zijn, beide veelvoorkomend in Amsterdam-Noord. Personages uit de vorige voorstelling, de zwagers Joop (Rogier Schippers) en Cor (Leon de Waal), hebben samen een anti-dieetclub opgericht voor mensen uit het stadsdeel, om zo samen de heersende negativiteit rondom dikke lichamen te verzachten. Vetarm speelt zich af op een open mic night, waarbij de leden van de anti-dieetclub een stem krijgen voor de buitenwereld.

Anti-dieetclubs worden steeds populairder. Als antwoord op groepen zoals Weight Watchers komen er steeds meer initiatieven waarbij mensen zich afzetten tegen de dieetcultuur en pleiten voor positiviteit (of in ieder geval neutraliteit) rondom alle lichaamstypen, zoals de Rotterdamse groep Dikke Vinger. In het Verenigd Koninkrijk bewees Megan Jayne Crabbe al met haar Never Say Diet Club-voorstellingen dat dit fenomeen zich ook goed laat vertalen naar een theatervorm, waarbij lichamelijke diversiteit en zelfacceptatie gevierd wordt met het publiek. In Vetarm heerst eenzelfde positieve sfeer, waar ruimte is voor pijn en emotie, maar tegelijkertijd de positiviteit voorop staat.

Wederom weet Parels voor de Zwijnen een sterke balans te vinden tussen fictie en werkelijkheid. Personages Joop, Cor en Marie-Claire (Daphne Gakes) bieden een raamwerk waarin verhalen van echte Noorderlingen verteld kunnen worden. Regisseur Saskia Huybrechtse heeft een mooi palet aan mensen verzameld. De dove Jennifer vertelt bijvoorbeeld met behulp van haar gebarentolk dat ze dik is geworden door het wonen in Amsterdam-Noord. Ze heeft daar zoveel stress, voornamelijk gerelateerd aan armoede en alleenstaand moederschap, dat ze begon met het drinken van zoete wijn.

Manu is trots op haar dikke lichaam, maar de schaamte van haar moeder tijdens het winkelen heeft een grote inbreuk gedaan op hun relatie. Karin moest afvallen van haar dokter om een knie-operatie te kunnen ondergaan, maar vecht sindsdien weer met de anorexia die ze als tiener ontwikkelde. Dicky, die inmiddels een maagverkleining heeft gehad, vertelt over zijn schaamte. ‘Dat je dik bent, zien mensen meteen. En dan moet je ze ook nog vertellen dat je arm en laaggeletterd bent.’ Het zijn emotionele monologen, vaak zonder echte boodschap of conclusie, die op een pure manier laten zien dat achter ieder lichaam een verhaal zit.

Een bijzondere, terechte toevoeging komt van Marjon, die herstellende is van een eetbuistoornis. Zij werd onderdeel van de voorstelling na het zien van een preview van Vetarm, waar ze met haar eigen perspectief wat op- en aanmerkingen op had. Ze bekritiseert het eerbetoon aan de ‘guilty pleasures’, je zou een alcoholist toch ook geen fles wijn voorzetten? Het is mooi dat er ruimte is voor de eetbuistoornis, die vaak ondergeschoven kindje is in discussies over eetstoornissen of gewicht.

Ook vanuit een andere hoek komt er kritiek. ‘Nieuwe Noorderling’ Marie-Claire, een personage dat al eerder voor opschudding zorgde in De koningin van de voedselbank, kan niet geloven dat je ooit gelukkig kunt zijn met een dik lichaam. Haar personage geeft stem aan de vooroordelen uit de dieetcultuur, die zonder al te veel vijandigheid, maar wel met Amsterdamse pit door deelnemers en leden uit het publiek worden neergehaald.

Ondertussen is er heel veel gezelligheid. Bij Parels voor de Zwijnen gaat communitytheater namelijk zeker niet alleen om de acteurs, maar ook om het publiek. Tussen monologen door speeddaten we met tafelgenoten en worden er hapjes uitgedeeld. De feestelijke sfeer in de loods en de glühwein die je voorafgaand aan de voorstelling krijgt, zorgen direct voor een vrolijk publiek. Tijdens het speeddaten, waarbij je vragen moet beantwoorden die op tafel liggen, ontstaat er een slappe lach aan onze tafel die nog lang naklinkt.

Huybrechtse en haar team slagen er wederom in om een middag neer te zetten vol ontroerende verhalen en volkse gezelligheid die ik nog nergens anders ontdekt heb. Met de monologen, het speeddaten, samen hapjes eten en samen zingen ben je een hele middag zoet. Aan het einde van de middag loop je gegarandeerd naar buiten met een glimlach én nieuwe kennissen.

Foto: Willeke Duyvekam