Dancing on the edge, het festival dat Nederland al twaalf jaar podiumkunsten uit het Midden-Oosten en de rest van de Arabische wereld laat zien, ‘deconstrueert het festivalformat met de zachte radicaliteit van open vragen’. Hoe dan ook, laten we elkaar ontmoeten. Dat kan in ieder geval in de droom, want daar is alles mogelijk. Three seconds verbeeldt droomsequenties. (meer…)
Het liefst ga ik blanco een voorstelling in. Maar soms kan ik het niet laten van tevoren iets te lezen. Het programmaboekje, een oude recensie, de website van de maker. Zo ook bij Today Is a Beautiful Day. Had ik dat nou maar niet gedaan. ‘In zijn solo’, droeg ik met mij mee de zaal in, ‘onderzoekt Youness Aboulakoul het effect van geweld op onze lichamen.’
Geweld – dan denk ik aan iets dat van buiten op ons inbeukt. En dus ging ik daar vanaf het begin van de voorstelling naar op zoek. Aboulakoul komt op in totale duisternis. We zien alleen een glimp van een hoofdtooi, die metalig flikkert in het zwakke licht van één spotje. Een minotaurus, was mijn eerste associatie. Half stier, half man, woonachtig in een labyrinth op Kreta, waar hij iedere zeven jaar zeven jongens en zeven meisjes uit Athene te verslinden kreeg. Aha, dacht ik. Geweld. Tot zo ver klopt het.
Langzaam komt Aboulakoul naar voren, en kunnen we meer van hem ontwaren. De hoofdtooi blijkt zo’n aluminium slakom zoals je die in Ikea kunt kopen. Nee, wacht: hij draagt er meer dan één. Zwaar leunend tegen een tafel begint hij ermee te spelen. Hij verplaatst ze, draait ze. De eerste minuten onttrekken ze zijn gelaat nog geheel aan ons zicht. Het roestvrijstalen kogelgewricht van een kunstheup, is mijn tweede associatie.
Dan zet hij de kommen één voor één af, en op hun kop op de tafel. Ik begin ze te tellen: het zijn er zes. Inclusief een kom die op zijn kant op de grond ligt. Aboulakoul buigt voorover, en beukt er één voor één deuken in, met zijn eigen voorhoofd. Ik raak in verwarring. Dit is geweld, maar niet in de richting die ik mij had ingeprent. Aboulakoul is hier de dader, niet het slachtoffer.
Dan pas gaat bij mij een lichtje branden, in mijn eigen duisternis. Bij dans – Aboulakoul is danser, choreograaf en muzikant – betrap ik mezelf er keer op keer op dat ik op zoek ga naar wat de bewegingen voor mij verbeelden. Onbewust put ik daarbij altijd uit de beeldenbibliotheek die ik met mij meedraag. Today Is a Beautiful Day beleeft zijn Nederlandse première in Het Huis Utrecht tijdens Dancing on the Edge, een festival dat makers uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika presenteert.
Geweld en Midden-Oosten – dan zie ik journaalbeelden aan mij voorbijtrekken. Van bombardementen op Syrische steden. Van wanhopige vluchtelingen, huilend op camera. Maar Aboulakoul is een Marokkaan die woont en werkt in Parijs. Marokko is, met al zijn tekortkomingen, echt een ander verhaal. Een oase van stabiliteit, vergeleken met Syrië. En geweld is zoveel meer dan geopolitiek. Huiselijk geweld. Innerlijke strijd.
Beter ga ik op zoek naar de innerlijke logica van wat Aboulakoul ons hier wil laten zien, en die zich niet noodzakelijkerwijs houdt aan de beperkingen van mijn particuliere Europese witman-beeldenbibliotheek. Goed dan. Ik laat mij door hem meevoeren. Hij begint een set te bouwen op het podium. Hij sleept de tafel met kommen naar achteren, kiept hem, en laat ze, heel ingenieus, langzaam op de speelvloer glijden, keurig naast elkaar. Tussen de bedrijven door danst hij af en toe. Onderzoekend, springerig. Het verraadt de hiphop, een van zijn inspiratiebronnen.
Tegen de achterwand hangen lange elastieken in v-vorm. Eén zo’n paar sleept hij naar voren. In de punt hangt weer zo’n blikken Ikea-kom. Met andere kommen, en microfoonstandaards, bouwt hij, wederom heel ingenieus, installaties die lijken op soldaten in een loopgraaf, met hun mitrailleurs in de aanslag. Hij stort kommen vol meel uit, zet er zijn voetafdrukken in, trekt een meelspoor als een grens tussen de tinnen soldaten en de kom aan de elastieken.
Op die grens begint hij de dans die voor mij de climax van de voorstelling is. Hij lijkt een lange neus te trekken naar de soldaten: schiet maar, ik ben niet bang voor jullie.
Er komen ook nog staven bij kijken, die neonlicht verspreiden, in verschillende kleuren en flikkerfrequenties. De voorstelling eindigt met een taart, met daarop kerststerretjes. Aboulakoul zet de neonstaven er omheen, en steekt de sterretjes één voor één aan. Pas als de laatste is gedoofd, en de duisternis weer bezit heeft genomen van het podium, flitsen de zaallichten aan.
Als dit een voorstelling is over wat geweld doet met onze lichamen, dan is dat aan deze toeschouwer voorbijgegaan. Ik heb een soort speelse parodie op ons christelijk geïnspireerde kerstfeest gezien. Maar dat maakt niet uit, Aboulakoul heeft mij hoe dan ook weten mee te krijgen. Naderhand, aan de bar, moet hij hartelijk lachen om mijn verwarring over het beloofde geweld.
Today Is a Beautiful Day is de eerste keer dat hij met een eigen show in Nederland te zien is. Eerder danste hij hier in voorstellingen van Olivier Dubois.
Foto: Jeronimo Roe