Pas op: tienermeisjes zijn irrationeel en hysterisch! Regisseur Marco Layera werd gewaarschuwd voordat hij de getuigenissen hoorde van 100 Chileense meisjes van 13 tot 17 jaar. Maar dit is de generatie van Greta Thunberg en Emma Gonzalez: deze jonge vrouwen zien de wereld veel scherper dan de volwassenen die hen kleinhouden. De verhalen van al deze Chileense meisjes zijn gebundeld in Paisajes Paro no Colorear, een aanklacht tegen de repressie van ouders en een schreeuw om gehoord te worden.

‘Dit is Greta’, vertelt de jonge Ignacia als ze ons haar babypop laat zien, ‘en van hem heb ik haar gekregen’. Achter haar doemt een beeld op van een oudere man. Het is de burgemeester, die de meisjes van haar school poppen meegeeft om hen te ‘behoeden voor tienerzwangerschappen’ en voor te bereiden op het moederschap. Maar Ignacia laat zich mooi niet vertellen wat ze met haar leven moet doen en smijt de jankende pop op de grond. Ze heeft wel iets beters te doen met haar tijd.

Het is een van de vele manieren waarop volwassenen de levens en lichamen controleren van de negen meisjes op het podium. Een van hen wordt in een popperige trouwjurk gehesen, terwijl ze juist uitkomt voor haar genderneutraliteit. Waarom kan ik niet alles dragen waar ik me goed bij voel, vraagt ze zich af. Twee meisjes spelen volwassen vrouwen, die Westerse abortuswetten verafschuwen. Jouw lichaam is niet jouw eigendom, zeggen ze, maar een instrument om kinderen mee te krijgen. En onbezorgd dansen, dat mag je met dat lichaam ook niet doen.

Als de groep wild danst op reggaeton, worden ze bekritiseerd en ondervraagd door een zoetgevooisde stem. De stem wil weten wat de een precies uitspookt met haar vriendje, en pepert de ander in dat haar dansbewegingen veel te suggestief zijn. In één beeld wordt hier het contrast van de performance duidelijk. We horen hoe de meisjes gesocialiseerd en beschaamd worden, maar we zien hoe ze ondanks alles door blijven dansen.

Onderdrukking en rebellie, dat is de centrale spanning in Paisajes Paro no Colorear. Naarmate de voorstelling vordert wordt het steeds duidelijker hoe de negen performers gestigmatiseerd worden door hun leeftijd en geslacht. Achter een camera vertelt een meisje over de vernedering door haar klasgenoten. Ze beweren dat haar adem naar penis ruikt, en hebben er zelfs memes op internet over gemaakt. De impact van cyber-pesten en slut shaming komt hier keihard aan, juist omdat de grens tussen spel en realiteit hier vaag wordt. We zien een levensgrote projectie van een jong, huilend meisje en weten niet of het verhaal dat ze vertelt het hare is of dat van de vele meisjes die zijn geïnterviewd.

De performance wordt nog grimmiger als de meisjes vertellen over Mathilde, een van de vele meisjes die een fataal slachtoffer is geworden van het kinderopvangsysteem in Chili. Na een paniekaanval is zij gestikt, door de ‘kalmeringsmethode’ waarbij een volwassen man op een kind gaat zitten totdat deze bedaard is. Op het podium wordt de gruwel van de situatie geïllustreerd. We zien hoe een meisje wordt bedolven onder een berg tienermeisjes, die samen het gewicht van een volwassen man hebben. Opnieuw vervaagt de scheidslijn tussen echt en nep even. Iedereen weet dat het geënsceneerd is, maar de paniek in deze scène is voelbaar.

Toch wordt Paisajes Paro no Colorear geen zwaarmoedige voorstelling. De negen performers confronteren ons met de genadeloosheid van de samenleving waarin ze leven, maar zetten daar strijdbaarheid tegenover. ‘Als God alles is, dan is hij ook gay!’, roept een 14-jarig meisje, die voor een volle zaal haar liefde voor een ander meisje betuigt. Er is haar verteld dat ze te jong is om te weten wat verliefdheid is, maar de beschrijvingen van haar grote liefde vertellen een ander verhaal. ‘Jullie hebben geen geld voor onderwijs, maar wel genoeg voor traangasbommen!’, roept een ander uit, als de meisjes voor een microfoon een voor een een aanklacht doen tegen de generaties boven hen. En bovenal wordt er uitbundig gedanst: alle pogingen ten spijt, zijn deze meisjes de baas over hun eigen lijf.

En daar staan ze dan uiteindelijk: negen jonge vrouwen, op een rij, die vertellen dat het de eerste keer is dat volwassenen 1,5 uur naar ze geluisterd hebben. Het is bij aankomst makkelijk te onderschatten hoe radicaal Paisajos Paro no Colorear is, met schattige meisjes die weer eens gaan vertellen hoe vervelend het wel niet is om puber te zijn. Maar dit is een performance waarin een nieuwe generatie echt aan het woord is, en onderstreept dat ze precies weet hoe de wereld in elkaar zit. Met deze sterke meisjes ziet de toekomst er kleurrijker uit.

Foto: Jorge Sánchez