Hier kijken wij naar uit

Eindelijk, we mogen weer! Wat kijken wij uit naar alle voorstellingen die de komende weken en maanden weer in onze agenda staan. Onze recensenten tippen alvast de voorstellingen waar ze zich het meest op verheugen. 

Sander Jansens: Volim te (ik hou van jou) van Bellevue Lunchtheater en Vera Morina
Première 27 januari in Theater Bellevue, Amsterdam

Voordat schrijftalent Vera Morina dit voorjaar uitpakt met haar bewerking van Midzomernachtsdroom (regie: Daria Bukvić, bij Oostpool c.s.), is vanaf nu (nu? Ja, nu!) haar voorstelling Volim te (ik hou van jou) te zien bij Bellevue Lunchtheater. Morina schreef een prachtige, sensitieve dialoog over oorlog, verdriet en liefde. Via een ontroerend familieverhaal legt ze een belangrijk mechanisme bloot: ze toont hoe een oorlog generatie op generatie doorwerkt, maar dat het perspectief op die geschiedenis wel kan veranderen. De voorstelling – gespeeld door Vanja Rukavina en Gonca Karasu; Abdel Daoudi regisseert – zou anderhalve week geleden al in première zijn gegaan, maar gelukkig is het staartje van de speelreeks nog gered.

Anita Twaalfhoven: De Kleine Zeemeermin van Theater en Stadsschouwburg Utrecht
Première 29 januari in Stadsschouwburg Haarlem 

Thibaud Delpeut neemt in april afscheid als artistiek directeur van Theater Utrecht, maar zijn afscheidsproductie De Kleine Zeemeermin werd vanwege de lockdown uitgesteld. Het is zijn eerste familievoorstelling en dat maakt nieuwsgierig. Met zes acteurs, twee zangeressen én een driekoppige band pakt hij stevig uit. Een team ontwerpers, animatoren en game developers ging aan de slag met de diepzeeanimaties. De videoprojecties dompelen de complete zaal onder water en de animatiekarakters worden live bestuurd door de acteurs. Delpeut: “In De Kleine Zeemeermin herken ik het verlangen naar de wereld van anderen en de bereidheid om meer en meer op te offeren om er maar bij te horen.” Zijn theaterversie van het sprookje over de zeemeermin die uit liefde voor een prins haar stem inruilt voor benen is een actueel coming-of-age verhaal. In een ziekenhuisbed wacht de veertienjarige Annebel op de zoveelste operatie aan haar benen, maar in haar dromen zwemt zij rond in een onderwaterwereld. Mens zijn of vis zijn; that’s the question.

Ter gelegenheid van het eeuwfeest van de Bachvereniging presenteren OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging nu hopelijk de een paar keer uitgestelde première van J.S. Bach – De Apocalyps: ‘de opera die Bach nooit schreef’.
Het is de opvolger van Vivaldi – Dangerous Liaisons, de ‘nieuwe barokopera’ van Vivaldi die in 2019 een grote verrassing was. Het bleek werkelijk mogelijk een nieuwe, hartstochtelijk mooie opera te maken met bestaande muziek van Vivaldi, maar met een gloednieuw libretto, en nog wel op een beroemde, eeuwenoude tekst.
J.S. Bach – De Apocalyps is nog een groter experiment. Van Bach wordt vaak gezegd dat hij een prima operacomponist had kunnen zijn, maar dat hij  eenvoudig nooit aan een opera is toegekomen. Wat zal er met zijn muziek gebeuren als die wordt gebruikt bij het verhaal van de Wederdopers in Münster? Wordt Bach ontheiligd? Of krijgt zijn muziek nieuwe dimensies? Heeft het verhaal nog iets te maken met de ondergang van onze wereld? Ik ben er nog altijd heel erg benieuwd naar.

Dominique Engers: Met z’n allen van Lisa Ostermann
Vanaf februari 

Ik verheug mij inmiddels al drie jaar op de eerste avondvullende voorstelling van de getalenteerde cabaretière Lisa Ostermann. Ik zag haar in 2019 voor het eerst in de halve finale van het Concours om de Wim Sonneveldprijs, waar zij in mijn ogen volkomen onbegrijpelijk sneuvelde na een prachtig optreden. Een half jaar later herrees zij als een feniks uit de as en sleepte met een totaal ander programma alle prijzen weg op het Leids Cabaretfestival. De première van ‘Met z’n allen’ , die deze maand had zullen plaatsvinden is uitgesteld naar een later moment maar Lisa speelt vanaf februari door het hele land haar voorstelling. En oh, wat kijk ik daar met hooggespannen verwachtingen naar uit.

Eva van der Weerd: Poeziebar van Zaal 3 & de Poezieboys
Vanaf 2 februari in Zaal 3, Den Haag

Ik verheug me op de volgende editie van de Poeziebar. Poezieboys Jos Nargy en Joep Hendrikx brengen rock ’n roll in poëzie. Op een avondje Poeziebar komt veel samen wat ik de afgelopen tijd gemist heb: kennismaking met jong talent, een enthousiaste viering van kunst én het warme gevoel van een gezellige avond in de kroeg. Ik ben heel benieuwd naar de line-up van volgende editie, maar het is gegarandeerd dat Jos en Joep er een feestje van maken.

Lenka Boswijk: Traces left within van het Nederlands Danstheater
Vanaf 4 februari in Amare, Den Haag

Terwijl heel Nederland veel tijd thuis doorbracht, zijn de dansers van het Nederlands Danstheater blijven trainen en staan zij nu op de planken met een combinatieprogramma. Met twee wereldpremières van Marina Mascarell en werk van meesterchoreograaf Jiří Kylián en Marco Goecke belooft het een mooie avond in het theater te worden. Denk aan poëtische lichamen, expressieve gezichten zonder mondmaskers, meeslepende muziek en werk dat je aan het denken zet.

Jeugdtheatergezelschap Sonnevanck maakt samen met DIEHELEDING de allerbelangrijkste voorstelling ooit. Compleet met rappende matrozen, breakdancende paarden en fakenews kanonskogels. Dat zeggen ze zelf. Dus moet het wel waar zijn. Of is dit een leugentje van beide gezelschappen? En is dat eigenlijk erg, of mag je soms de werkelijkheid een beetje mooier maken dan die is?

Kester Freriks: Infidèles door tgStan en de Roovers
Nederlandse première 15 februari in de Brakke Grond, Amsterdam

De muzikale werveling van opera, de buitelende choreografieën van dans en ballet, de onmisbare verrijking van het toneel en het toneelrepertoire: iedereen die de culturele sector een warm hart toedraagt heeft het gemist. Voor mij komen daarbij de voorstellingen van het Vlaamse gezelschap tgStan. Hun brille en verlossende opgewektheid, het gekantelde realisme en de ontroering. Ik had me zeer verheugd op Infidèles naar het werk van de Zweedse cineast Ingmar Bergman. Twee stukken zouden samenkomen: het gelijknamige scenario uit 1997 en zijn onvolprezen autobiografie Laterna Magica (1987), de toverlantaarn. Deze hommage aan Bergman over de kunst van het toneelspelen en vooral ook over de kunst naar toneel kijken hebben we nu heel erg nodig.

Karin Veraart: Love Sontag door Maatschappij Discordia
Vanaf 15 februari in Frascati, Amsterdam

Hoera, een nieuwe Weiblicher Akt! In de 11de editie van hun voorstellingenreeks die het vrouwelijk perspectief tot uitgangspunt neemt, laat Maatschappij Discordia zich inspireren door Susan Sontag (1933-2004). Annette Kouwenhoven en Miranda Prein duiken met sister in arms Maureen Teeuwen in het turbulente leven en veelzijdige oeuvre van schrijver en denker Sontag. Sue Rosenblatt – zoals ze heette bij geboorte – lijkt nooit helemaal uit beeld; Naomi Velissariou eerde haar al eens met een stuk, de biografie uit 2019 door Benjamin Moser werd ruimhartig geprezen. En nu dus kunnen we ons verheugen op Love Sontag van Discordia. Afgaande op voorgaande, waarin Elfriede Jelinek, Marguerite Duras, maar ook bijvoorbeeld de Brontës centraal stonden, belooft dit een avond met verrassende observaties, geestige intermezzo’s en poëtische momenten te worden. Over de eigenzinnige titelheldin, en niet in de laatste plaats: haar kijk op de liefde.

Rosalie Fleuren: The Roaring Twenties van Släpstick
Première 2 maart in de Koninklijke Schouwburg, Den Haag

‘Släpstick’ van vijfkoppige band Släpstick (voorheen de Wëreldbänd) was een internationaal succes. Het was een prachtig eerbetoon aan de grote slapstickhelden van weleer. Een mooie mix van uitstekende muzikanten in een komische choreografie, samen met zwart-witarchiefbeelden. Ze waren er vijf jaar zoet mee, zo veel enthousiasme was er voor deze live action historie. In Nederland én daarbuiten. Nu is er een jubileumshow: ‘The Roaring Twenties’. Iets nieuws! Ze beloven krakkemikkige jugendstil-zalen en kroonluchters aan een zijden draadje – ik heb er zin in.

Hans Smit: Leedvermaak trilogie van Het Nationale Theater
Première 19 maart in Theater aan het Spui, Den Haag

Ik kijk enorm uit naar de ‘Leedvermaak trilogie’ bij Het Nationale Theater, de drie stukken van Judith Herzberg, ‘Leedvermaak’, ‘Rijgdraad’ en ‘Simon’ tot één 4,5 uur durende theatermarathon samengebald, waarbij ‘Simon’ ook nog eens een Nederlandse première is. Oorspronkelijk stond de trilogie in de regie van Eric de Vroedt gepland voor 2020, 75 jaar na de oorlog. Door het uitstel is de première nu op 19 maart, mijn verjaardag nog wel, 40 jaar na de eerste opvoering van Leedvermaak, in maart 1982, bij Toneelgroep Baal in de regie van Leonard Frank. ‘Leedvermaak’ was een regelrechte theaterhit destijds, volgens de overlevering stonden de rijen voor de deur van Frascati in de Nes tot ver op de Dam, en werd er om de laatste kaarten gevochten. Ik gun ons als theaterliefhebbers taferelen als destijds, een gulzig opdringende menigte, vanaf de deuren van het Theater aan het Spui tot ergens ver voorbij het Binnenhof. En dat de première zonder coronabeperkingen door zou mogen gaan, zie ik als een prachtig verjaardagskado.

Juliette George: De Speld Theater
Première 1 april in De Kleine Komedie, Amsterdam

Wanneer ik artikelen van De Speld lees, lees ik ze vrijwel altijd meteen hardop voor aan de mensen met wie ik op dat moment ben. Dit vergt vaak veel moeite, omdat ik zo’n artikel eigenlijk nooit voor kan lezen zonder heel hard te moeten lachen. Het maakte mij dan ook heel blij toen ik hoorde dat De Speld met een theatershow komt. Ze beloven een avond vol satirische scènes, dilemma’s waarvan je nooit dacht dat ze bestonden en hilarische nieuwsflitsen. En dan schakelen ze voor het schrijven ook nog de hulp in van een computeralgoritme. Ik ben ontzettend benieuwd hoe dit gaat uitpakken in het theater en wat het talentvolle schrijversteam van dit satirische platform voor het publiek in petto heeft.

Nuno Blijboom: festval Likeminds Bedankt!
7, 8 en 9 april, Likeminds, Amsterdam 

Jonge, beginnende theatermakers zijn extra hard geraakt door de coronamaatregelen en de makers van Likeminds hebben dit presentatiemoment inmiddels alweer vijf maanden moeten uitstellen. Giovanni Brand heeft met zijn vorige Likeminds-voorstelling laten zien dat hij intrigerend werk over worstelen met het verleden kan maken en dat maakt nieuwsgierig naar ‘1999 (talloze keren kwam ik thuis)’, dat hij met regisseur Erasmus Mackenna maakt. Ook ben ik erg benieuwd naar ‘Mambo’ van performancekunstenaar Princess Isatu Hassan Bangura, over de vele misvattingen die over de jaren van kolonisatie rondom voodoo zijn ontstaan. Bovenal gun ik het hen van harte om eindelijk in première te kunnen gaan en kijk ik enorm uit naar wat deze nieuwe generatie theatermakers tijdens het tweede jaar van de pandemie gemaakt heeft.

Patrick van den Hanenberg: Micha Wertheim voor heel even
Première 21 april in De Kleine Komedie, Amsterdam

Een van de (vele) redenen om elke zondagochtend naar het historische radioprogramma OVT te luisteren is de mogelijkheid dat Micha Wertheim de columnist van de week is. Of het nu gaat over het marathoninterview met Europakenner Mathieu Segers, het belang van de snelkookpan of de dubieuze gevolgen van de uiterst wankele ontdekking wie Anne Frank heeft verraden, Wertheim zorgt altijd voor verrassende wendingen in zijn verhaal. En zo heeft hij als cabaretier met vrijwel elk programma verrast. Er is geen cabaretier te bedenken die de hersenen van zijn publiek zo door de war kan schudden. Meent hij het wel wat hij zegt? Is hij dat wel op het podium? Heeft hij dit verhaal nou net ook al verteld of is het toch net even iets anders?
Het lukt hem keer op keer om een totaal nieuwe vorm te bedenken, of het nou een dialoog met een bandrecorder is of een voorstelling waar hij zelfs helemaal niet op het podium verschijnt. En daarom staat er al een dik rood uitroepteken in mijn agenda op 21 april: Micha Wertheim voor heel even in De Kleine Komedie in Amsterdam. Wertheim belooft stil te blijven staan bij het aller kleinste der kleinste. Maar dat zal waarschijnlijk wel heel groot zijn.

Ik verheug me op ‘The Underground’ van NITE omdat het gruizig en tragisch maar toch ook komisch belooft te zijn en zo voelt alles momenteel wel een beetje met deze laatste lockdown. Dus dat geeft me nu alvast troost. En ik verheug me op Oerol, omdat we allemaal weer eens op het eiland moeten zijn om in een duinpan of een bos te zien hoe een mens, een maker, iets van zichzelf tegenover die natuur zet.

Margriet Prinssen: Anna Bolena van De Nationale Opera
Première 10 mei in Nationale Opera & Ballet, Amsterdam

Eindelijk zou operaregisseur Jetske Mijnssen in mei 2021 haar debuut maken bij De Nationale Opera, maar vanwege de lockdown ging dat niet door.
Mijnssen maakt al jaren spraakmakende producties in de internationale operawereld; in 2016 kreeg ze de ‘Grand Prix de la Critique’. Bij DNO gaat ze de komende jaren de belcanto-opera’s van Donizetti regisseren, bijzonder onder andere omdat in alle drie een vrouw centraal staat. De trilogie over de Tudorkoninginnen begint met ‘Anna Bolena’, gebaseerd op het levensverhaal van Anne Boleyn, de moeder van koningin Elisabeth I.
‘Anna Bolena’ is een opera over macht, passie en eer, met intriges waar die van The Crown bleekjes bij afsteken. Anne Boleyn, om het droeve eind alvast te verklappen, werd onthoofd op beschuldiging van overspel, hekserij en incest.
Mijnssen staat bekend om haar compassievolle regies, waarin ze altijd op zoek gaat naar de subtekst van een rol. De Volkskrant schreef haar het vermogen tot ‘averechts librettolezen’ toe. ‘Wat zijn de angsten en onzekerheden van een personage, waar zit de diepere laag? Ik zal met opera nooit een politiek of maatschappelijk statement maken, mij interesseert wat mensen ten diepste drijft.’

Pieter Tjonck: Shown and told en Cascade van Meg Stuart 
13 en 14 mei in Frascati, Amsterdam en 2 december in Gent

Geen twee performers die zo sterk van elkaar verschillen als Meg Stuart en Tim Etchells. De ene een gespierde danseres met een onvoorspelbare, soms onthutsende uitstraling. De andere een wat sjofele man die grossiert in half mompelend vertelde verhalen van alledaags verdriet. Toch werkten ze vaak samen: Etchells leverde de teksten voor heel wat voorstellingen van Stuart. In ‘Shown and told’ schuiven ze elkaar wat vragen toe. Zo lijkt het toch. Tot ze in elkaars schoenen gaan staan, figuurlijk toch. Dan drijft stilaan één vraag boven: ‘Wie ben ik en waar sta ik, tegenover wie jij bent en waar jij staat? Kunnen we dat ooit weten?’ Een zeldzaam ontroerend moment, door de onbevangenheid waarmee deze rasperformers die vraag uit het niets laten opduiken.

Als er iemand leed onder de COVID-crisis dan was het overigens wel Meg Stuart. Haar voorstelling ‘Cascade’ werd maar liefst zeven keer uitgesteld, en van uitstel kwam in sommige theaters ook afstel. Maar nu is ze toch nog eens te zien in Gent. Vreemd genoeg gaat het stuk ook over de Sisyfus-arbeid die het leven wordt als niets wat je doet ergens toe lijkt te leiden. Die doelloosheid zit ook in de ballonnen, de kitscherige sterrenhemel en de overbodige glijbaan die Philippe Quesne verzon bij wijze van decor. Alles zakt in elkaar, maar herbegint ook elke keer weer. Maar dan is er de liefde. Zou die ons redden, of is het ook maar een rookwolk vol illusies.