Naast de nieuwe colleges uit de Randstad, benadrukken ook de grote steden in de oostelijke regio de waarde van cultuur en tonen zich bereid hierin te investeren; bezuinigingen uit de vorige beleidsperiode worden omgezet in een positieve financiële waardering.

De verdere versplintering van het politieke landschap (uitgesproken winst van lokale partijen, opvallende winst voor zowel GroenLinks als de VVD) zorgt in veel gemeenten voor een relatief trage formatie, maar de eerste akkoorden zijn gesloten. In deze reeks artikelen schetst Theaterkrant.nl in samenwerking met Kunsten ’92 een overzicht van de nieuwe bouwstenen voor het gemeentelijke kunst- en cultuurbeleid in de grotere steden voor de komende periode. In het tweede deel: een beeld van het nieuwe cultuurbeleid in de collegeakkoorden van drie grote oostelijke gemeenten: Arnhem, Nijmegen en Zwolle.

Arnhem
De komende beleidsperiode bestaat het nieuwe college in Arnhem uit leden van GroenLinks, VVD, D66 en PvdA. Hans de Vroome (D66) wordt de nieuwe wethouder van Cultuur & Erfgoed, met daarnaast Onderwijs, Jeugd/Jeugdzorg, Evenementen, Toerisme & Recreatie en Privacy in zijn portefeuille.

Arnhem trekt vooral veel geld uit voor cultuurgebouwen. De stad legt onder meer geld opzij voor de huisvestingswens van de Arnhemse Lauwersgracht Alliantie, bestaande uit Stadstheater Arnhem, Toneelgroep Oostpool en Introdans. Deze organisaties wensen samen onder één dak te werken en zo productie en presentatie te combineren in navolging van de verschillende fusies in de Randstad. Echter, zoals in het ambitiedocument van de Alliantie vermeld wordt: ‘aan het Stadstheater en omgeving moet het nodige gebeuren wil het een kwalitatief goede centrale plek worden/zijn voor Introdans en Oostpool.’ Ook is er extra geld gereserveerd voor het Museum Arnhem, dat tijdens de verbouwing van de afgelopen jaren in een financiële impasse is terechtgekomen. In het akkoord wordt benadrukt dat de investeringen in kapitaallasten ‘niet ten koste [gaan] van inhoudelijke programma’s op het gebied van kunst en cultuur’.

Vanaf 2019 wordt 600.000 euro uitgetrokken voor het knelpunt Museum Arnhem, en vanaf 2022 wordt structureel 1,6 miljoen euro gespendeerd aan ‘cultuurinvesteringen, in elk geval voor een toekomstbestendige huisvesting van Stadstheater Arnhem, Toneelgroep Oostpool en Introdans’. Hoe deze gelden precies zullen worden besteed, wordt in het huidige akkoord nog niet besproken. Na een periode van bezuinigen tijdens de beleidsperiode van 2014-2018 stijgt het cultuurbudget in de hoofdstad van Gelderland in ieder geval van 34 miljoen euro in 2018 tot 34,6 miljoen euro vanaf 2019 en uiteindelijk 36,2 miljoen euro vanaf 2022.

De Lauwersgracht Alliantie toont zich verheugd over de steun van het nieuwe college in de zoektocht naar passende huisvesting. Hans Verbugt, voorzitter van de Stichting Lauwersgracht Alliantie i.o. en directeur van Musis & Stadstheater Arnhem: ‘Samenwonen versterkt niet alleen de organisaties, het verenigen van deze culturele krachten zorgt voor een sterkere nationale positie van Arnhem, die een impuls geeft aan Oost-Nederland.’

Nijmegen
In Nijmegen treedt een links college aan met leden van GroenLinks, D66, de SP. Noël Vergunst van GroenLinks wordt wethouder van Stedelijke Ontwikkeling, Ruimtelijke Ordening, Cultuurhistorie, Grondbeleid en Cultuur.

In de paragraaf Bouwen aan een aantrekkelijke stad wordt in het coalitieakkoord Nijmegen: samen vooruit het nieuwe cultuurbeleid ondergebracht naast beleid op het gebied van wonen, onderwijs en logistiek. ‘Cultuur draagt bij aan het geluk van mensen’, stelt het Nijmeegse college. ‘Tegelijkertijd is cultuur ook belangrijk voor de stad in zijn geheel: voor de aantrekkelijkheid, verbinding en economische ontwikkeling. We blijven daarom investeren in cultuur, ook in de openbare ruimte.’ Met een blik op de bezuinigingen uit de vorige beleidsperiode hecht Nijmegen er belang aan om ‘samen met de stad, culturele ondernemers, kunstenaars, instellingen en andere belangstellenden’ het huidige kunstbeleid te herzien dat in 2019 afloopt.

Het college begint die herziening met een structurele financiële impuls aan cultuur van 1 miljoen euro per beleidsjaar. Dit bedrag is enerzijds bedoeld voor ‘experimenten en vernieuwing in het culturele veld’, anderzijds worden de Stadsschouwburg Nijmegen en Concertgebouw de Vereeniging ondersteund in ‘het aanbieden van een interessante programmering en het leggen van verbinding met de stad’. Van de 18,7 miljoen euro die in 2018 voor cultuur begroot werd, loopt het budget straks structureel op tot 19,7 miljoen euro per jaar. Tot slot wordt er flink geïnvesteerd in het ontwikkelen van het Valkhofkwartier als cultureel icoon van de gemeente Nijmegen, waar een incidenteel bedrag van 2,5 miljoen euro voor wordt vrijgemaakt in 2020.

Zwolle
In de hoofdstad van Overijssel treedt een nieuw college aan met daarin de ChristenUnie, GroenLinks, lokale partij Swollwacht en de VVD. Samen schreven zij het akkoord Duurzame groei en kwaliteit voor Zwolle. GroenLinks levert met Monique Schuttenbeld de wethouder voor Cultuur & Cultuurhistorie; zij zal zich bovendien ontfermen over Energietransitie, de wijk Stadshagen, Creatieve economie, Toerisme en Evenementen.

‘Cultuur, zegt iets over de geschiedenis, de identiteit en de toekomst van de stad’, stelt het Zwolse college in de paragraaf Culturele ontwikkeling van de stad. ‘Het helpt deze levend te houden, werkt zo als bindmiddel tussen verschillende groepen in de stad en brengt een aanstekelijke dynamiek.’ Zwolle legt in haar akkoord een nadruk op het belang van het tonen van de stedelijke cultuurhistorie en van het faciliteren van creatieve innovatie. Voor beide takken wil de gemeente letterlijk en figuurlijk ruimte creëren, onder andere door de mogelijkheid te onderzoeken van een ‘erfgoedhotspot’ en het uitbreiden van de hoeveelheid creatieve broedplaatsen in de stad. Ook cultuureducatie, de exploitatie van de Zwolse theaters en het stimuleren van initiatieven voor doelgroepen die normaliter weinig in aanraking komen met kunst en cultuur worden genoemd als aandachtspunten.

Financieel presenteert de gemeente Zwolle nog geen concreet plan. In de eerste beleidsjaren zal er sprake zijn van een begrotingstekort, en de gemeente nodigt actief haar partners en geïnteresseerde partijen uit om te investeren in stedelijke ontwikkelingen. Door het tekort zal er in de eerste jaren geen mogelijkheid zijn structureel te investeren in de verschillende deelgebieden, ‘behalve door het verschuiven van structurele middelen in de begroting’.’De begroting voor 2019 zal moeten uitwijzen wat dit betekent voor de financiële middelen voor cultuur in Zwolle.

In het volgende artikel in deze serie wordt aandacht besteed aan het cultuurbeleid in de nieuwe coalitieakkoorden van gemeenten in Noord-Brabant en Limburg.

Lees hier de coalitieakkoorden:

Coalitieakkoord 2018-2022 (Coalitieakkoord Arnhem 2018-2022)

Nijmegen: samen vooruit (Coalitieakkoord Nijmegen 2018-2022)

Duurzame kwaliteit en groei voor Zwolle (Coalitieakkoord Zwolle 2018-2022)

Foto: Musis & Stadstheater Arnhem