’21 pornographies’ van Mette Ingvartsen is haar meest donkere werk tot nu toe. ****
Een in plastic verpakte man gaat in de zaal van Theater Bellevue zitten, rij 5 stoel 11. De doorschijnende kledinghoes laat zien dat hij naakt is, en dat zal de hele voorstelling Néant op Julidans zo blijven. De Canadese solo-performer Dave St-Pierre zet een blonde meisjespruik op, schakelt een hoog stemmetje in en kijkt samen met het publiek vanuit de zaal naar de speelvloer. ‘Zal de voorstelling nog beginnen?’, vraagt het meisjesstemmetje zich af. De vloer oogt leeg.
Uiteindelijk gaat hijzelf de speelvloer op, nadat hij een verhaal heeft verteld over zijn ontslag bij een prestigieus dansfestival waaraan ook Pina Bausch meedeed. Is er iemand in de zaal die Pina Bausch niet kent? Eén iemand. Hij doet een stukje typische gekwelde Bausch-choreografie met gestrekte armen en gebogen lichaam. Ook Jan Fabre en Marina Abramovic krijgen een korte, ironische toelichting. St-Pierre beschikt beslist over humor.
Hij is alleen op de vloer, maar er zijn twee stoelen. Hoe nu? Hij imiteert de beroemde, ruim zevenhonderd uur durende performance The Artist is Present die Abramovic in 2010 het Museum of Modern Art in New York hield. Ze zat aan een tafeltje en mensen mochten tegenover haar gaan zitten, een act die alleen oogcontact toestond. St-Pierre nodigt twee mensen tegenover zich uit. Maar er is een groot verschil. Hij laat een reusachtige opblaaspenis tussen toeschouwer en kunstenaar zweven. Dat leidt natuurlijk af, en de act mislukt.
Al pratend gaat hij over naar een volgende scène: hij sleept opblaashertjes het podium op, aait ze, vraagt de toeschouwers hen een naam te geven. Dan volgt het meest ’trieste’ moment van de show: hij trekt de dopjes weg en langzaam zijgen de hertjes ineen. Ik vond het een prachtig moment: het was even alsof de dieren echt langzaam verstierven. Daarna volgde de act met naakte opblaasmannen met enorme erectie. Die poppen gooide St-Pierre het publiek in, als een soort stage diving vlogen ze in het rond.
Zijn performative act heet ‘niets’, néant. Langzaam evolueert de voorstelling van amusant en lojes naar serieus. St-Pierre staat in de kledinghoes als op de beroemde tekening Mens van Vitruvius van Da Vinci: armen en benen wijd gespreid. Op zijn lichaam verschijnen projecties van bloedbanen, botten, zwarte vlekken, lichtlijnen, zelfs glasscherven, gemaakt door Alex Huot. Aan het slot zweeft hij in de hoes door de lucht, als een gevangene. Dan neemt de performer weer plaats in de zaal en becommentarieert zijn optreden.
Het is riskant wat St-Pierre doet. Het hoge stemmetje gaat op den duur irriteren en hij neemt nodeloos veel tijd om alles uit te leggen, te arrangeren en heen en weer te rennen. Het is los en compromisloos, maar het gehalte van echte geconcentreerde performance is te gering in verhouding tot alles wat St-Pierre eromheen doet. Het mooiste beeld onthouden we het liefst: de projecties op zijn lichaam, terwijl een plastic sluier om hem heen zweeft, dat is prachtig.
Foto: Ingrid Florin
Interessante voorstelling. Dacht eerst oh gatver iemand die grappig doet met een irritant hoog stemmetje en een pruik op. Maar ik vond het echt grappig. Margreet Dolman achtig. Hij geeft commentaar met pruik op de “echte”performance zonder pruik. Waarvan de dans in de rook echt mooi was. Daar had best meer van in mogen zitten en wat minder lolbroekerij.