De VSCD Cabaretjury heeft de nominaties voor de Cabaretprijzen – de Poelifinario’s en Neerlands Hoop – over het afgelopen seizoen bekendgemaakt. Op 9 oktober reikt de VSCD de prijzen uit tijdens het Cabaretgala in Theater Diligentia in Den Haag. Opvallend: Tien van de vijftien genomineerde makers zijn mannen.

De VSCD Cabaretjury reikt in drie categorieën een Poelifinario uit aan de cabaret- en kleinkunstmaker(s) met het meest indrukwekkende programma van het afgelopen theaterseizoen. Daarnaast is er de Neerlands Hoop voor de meest veelbelovende maker(s) met het grootste toekomstperspectief. Fotograaf Corb!no (Maarten Corbijn) maakt portretten van alle winnaars die komen te hangen in de foyer van Diligentia.

Genomineerd voor de Poelifinario in de categorie Entertainment zijn:

2636 van René van Meurs
Uit het juryrapport: ‘Zijn voorstelling start met een hoog tempo aan originele grappen. Bijna onopgemerkt schuift die voorstelling door naar een ontroerend en ontwapenend portret over zijn vader en zijn eigen vaderschap. Charmant en liefdevol is het verhaal over de survivaltrip met zijn vader, daarmee het grote kantelpunt in zijn leven markerend. Zijn programma is nergens zwaar of pathetisch. Van Meurs is vader. Niet alleen van een zoon, maar ook van een volwassen cabaretvorm en makerschap dat uiterst in balans is.’

Gewoon Roué van Roué Verveer
Uit het juryrapport: ‘Gewoon Roué is de meest kwetsbare voorstelling die Verveer op het toneel bracht en daarin toont hij als maker groei. Zonder in te boeten in levenslust en optimisme en zonder zichzelf als oude man te sparen; zijn fysieke beperkingen worden uiterst geestig ge-mimet. Verveer neemt het publiek mee in zijn gedachten en reflecties. Met diens dwarse mening zorgt Verveer voor reuring bij een publiek dat uit de breedte van de samenleving komt, maar onderaan de streep zorgt hij vooral voor een bulderende lach.’

Warm van Kasper van der Laan
Uit het juryrapport: ‘Kasper van der Laan is een meester in het bespelen van de zaal. Of het nu om een cursus zwaaien of boerderijdieren nadoen gaat, als publiek ga je voor de bijl. De wereld ziet er na Warm wat lichter, geestiger en ook een tikje vreemder uit. Als ware het een collectief ritueel, open en toegankelijk, trekt Van der Laan je binnen zijn ‘inner circle’. Hierdoor gaan zijn anekdotes erin als warme broodjes en biedt ‘Warm’ het publiek uitbundig plezier en allesomvattende troost.’

Genomineerd voor de Poelifinario in de categorie Engagement zijn:

Hoogtij van Patrick Nederkoorn
Uit het juryrapport: ‘Knappe maker die -nu nog- origineel uit de hoek kan komen met het thema klimaatcrisis. Patrick Nederkoorn doet het, met finesse en geestigheid, door met vooruitziende blik het woord te richten tot onze oosterburen: bereid je voor op de Nederlandse klimaatvluchteling. Wat indruk maakt, is uiteindelijk niet het thema, maar de zorgvuldige manier waarop verhaal, humor, doemscenario, scenografie, muziek en geluidsfragmenten in elkaar grijpen.’

DNA van Peter Pannekoek
Uit het juryrapport: Wie dacht dat Peter Pannekoek als maker met zijn oudejaarsconference op de toppen van zijn kunnen navigeerde, had het mis: als maker durft Pannekoek wederom over zijn eigen grenzen heen te stappen, met een zinderende, gevaarlijke voorstelling als gevolg. Wat een scherpte, lef en doordachte zinsnedes smijt Pannekoek het publiek om de oren. Wat misschien wel het meest indrukwekkend is: door alle urgentie heen, spat de allergrootste liefde van het podium die Pannekoek in zich heeft: de liefde voor het theater. De zeggingskracht van de voorstelling is hiermee uiterst sterk en oorspronkelijk.’

Team Solo van Merijn Scholten
Uit het juryrapport: ‘Eindelijk: het -vanwege Instagramsucces- langverwachte soloprogramma van Merijn Scholten was daar. Hilarisch, muzikaal en energiek vliegen de karakters de toeschouwer om de oren. Maar Team Solo’ is veel meer dan een slim sketchprogramma. Hij maakt op geraffineerde wijze het onvermogen van de mens voelbaar, hoe zich te verhouden tot zijn eigen gecreëerde technologie en ontwikkeling. De reflectie van Scholten op de wereld van nu kent ook een ongelofelijk hoge grapdichtheid. En dat maakt Team Solo onweerstaanbaar voor een zeer groot publiek.’

Genomineerd voor de Poelifinario in de categorie Kleinkunst zijn:

Modderkruipers van Yentl en de Boer
Uit het juryrapport: ‘Met Modderkruipers leveren Yentl en de Boer een volwassen, doorontwikkeld programma af zonder aan frisheid in te boeten. Samen met twee multi-instrumentalisten hebben zij een nieuwe, zintuigenprikkelende sound ontwikkeld, haast overdonderend ondersteund door decor en kostuums. Wat gelukkig is gebleven, is het geestige ongemak waarmee Yentl en De Boer hun dagelijkse leven bezingen. In Modderkruipers halen Yentl en De Boer het beste in elkaar naar boven en is het duo volkomen in balans.’

Grind van Kommil Foo
Uit het juryrapport: ‘Dat de gebroeders Raf en Mich Walschaerts met hun nieuwste programma wederom een ijzersterk en uitgebalanceerd kleinkunstpamflet afleveren, ligt in de lijn der (hoge) verwachtingen. Opvallend is de liefdevolle kwetsbaarheid waarmee ze het onvermogen van drie generaties mannen centraal zetten. Vorm en inhoud zijn samengebracht om elke scène komisch en vertederend tegelijk te maken. Met de vastberaden manier waarop de broers ieders emoties bespelen, tonen ze zich meesters in hun vak.’

Love It van Flip Noorman
Uit het juryrapport: Flip Noorman situeert ons op het commerciële cruiseschip genaamd ‘Love It’: een soort dystopisch luilekkerland voor volwassenen als metafoor van de consumptiemaatschappij. De voorstelling laat zich haast beleven als een bomvolle rockopera en is een vrijwel volledig gezongen muzikale reis. Uiterst knap spelend; de ene keer verlekkerd, de volgende bitter of verontwaardigd. Flip Noorman is een van de weinige artiesten, die je geweldig kunt vinden en waar je tegelijkertijd doodsbang voor bent. En dat is een gave.’

Genomineerd voor de Neerlands Hoop zijn:

Christian van Eijkelenburg met Drift
Uit het juryrapport: ‘Durf je jezelf opnieuw uit te vinden als cabaretier en theatermaker, als het duo (De Fransse Eijkel) stopt, waar je al 6 jaar onderdeel van uitmaakt. Die vraag stelde Christian van Eijkelenburg zichzelf en het resultaat is een sterk debuut zonder concessies. Van Eijkelenburg bouwt op zijn sterke fysieke spel, is energiek, strak en innemend. De prachtige, overtuigende visuals die hij zelf vormgaf, ondersteunen zijn zoektocht naar zichzelf. Christiaan toont zich in Drift een zeer originele en relevante maker.’

n00b met n00b speelt n00b
Uit het juryrapport: ‘Isabelle Kafando en Laura Bakker kwamen, zagen en overrompelden de theaters en hun publiek met een wervelwind aan sketches. In alle opzichten is n00b een zeer aan elkaar gewaagd duo dat elkaar op alle fronten aanvult en versterkt; het speelplezier spat er vanaf. De scènes zijn grof, muzikaal en hilarisch en laten de toeschouwers uitgeput en uitzinnig achter. N00b is een krankzinnig, hip en zeer overtuigend cabaretduo, waarvan de jury hoopt dat het zijn brutale frisheid nog lang vasthoudt.’

Kim Schuddeboom met Ongeschreven
Uit het juryrapport: ‘Kim Schuddeboom is een ongekend frisse wind in de stand-up en nu ook in het cabaret. Lastige thema’s komisch behandelen lijkt haar specialiteit; opgroeien met een slimme maar fysiek beperkte broer gaf haar een uniek inkijkje in de respectvollere humor rondom handicaps. Vanuit de discipline stand-up comedy een boeiende, avondvullende theatershow produceren is geen vanzelfsprekendheid. Kim Schuddeboom doet niet alleen dit, maar weet ook van haar vele publieksinteracties méér dan een trucje voor de makkelijke lach te maken. Ze laat ze zien dat ze naast in de comedyclub ook (juist!) in het theater thuishoort.’

Saman Amini met Saman Amini’s Integratieplan
Uit het juryrapport: ‘Hoe treffend is het dat toneelspeler en theatermaker Saman Amini juist het oer-Hollandse cabaretgenre aangrijpt als ultiem integratieplan. De ijzersterke performer neemt in zijn voorstelling zijn lot en leven als nieuwkomer in Nederland vlijmscherp onder de loep. Geestig en charmant, maar ook uitdagend, boos en een tikkeltje gevaarlijk bespeelt en bevraagt Amini zijn publiek. Hij put daarbij uit een mix van emoties: frustratie, hoop, troost, en diepe teleurstelling over de Nederlandse samenleving. De jury hoopt dat dit uitstapje naar de cabaretwereld niet zijn enige blijft en moedigt hem aan om humor te blijven gebruiken voor het vertellen van zijn verhalen.’

Wat opvalt in deze selectie is dat vrouwen nogal in de minderheid zijn (met alleen Kim Schuddeboom en de duo’s Noob en Yentl en de Boer). Volgens de jury waren er van de 111 cabaretpremières in het afgelopen seizoen, ook maar 20 van vrouwen. Bijzonder dit jaar is ook dat meerdere genomineerde makers zeer gemengde reacties opriepen. Ook wij schreven behoorlijk kritisch over onder anderen Roué Verveer, Kasper van der Laan en Kim Schuddeboom. Opvallende afwezige is Ronald Goedemondt die alom bejubeld werd voor zijn voorstelling Met Knielende Knikjes. Hij nam volgens de jury liever niet deel aan het VSCD prijzencircus. Een artiest mag op voorhand aangeven of hij/zij mee wil dingen.

Daarnaast toont de lijst met genomineerden veel overeenkomsten met de selectie van de ‘Cabaret Commissie’. Voor het Nederlands Theater Festival stelde die voor het eerst een ‘Cabaret Collectie‘ samen met ‘de meest in het oog springende cabaret- en kleinkunstvoorstellingen van het voorbije jaar’. Zij kozen net als de VSCD Cabaretjury voor Saman Amini, N00B, Merijn Scholten, Peter Pannekoek en Yentl en de Boer.

De VSCD-Cabaretjury 2023 bestaat uit voorzitter a.i. Charlotte Louwers (directeur Theater De Bussel), Marijt Helmink (directeur-programmeur Theater de Storm), Joris Kemps (directeur-programmeur Theater Hof 88), Victorine Plante (theatermaker en artistiek leider Theatergroep Aluin), Rosalie Fleuren (recensent Theaterkrant), Cyanne Toebes Moe-Tjon (hoofd artistieke zaken Theaters Diligentia en PePijn) en Luuk Adema (programmeur Stadsschouwburg Utrecht).

Foto: Anne van Zantwijk – nOOb