Na de keukengadgets in Marja’s Grote Tupper Topper Show (2020) geeft Marja van Katendrecht ons nu tips en trucs over een ander onderwerp, namelijk relaties. In deze opgewekte cursus leven we mee met een herkenbaar, droogkomisch personage.
Marja’s Relatie Advisatie Show heeft de vorm van een relatiecursus. De toeschouwers krijgen bij binnenkomst zelfs een cursusflyer en pen in de handen gedrukt. Marja (het alter-ego van Art-Jan de Vries) geeft ter ere van haar koperen huwelijksjubileum een interactieve lezing over de relaties in haar leven. Van haar vriendinnen tot haar moeder, maar vooral met de focus op haar echtgenoot. Wat maakt dat een relatie werkt? Welke ideeën en verwachtingen hebben we bij relaties óf het zijn van single?
Marja van Katendrecht is een heerlijk persona, en wel eentje die De Vries met overtuiging neerzet. Marja schrijdt voort op haar hakken, veegt met diepe ademteugen geïrriteerd haar uit haar gezicht en tikt mensen in het voorbijgaan speels tegen hun schouders. Tot in de kleinste details, van de voetstapjes tot in de glinstering in haar ogen, heeft De Vries Marja in zijn lichaam opgenomen.
We kennen deze vrouw allemaal, ze is van het keuvelen en het kwekken, maar weet tegelijkertijd ook met een sneer en met rollende ogen het publiek alert te houden. Dat scherpe randje houdt de pit erin. Ijzersterk zijn het gemak en de charme waarmee Marja het publiek bedwingt. Om de haverklap springt het licht aan en manoeuvreert ze zich met een microfoon de zaal in, op zoek naar gesprekspartners. De vlekkeloosheid waarmee ze toeschouwers in het spotlicht zet en hen ondertussen ook nog eens op hun gemak stelt, laat het enorme improvisatietalent achter deze one-woman-show zien. Nooit zijn de grappen ten koste van een toeschouwer. Er wordt slechts liefdevol de draak gestoken met onze gezamenlijke opvattingen over wat relaties (zouden moeten) zijn.
Los van de interactiemomenten met het publiek, wijdt Marja in monologen uit over haar echtgenoot, haar familie en vrienden, en de kennis die ze eerder heeft opgedaan in soortgelijke cursussen. Vaak eindigen deze verhalen wat tam, zonder duidelijke clou of punchline. Het doel is kennelijk niet altijd het ontlokken van een lach, al blijft dat droge sarcasme altijd aanwezig. Dit meanderende gehalte maakt dat de voorstelling hier en daar zijn vaart, en soms tevens zijn doel, verliest. Zijn we hier om advies te krijgen en vermaakt te worden, of om naar Marja’s zelfmedelijden te luisteren?
Alhoewel de ‘cursus’ gehuld lijkt in die lagen van ironie en droge humor, snijden de uiteindelijke conclusies wel degelijk hout. Onder de oppervlakte zit een kern van waarheid, die Marja op nuchtere wijze bijbrengt aan haar toeschouwers: Stap niet om de verkeerde reden een relatie in, houd rekening met verwachtingen en veranderingen, en het belangrijkst: wees lief voor jezelf. Marja’s oprechte liefdesadviezen leveren haar regelmatig een goedkeurend open doekje op.
Waar in het begin nog geleund wordt op wat stereotype anekdotes (zoals de welbekende schoonmoeder-grappen), wordt er ook nieuwe grond aangeboord. De standaardvragen over liefde en relaties onthullen steeds meer hoe Marja zich echt voelt. Het is knap hoe dit personage zich gedurende de show toch ontpopt van typische tante tot ontroerend hartje-van-goud. Voor een avondje schuddebuiken van het lachen ben je bij Marja’s Relatie Advisatie Show aan het verkeerde adres; voor een glimlach en een goed gesprek na afloop, des te meer.
Foto: Annemieke van der Togt
