De theaterrecensent blijft thuis. De theaterzalen zijn dicht, maar het online aanbod staat wagenwijd open. In plaats van voorstellingen te bezoeken, zap ik de komende dagen lukraak langs registraties, live-streams en andere online-projecten. Vandaag: online napraten over The Family met regisseur Casper Vandeputte.

Het is een soort kringgesprek, merkte Laura Marcus, programmeur van de Stadsschouwburg Haarlem, terecht op na afloop van het online nagesprek met regisseur Casper Vandeputte. Sta je als moderator en gast tijdens een nagesprek doorgaans op het podium, nu kan iedereen elkaar goed in de ogen kijken. Er lijkt zo waar minder afstand.

Een tiental geïnteresseerden meldde zich gisterenavond om kwart voor acht op Zoom voor de tweede editie van de Online Foyer van Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem. Het theater organiseert elke donderdag of vrijdag een kort nagesprek naar aanleiding van een registratie die voorafgaand online ter beschikking is gemaakt.

Marcus betrekt meteen de hele groep in het gesprek: iedereen wordt gevraagd om in een of een paar woorden iets over de voorstelling te zeggen. Tijdens het gesprek dat daarop volgt word je regelmatig uitgenodigd in te breken en vragen te stellen.

Gisteren vertelde Vandeputte, drie jaar na dato, over het maken en spelen (dat liep in dit geval behoorlijk door elkaar) van The Family, de vierdelige theaterserie bij Theater Utrecht, waarvan in het voorjaar van 2017 zo om de drie weken een nieuw deel in première ging.

Tamelijk vreemd, om drie jaar na het bekijken van een voorstelling er eens over in gesprek te gaan. Ik had de registraties niet bekeken, dus moest het doen met mijn herinneringen. Ik vertrouwde erop dat die voordeliger zouden uitpakken dan een video-opname. Eerlijk gezegd was ik vooral wat schuw om mijn herinneringen aan al die avonden in Theater de Paardenkathedraal destijds, nu met een avond plichtmatig schermkijken teniet te doen. De voorstelling leverde misschien niet de hetze op van de oorspronkelijke uitvoering van Lodewijk de Boer in de jaren zeventig in de Nes, maar er gebeurde wel iets in de Paardenkathedraal, en het gonsde door de stad. Het was theater waar alle avonden alles op het spel stond. Dat wilde ik niet op Vimeo zien. Als er ergens niets op het spel staat, dan is het wel op een registratie.

Achteraf ben ik blij. Want juist door er alleen maar samen over na te praten, werden mijn herinneringen aan de voorstelling aangevuld, kregen ze weer (nieuwe) diepte en betekenis. Ik zou een pleidooi willen doen voor nagesprekken voeren, in plaats van (opnieuw) registraties bekijken. Hoe langer de voorstelling in kwestie geleden is, hoe beter misschien wel. Samen praten over iets wat je jaren geleden hebt gezien, dat al voor een groot deel is weggezakt. Welke beelden, zinnen en gevoelens zijn wél blijven hangen, en waarom? Onder een laag stof – en verstopt onder honderden andere voorstellingen die ik sindsdien gezien heb – lag nog veel meer van The Family dan ik me aanvankelijk besefte, rustig te wachten tot ik het eens zou oprakelen.

Dit is hoe je oude stukken eer aandoet: niet door allemaal, passief en vrijblijvend, dezelfde video te bekijken, maar door op basis van een gedeeld gesprek, in je hoofd allemaal weer net een ander stuk, met andere zwaartepunten en perspectieven, te reconstrueren. Zo is het bijna alsof de voorstelling voor je ogen weer eventjes tot leven komt.

Daar kan geen registratie tegenop.

Beeld: Herman van Bostelen met daarin een scènefoto van The Family van Theater Utrecht, gemaakt door Julian Maiwald.

Registraties van alle vier de delen van The Family zijn nog tot en met 24 april te zien via de website van Theater Utrecht. De Online Foyer wordt wekelijks georganiseerd door de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem.